Ekwifinalność w systemach półdynamicznych - definicja i własności

• Autorzy: Beata Ciałowicz

Warianty tytułu

Equifinality in Semi-dynamical Systems - Definitions and Properties

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Przedstawiona praca ma na celu określenie pojęcia ekwifinalności jako jednej z interesujących własności systemów półdynamicznych. Zjawisko osiągania tego samego efektu końcowego, wychodząc z różnych stanów początkowych i dochodząc do niego różnymi drogami, stanowi istotną cechę szerokiej klasy systemów, w tym organizmów żywych, systemów społecznych i ekonomicznych. Przykładem jest otwarty system chemiczny, w którym przebieg reakcji, a dokładnie zmianę stężeń składników w jednostce czasu, można przedstawić w postaci równań różniczkowych. W tego typu układach ekwifinalność możemy powiązać z osiąganiem stanów stacjonarnych, niezależnych od warunków początkowych. Jest to jednak tylko ekwifinalność idealna, zgodna z definicją Ludwiga von Bertalanffy'ego, osiągana przy t→∞.Stąd głównym zadaniem pracy jest zdefiniowanie ekwifinalności osiąganej w skończonym czasie, analiza jej własności a następnie konkretyzacja na wybranych przykładach.(fragment tekstu)

EN

One of the interesting properties of semi-dynamical systems is equifinality, i.e. achievement of the same final effect by emerging from different initial states and reaching it by different ways. The phenomenon of ideal equifinality, achieved in infinite time, was defined by Ludwig von Bertalanffy, who distinguished it as an essential feature of living organisms as well as Chemical systems. Thus the main purpose of the paper is to define equifinality that is achieved in a finite time, to distinguish its particular cases and to concretize it on selected examples. Finally, there is undertaken a trial to find its connections with positive stability of sets and positive attractor.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Matematyka; Chemia; System dynamiczny

EN

Mathematics; Chemistry; Dynamic system

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe / Akademia Ekonomiczna w Krakowie
• Rocznik: 1992
• Numer: nr 391
• Strony: 5--19

Twórcy

autor

Beata Ciałowicz

• Akademia Ekonomiczna w Krakowie

Bibliografia

• Bertalanffy L. von, Ogólna teoria systemów, Warszawa 1984.
• Kuhn H.W., Szegö G.P. (ed.), Mathematical Systems Theory and Economics II (P. Bhatia - Semi-dynamical Systems), New York 1968.
• Malawski A., Dynamiczne modele sfery produkcji, Kraków 1989, maszynopis.
• Pelczar A., Wstęp do teorii równań różniczkowych, cz. II, Warszawa 1989.