Dyskryminacja i nierówne traktowanie jako zjawisko społeczno-kulturowe

• Autorzy: Aleksandra Winiarska , Witold Klaus

Warianty tytułu

Discrimination and Unequal Treatment as a Socio-cultural Phenomenon

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W artykule zaprezentowano zjawisko dyskryminacji i nierównego traktowania z perspektywy społeczno-kulturowej. Autorzy przytoczyli definicje dyskryminacji, wskazując na zakresy znaczeniowe tego terminu. Opisali przyczyny dyskryminacji, jej przejawy i konsekwencje społeczne oraz możliwe środki zaradcze. Ponadto podjęli próbę odniesienia pojęcia dyskryminacji do innych terminów z zakresu socjologii, filozofii i prawa.

EN

The article depicts discrimination and unequal treatment from a socio-cultural perspective. Authors adduce various definitions of discrimination, describe its manifestations and implications, as well as preventive measures. Moreover, the article attempts to relate and examine a notion of discrimination against a background of other sociological, philosophical and legal notions. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Nierówności społeczne; Dyskryminacja; Zwalczanie dyskryminacji

EN

Social inequality; Discrimination; Discrimination prohibition

• Czasopismo: Studia BAS
• Rocznik: 2011
• Numer: nr 2 (26)
• Strony: 9--39

Twórcy

autor

Aleksandra Winiarska

• Uniwersytet Warszawski, doktorant

autor

Witold Klaus

• Polska Akademia Nauk

Bibliografia

• G.W. Allport, The Nature of Prejudice, Addison Wesley, London 1979.
• B. Banaszak, Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2009.
• Z. Bauman, Płynne czasy. Życie w epoce niepewności, Wydawnictwo Sic!, Warszawa 2007.
• G.S. Becker, Nobel Lecture: The Economic Way of Looking at Behavior, "The Journal of Political Economy" 1993, Vol. 101, No. 3.
• H. Bojar, Mniejszości społeczne w państwie i społeczeństwie III Rzeczypospolitej Polskiej, Monografie FNP, Wrocław 2000.
• Z. Bokszański, Stereotypy a kultura, Leopoldinum, Wrocław 2001.
• A. Borowiak, Światopogląd postmodernistyczny, a postulat tolerancji [w:] Tolerancja i wielokulturowość. Wyzwania XXI wieku, red. A. Borowiak, P. Szarota, Wydawnictwo SWPS Academica, Warszawa 2004.
• Z. Cywiński, Nieegalitarne prawo w nieegalitarnym społeczeństwie [w:] Prawo i wykluczenie społeczne. Studium empiryczne, A. Turska (red.), Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2010.
• E. Czykwin, Stygmat społeczny, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007.
• Diagnoza społeczna 2007. Warunki i jakość życia Polaków. Raport, red. J. Czapiński, T. Panek, Rada Monitoringu Społecznego, Warszawa 2007.
• Diagnoza społeczna 2009. Warunki i jakość życia Polaków. red. J. Czapiński, T. Panek, Warszawa 2009.
• R. Dolata, Szkoła - segregacje - nierówności, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2008.
• A. Drabarek, Czar dawnych iluzji, czyli rozważania o tolerancji [w:] Pluralizm i tolerancja, K. Wiliński (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej, Lublin 1998.
• M. Favreault, Dicrimination and economic mobility, The Urban Institute, 2008, (http://www.urban.org/UploadedPDF/1001156_Discrimination.pdf.)
• S. Fredman, Double trouble: multiple discrimination and EU law, "European Anti Discrimination Law Review" 2005, No. 2.
• K.W. Frieske, Społeczna marginalność jako koszt systemowy [w:] Wykluczeni. Wymiar społeczny, materialny, etniczny, M. Jarosz (red.), Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa 2008.
• K. Frysztacki, Socjologia problemów społecznych, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2009.
