Planowanie przestrzenne w kontekście potrzeb indywidualnych i zbiorowych : przykład Polski

• Autorzy: Agnieszka Brzosko-Sermak , Anna Karwińska

Warianty tytułu

Spatial Planning in the Context of Individual and Collective Requirements in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Planowanie przestrzenne z założenia powinno być odpowiedzią na indywidualne bądź zbiorowe potrzeby społeczności korzystających z danej przestrzeni. Przez lata zmieniało się podejście do tego, czym jest samo planowanie i jaki w nim udział powinno pełnić społeczeństwo, a jaki władza. W zależności od tego podejścia definiowane były cele planowania. Opisywane działania zawsze unormowane były w sposób prawny, ściśle powiązany z wyznawaną ideologią i sytuacją polityczną kraju. Historia daje wiele przykładów działań planistycznych w systemie mocno zhierarchizowanym i asymetrycznym politycznie. Potrzeby i oczekiwania wyrażane w formie indywidualnej czy zbiorowej wynikają z różnych aspiracji ludzi, ich preferencji, przynależności do grup społecznych, czy wzorców kulturowych. Ważne jest, aby w procesie planowania mieć jak największe rozeznanie w tym temacie i dokonać konfrontacji ze specyfiką i charakterem obszaru objętego planowaniem. Mając na uwadze liczne problemy, jakich można doświadczać w sferze przestrzennej, gospodarczej czy społecznej, należy stwierdzić, że planowanie przestrzenne poprzez swoją istotę może wprowadzić ład przestrzenny lub przyczynić się do silnego konfliktu społecznego. Dlatego bardzo ważny jest odpowiedni, jak najbardziej różnorodny i pełny udział społeczeństwa w procesach planowania. Standardem powinno być wspólne rozwiązywanie problemów i podejmowanie działań na rzecz zaspokajania potrzeb społeczności, wykorzystując samorząd jako instrument do realizacji wyznaczonych celów. (abstrakt autora)

EN

As a rule, spatial planning should be an answer to the individual or collective requirements of a population that benefits from space. Over the years, attitudes towards what spatial planning really means and what role society and the state should play in it have changed. Planning objectives are defined according to the approach. Planning has always been regulated by law strictly connected with the ideology and political situation of the country in which it is being done. History provides numerous examples of planning measures that have taken place in hierarchical and asymmetric political systems. The requirements and expectations expressed in an individual or collective manner result from the various aspirations and preferences of the people, affiliation to social class or cultural patterns. In the process of planning, it is crucial to have broad knowledge of the subject matter and to confront it with the specifications and character of the space being planned. Bearing space, economy and/or social difficulties in mind, one can say that spatial planning is likely to impose spatial order or strong social conflict. That is why the relevant, varied and full participation of society in the process of planning is so important. A common approach to solving problems and taking action to satisfy social requirements where the local authorities are to be an instrument for realising aims should be standard practice.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Planowanie przestrzenne; Zaspokojenie potrzeb; Potrzeby człowieka

EN

Spatial planning; Meet needs; Human needs

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe / Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie
• Rocznik: 2012
• Numer: nr 882
• Strony: 57--77

Twórcy

autor

Agnieszka Brzosko-Sermak

• Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie

autor

Anna Karwińska

• Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

Bibliografia

• Bariery i problemy gospodarki przestrzennej w Polsce, Raport krajowego sekretariatu HABITAT (2003).
• Beaumont J. (2003), Governance and Popular Involvement in Local Antipoverty Strategies in the U.K. and the Netherlands, "Journal of Comparative Policy Analysis: Research and Practice", 5, Kluwer Academic Publishers.
• Chmielewski J.M. (2004), Teoria urbanistyki w projektowaniu i planowaniu miast, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa.
• Dębczyński J. (2000), Rola partycypacji społecznej w tworzeniu wieloletnich planów inwestycyjnych przez samorządy, Res Menagement, Belsk Duży.
• Fairfield J.D. (2003), Private City, Public City: Power and Vision in American Cities, "Journal of Urban History", vol. 29, nr 4.
• Fiedziukiewicz K. (2007), Udział społeczeństwa w planowaniu przestrzennym. Aspekty prawne, http://www.gridw.pl/pspe/?id=l1 (15.10.2011).
• Gallion A.B., Eisner S. (1980), The Urban Pattern: City Planning and Design, D. van Nostrand Company, New York.
• García M. (2006), Citizenship Practices and Urban Governance in European Cities, "Urban Studies", vol. 43, nr 4, Routledge.
• Gospodarka przestrzenna gmin. Poradnik (1998), Instytut Gospodarki Przestrzennej i Komunalnej Oddział w Krakowie, Llewelyn-Davies, Londyn, Fundusz Współpracy - Brytyjski Fundusz Know-How, Kraków.
• Jałowiecki B. (1988), Społeczne wytwarzanie przestrzeni, KiW, Warszawa.
• Karwińska A. (2008), Gospodarka przestrzenna. Uwarunkowania społeczno-kulturowe, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Karwińska A. (1998), Wartości i potrzeby społeczne a przemiany środowiska miejskiego. Wydawnictwo AE w Krakowie, Kraków.
• Karwińska A. (2009), Konflikty w przestrzeni społecznej miasta [w:] Czynniki społeczne w gospodarce przestrzennej i planowaniu społecznym, red. E. Klima, Space-Society-Economy, nr 9, Łódź.
• Karwińska A. (2010), Uwarunkowania dobrego funkcjonowania społeczeństwa. Znaczenie ekonomii społecznej, "Ekonomia Społeczna", nr 1.
• Kołodziejski J. (1991), O przyszły kształt polskiej przestrzeni, Ossolineum, Wrocław-Warszawa-Kraków.
• Komunikacja i partycypacja społeczna (1999), red. J. Hausner, Kraków.
• Król M. (1999), Słownik demokracji, Prószyński i S-ka, Warszawa.
• Kwaśniak P. (2008), Plan miejscowy w systemie zagospodarowania przestrzennego, LexisNexsis, Warszawa.
• Le Galès P. (2000|), Private-sector Interests and Urban Governance, red. A. Bagnasco, P. Le Galès, Cities in Contemporary Europe, Cambridge University Press.
• Lynch K. (1981), Theory of Good City Form, MIT Press, Cambridge Mass.
• Micińska M. (2005), Udział społeczeństwa w planowaniu przestrzennym i procesie inwestycyjnym, "Jurysta - Magazyn Prawniczy", wrzesień.
• OECD (2001), Cities for Citizens. Improving Metropolitan Governance, Paris.
• O partycypacji społecznej w planowaniu przestrzennym. Zastosowania geowizualizacji w celu wzmocnienia udziału społecznego w planowaniu przestrzennym (2007), Participatory Spatial Planning in Europe, Warszawa.
• Szczepański J. (1981), Konsumpcja a rozwój człowieka. Wstęp do antropologii konsumpcji, PWE, Warszawa.
• Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym: Komentarz (2004), red. Z. Niewiadomski, C.H. Beck, Warszawa.
• Ustawa z 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, Dz.U. nr 80, poz. 717 z późn. zm.