Polityka fiskalna i monetarna zakonu krzyżackiego

• Autorzy: Łukasz Żurek

Warianty tytułu

The Fiscal and Monetary Policy of the Teutonic Order

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Zakon krzyżacki w dużym stopniu wpłynął na rozwój gospodarczy nie tylko Europy Zachodniej, gdzie znajdowały się należące do niego komandorie, ale przede wszystkim ziem pruskich, a poprzez handel prowadzony przez zakonników także całej Europy. Polityka monetarna oraz fiskalna służyła zakonowi do osiągnięcia nadrzędnych celów, jakimi była potęga wspólnoty, a co za tym idzie, jej bogactwo. Stabilność pieniądza oraz dostosowanie systemu podatkowego do panujących w społeczeństwie warunków społeczno-gospodarczych nie były dla zakonu wystarczającymi przesłankami motywującymi go do koniecznych reform umożliwiających nie tylko rozwój, ale także stabilne funkcjonowanie organizmu państwowego. Pogarszająca się sytuacja gospodarcza spowodowana działaniami wojennymi uwidoczniła zaniedbania zakonu w kwestii stabilności monetarnej oraz poprzez zbyt wysokie obciążenia podatkowe pogorszyła tendencje recesyjne, co w konsekwencji przyczyniło się do upadku zakonu i sekularyzacji państwa. Sprawne zarządzanie państwem zakonnym, jakie można zaobserwować do XIV w. także w kwestii polityki monetarnej oraz podatkowej, przynosiło znaczne korzyści zakonowi i przyczyniało się do ogólnego wzrostu gospodarczego społeczeństwa Prus. Jednakże brak odpowiednich reform podatkowych oraz negatywne działania w sferze monetarnej, poprzez psucie pieniądza i osłabianie jego wartości nabywczej w XV i XVI w., prowadziły do stopniowego upadku państwa zakonnego. (abstrakt autora)

EN

The Teutonic Order, as an institution acting both in the sacrum and profane spheres, permanently influenced the economic development not only of Western Europe, where its centers were located, but also and even more importantly Prussian territory, and by virtue of the trade the knights carried out, the whole of Europe. The fiscal and monetary policy of the Teutonic Order was treated instrumentally by the organisation's authorities. It helped the Order to achieve its primary goals, namely the power of community and the wealth that grew out of it. A stable currency and adapting of the tax system to the prevailing socio-economic conditions were not favourable enough circumstances for the Order to make the reforms required to not only progress but also ensure the stable functioning of the body politic. The worsened economic situation, deteriorating at the hands of war, revealed negligence in handling monetary stability and the already too high tax burden increased recession, which contributed to the fall of the Order and the secularisation of the state. The efficient rule of the monastic state observed until the 14th century was complemented by equally efficient monetary and tax policy, and benefited the order in that it induced general economic growth in Prussia. However, the lack of suitable tax reforms and inappropriate measures in the monetary sphere by depreciation and deterioration of money in the 15th and 16th centuries led to the gradual fall of the monastic state.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Polityka fiskalna; Polityka pieniężna; Kościół w polityce

EN

Fiscal policy; Monetary policy; Church in Politics

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe / Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie
• Rocznik: 2012
• Numer: nr 879
• Strony: 81--91

Twórcy

autor

Łukasz Żurek

• Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, doktorant

Bibliografia

• Gumowski M. [1951], Moneta u Krzyżaków, Zapiski Historyczne, nr 17, z. 3-4, Towarzystwo Naukowe w Toruniu, Toruń.
• Jakulski P. [1984], Nowe materiały numizmatyczne do sytuacji monetarnej zakonu krzyżackiego po klęsce grunwaldzkiej [w:] Prace z dziejów państwa i zakonu krzyżackiego, red. A. Czacharowski, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń.
• Kasiske K. [1938], Des deutsche Siedelwerk des Mittelalters in Pommerellen, Königsberg.
• Kaźmierczak A. [1992], Pieniądz i bank w kapitalizmie. Zarys problematyki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Kiersnowski R. [1960], Pieniądz kruszcowy w Polsce wczesnośredniowiecznej, Warszawa.
• Kowalski J.W. [1985], Chrześcijaństwo średniowieczne XI-XV wieku, Krajowa Agencja Wydawnicza, Warszawa.
• Kuksewicz Z. [1973], Zarys filozofii średniowiecznej. Filozofia łacińskiego obszaru kulturowego, PWN, Warszawa.
• Marchi C. [1996], Wielkie katedry. Wielcy grzesznicy, Bellona, Warszawa.
• Sarnowsky J. [1995], Zolle und Steuern im Ordensland Preussen (1403-1454) [w:] Zakon krzyżacki a społeczeństwo państwa w Prusach, red. Z.H. Nowak, Roczniki Towarzystwa Naukowego w Toruniu, r. 86, z. 3, Toruń.
• Suchodolski S. [1997], Zasoby pieniężne "szarego człowieka" w Polsce wczesnośredniowiecznej [w:] Człowiek w społeczeństwie średniowiecznym, red. R. Michałowski, Wydawnictwo DiG, Warszawa.
• Vossberg F. [1843], Geschichte der Preussischen Munzen und Siegl von fruhester Zeit bis zum Ende der Herrschaft des Deutschen Ordens, FINCUE, Berlin.
• Wunder H. [1987], Struktura społeczna Zakonu Krzyżackiego i ludności państwa zakonnego w Prusach [w:] Zakon Krzyżacki a Polska w średniowieczu. Instytut Zachodni, Poznań.
• Żabiński Z. [1981], Systemy pieniężne na ziemiach polskich, Prace Komisji Archeologicznej, nr 20, Ossolineum, Kraków.