• J. Gądecki, Za murami. Osiedla grodzone w Polsce - analiza dyskursu, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2009.
• L. Garlicki, Zasada równości i zakaz dyskryminacji w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego [w:] Obywatel - jego wolności i prawa. Zbiór studiów przygotowany z okazji 10. lecia urzędu Rzecznika Praw Obywatelskich, Biuro RPO, Warszawa 1998.
• Gettoizacja polskiej przestrzeni miejskiej, red. B. Jałowiecki, W. Łukowski, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2007.
• A. Giddens, Socjologia, tłum. A. Szulżycka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004.
• E. Goffman, Piętno: rozważania o zranionej tożsamości, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2005.
• E.H. Gorman, Gender Stereotypes, Same Gender Preferences, and Organizational Variation in the Hiring of Women: Evidence from Law Firms, "American Sociological Review" 2005, Vol. 70, No. 4.
• M. Grabowski, Świat czy światy osób ze środowiska LGBT? Obraz własnego świata wartości i obraz świata społecznego w wynikach badania "focusowego" [w:] Naznaczeni. Mniejszości seksualne w Polsce. Raport 2008, I. Krzemiński (red.), Instytut Socjologii UW, Warszawa 2009.
• J. Grotowska Leder, Ekskluzja społeczna - aspekty teoretyczne i metodologiczne [w:] Ekskluzja i inkluzja społeczna. Diagnoza - uwarunkowania - kierunki działań, red. J. Grotowska Leder, K. Faliszek, Wydawnictwo Edukacyjne Akapit, Toruń 2005.
• Ł. Horała, Zasada niedyskryminacji w systemie Rady Europy i Unii Europejskiej - ujęcie prawo porównawcze [w:] Prawo w XXI wieku. Księga pamiątkowa 50 lecia Instytutu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk, W. Czapliński (red.), Warszawa 2006.
• Inny - Obcy - Wróg. Swoi i obcy w świadomości młodzieży szkolnej i studenckiej, red. E. Nowicka, J. Nawrocki, Oficyna Naukowa,Warszawa 1996.
• I. Kielan Glińska, Muzułmanie w laickiej Francji (1974-2004), Zakład Wydawniczy "Nomos", Kraków 2009.
• A. Kojder, Godność i siła prawa. Szkice socjologiczno prawne, Oficyna Naukowa, Warszawa 1995.
• A. Kojder, Wykluczenie prawne jako fakt społeczny [w:] Prawo i wykluczenie społeczne. Studium empiryczne, A. Turska (red.), Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2010.
• M. Korzewski, O tolerancji w społeczeństwie i prawie holenderskim, Zakład Wydawniczy "Nomos", Kraków 2005.
• J. Kwaśniewski, Wpływ norm prawnych na procesy wykluczenia społecznego [w:] Prawo i wykluczenie społeczne. Studium empiryczne, A. Turska (red.), Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2010.
• Leksykon polityki społecznej, B. Rysz Kowalczyk (red.), Instytut Polityki Społecznej UW, Warszawa 2001.
• L. Lewandowska, M. Nawrocki, Skutki mobbingu i dyskryminacji - dla pracowników, pracodawców, społeczeństwa, "Monitor Prawa Pracy" 2010, nr 10.
• R. Lisner, Bieda, Wydawnictwo Sic!, Warszawa 2007.
• S. Łodziński, Równość i różnica. Mniejszości narodowe w porządku demokratycznym w Polsce po 1989 roku, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2005.
• Ł. Łotocki, Obcość etniczna w perspektywie socjologiczno politologicznej, Instytut Polityki Społecznej UW, Warszawa 2009.
• Marginalność i procesy marginalizacji, K. Frieske (red.), Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Warszawa 1999.
• Myślenie stereotypowe i uprzedzenia: mechanizmy poznawcze i afektywne, M. Kofta (red.), Instytut Psychologii PAN, Warszawa 2004.
• M.A. Nowicki, Wokół Konwencji Europejskiej. Komentarz do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2009.
