Renta walutowa i "szczególny przywilej" w międzynarodowych stosunkach finansowych

• Autorzy: Andrzej Dorosz
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Po złamaniu się systemu Bretton Woods w latach siedemdziesiątych ubiegłego wieku, międzynarodowy system walutowy przekształcił się w standard dolarowy, przy czym największe i najbardziej rozwinięte kraje wprowadziły u siebie zmienne kursy walutowe. Inne (w większości) stabilizowały kursy swoich walut do dolara lub (w mniejszości) do walut innych największych i najbardziej rozwiniętych krajów. Podstawowym elementem mechanizmu dostosowawczego stały się zmiany kursów dla tych krajów, które wprowadziły kursy zmienne, lub zmiany wewnętrznej polityki gospodarczej dla tych, które stabilizowały kursy swoich walut do wybranej waluty kluczowej. System ten umożliwia Stanom Zjednoczonym uzyskanie bardzo wysokich dochodów w postaci renty walutowej i zysków kapitałowych. Stany Zjednoczone uzyskały także "szczególny, nadmierny przywilej" prowadzenia wewnętrznej polityki gospodarczej i polityki zagranicznej bez konieczności liczenia się z ograniczeniami bilansu płatniczego. Z przywileju tego korzystały bardzo intensywnie w pierwszej dekadzie obecnego wieku, znacznie zwiększając zewnętrzną podaż netto dolara i starając się przerzucić koszty dostosowania się (przywrócenia równowagi) na resztę świata. Kryzys finansowy, jaki rozpoczął się w Stanach Zjednoczonych latem 2008 r. i następnie "rozlał" się po całym świecie, uwypuklił wewnętrzne niedoskonałości obecnego "standardu" międzynarodowego systemu walutowego wynikające z "nadmiernego uprzywilejowania" USA - zbytniego uzależnienia świata od dolara, arbitralnej polityki Stanów Zjednoczonych i sytuacji ich gospodarki. W związku ze zmianami, jakie zaszły w strukturze gospodarki światowej (powstanie UGiW i strefy euro, awans gospodarczy Renta walutowa i "szczególny przywilej" w międzynarodowych stosunkach finansowych 111 Chin, Indii i Brazylii, wzmocnienie finansowe Rosji i innych krajów naftowych), coraz wyraźniej przejawia się tendencja, aby ograniczyć "nadmierny przywilej" Stanów Zjednoczonych i ich korzyści z renty walutowej, a międzynarodowy system walutowy oprzeć na bardziej zdywersyfikowanej bazie monetarnej oraz szerszej koordynacji polityki gospodarczej w celu przeciwdziałania zaburzeniom, jakie występują na rynkach walutowych.

EN

The nature of the international monetary system lies in ensuring effective functioning of the currency markets, i.e. the effective exchange of national currencies. Currently, the exchange of particular currencies has been carried out through the so-called international currencies. Their role is held by the currencies of the largest and most developed countries, which have banking systems specialised in servicing the foreign clients and well developed, liquid financial markets, particularly treasury stock markets. The most important international currencies are currently dollar and euro. The role of other international currencies is significantly less important. The dominant position held by the United States economy since the mid twentieth century, has led to the situation where its currency became the major international currency. This manifests inter alia in the fact that the share of dollar in turnover of the currency markets comprises about 80%, while in official currency reserves 64-67%. The position of dollar as the only world currency is a source of advantages for the United States. The most important of them is currency rent and "special, exorbitant privilege". Also other countries that have international currency participate in currency rent; however, the scope of profits that they gain through it is much lower than in case of the USA. In case of the United States, "special, exorbitant privilege" means that this country can afford carrying out the expansive domestic and foreign policy without taking into account limitations of balance of payment for a long time. It may finance its own external expenditures with issuing its own currency. In the first decade of the 21st century, the United States took advantage of this particular privilege to the extent that caused exorbitant net demand for dollar. It became an autonomous cause of disorders in functioning international currency system, as it led to fluctuation of exchange rates, which in turn worsened problems caused by global financial crisis on the world's economy. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Rezerwy walutowe; Międzynarodowy system walutowy; Zyski kapitałowe; Koszty dostosowania

EN

Foreign exchange reserves; International monetary system; Capital gains; Adjustment costs

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe / Szkoła Główna Handlowa. Kolegium Gospodarki Światowej
• Rocznik: 2011
• Numer: nr 29
• Strony: 92--113

Twórcy

autor

Andrzej Dorosz

• Akademia Finansów w Warszawie

Bibliografia

• Clarida R, With Privilege Comes?, http://www.pimco/Pages.
• Global Financial Stability Report - Meeting New Challenges to Stability and Building a Safer System, IMF, Washington, Statistical Appendix, April 2010.
• International Financial Statistics, IMF, September 2010.
• Kindleberger Ch.P., International economics, Fourth Edition, Richard D. Irwin, Inc, Homewood Illinois 1968.
• Lutkowski K, Finanse międzynarodowe. Zarys problematyki, PWN, Warszawa 2000.
• Mateos y Largo I., Duttagupta R., Goyal R., The Debate on the International Monetary System, IMF Staff Position Note, Nov. 11,2009, SPN/09/26.
• Melvin M., International Money and Finance, Pearson Addison-Wesley, Boston 2004.
• Perspective on the Global Economic Landscape and the Role of the Dollar, Adress by John Lipsky First Managing Director, International Monetary Fund at the Brooking Institute, Wshingtoii, DC, July 22,2008 http:// www.imf.org/external/np/speeches/2008/072208.htm.
• Rare peek shows dollar dominates China reserves, "International Herald Tribune" 2010, September 4-5