• Obszary i formy wykluczenia etnicznego w Polsce. Mniejszości narodowe, imigranci, uchodźcy, red. A. Jasińska Kania, S. Łodziński, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2009.
• K. Olechnicki, P. Załęcki, Słownik socjologiczny, Wydawnictwo Graffiti BC, Toruń 1997.
• M. Ossowska, Normy moralne - próba systematyzacji, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1985.
• K. Pędziwiatr, Od islamu imigrantów do islamu obywateli: muzułmanie w krajach Europy Zachodniej, Zakład Wydawniczy "Nomos", Kraków 2007.
• T.F. Pettigrew, M.C. Taylor, Discrimination [w:] Encyclopedia of Sociology, 2nd ed., E.F. Borgatta (Editor in Chief), R. J.V. Montgomery (Managing Editor), Macmillam Reference USA, NY 2000.
• E. Podrez, Tolerancja - problemy i dylematy nie tylko moralnej natury [w:] Tolerancja i wielokulturowość. Wyzwania XXI wieku, red. A. Borowiak, P. Szarota, Wydawnictwo SWPS Academica, Warszawa 2004.
• J.J. Preece, Prawa mniejszości, Wydawnictwo Sic!, Warszawa 2007.
• A. Siemaszko, Granice tolerancji. O teoriach zachowań dewiacyjnych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1993.
• Słownik socjologii i nauk społecznych, red. nauk. polskiego wydania M. Tabin, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005.
• W. Staśkiewicz, Wykluczenie prawne w procesie tworzenia prawa [w:] Prawo i wykluczenie społeczne. Studium empiryczne, A. Turska (red.), Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2010.
• Stereotypy i uprzedzenia, red. I. Kurcz, Z. Chlewiński, Instytut Psychologii PAN, Warszawa 1992.
• Stereotypy i uprzedzenia, red. C.N. Macrae, Ch. Stangor, M. Hewstone, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 1999.
• Stereotypy i uprzedzenia: uwarunkowania psychologiczne i kulturowe, red. M. Kofta, A. Jasińska Kania, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2001.
• J. Supińska, Wykluczeni - niebiedni [w:] Ubóstwo i wykluczenie społeczne - perspektywa poznawcza, red. R. Szarfenberg, C. Żołędowski, M. Theiss, Dom Wydawniczy "Elipsa", Warszawa 2010.
• Swoi i obcy. Studia nad postawami wobec innych narodów, ras i grup etnicznych, E. Nowicka (red.), Instytut Socjologii UW, Warszawa 1990.
• P. Sztompka, Socjologia. Analiza społeczeństwa, Wydawnictwo Znak, Kraków 2002.
• M. Theiss, Władza i wykluczenie. Polityka społeczna wobec nierówności w partycypacji obywatelskiej [w:] Ubóstwo i wykluczenie społeczne - perspektywa poznawcza, red. R. Szarfenberg, C. Żołędowski, M. Theiss, Dom Wydawniczy "Elipsa", Warszawa 2010.
• A. Turska, Wykluczenie jako fakt prawny - założenia badawcze [w:] Prawo i wykluczenie społeczne. Studium empiryczne, A. Turska (red.), Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2010.
• Utopie inkluzji: sukcesy i porażki programów reintegracji społecznej, K. Frieske (red.), Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Warszawa 2004.
• L. Wacquant, Więzienia nędzy, Instytut Wydawniczy Książka i Prasa, Warszawa 2009.
• A. Wyrozumska, Umocnienie ochrony praw podstawowych [w:] Traktat z Lizbony. Główne reformy ustrojowe Unii Europejskiej, J. Barcz (red.), Urząd Komitetu Integracji Europejskiej, Warszawa 2008.
• K. Wysieńska, Nguyen, Serhij, czy Piotr? Pilotażowe badanie audytowe dyskryminacji cudzoziemców w rekrutacji [w:] Sąsiedzi czy intruzi? O dyskryminacji cudzoziemców w Polsce, W. Klaus (red.), Stowarzyszenie Interwencji Prawnej, Warszawa 2010.
• Zatrudnienie w Polsce 2008. Praca w cyklu życia, M. Bukowski (red.), Ministerstwo Pracy i Polityki Socjalnej, Warszawa 2010.
• J. Zhang, An evolutionary approach to residential segregation, Baltimore 2001, (niepublikowana praca doktorska w posiadaniu autorów obroniona na The Johns Hopkins University).