Regionalne zróżnicowanie zmian w chowie krów i produkcji mleka w Polsce w latach 1990-2010

• Autorzy: Piotr Dzun

Warianty tytułu

Regional Diversity of Changes in Cows Breeding and Milk Production in Poland in 1990-2010

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W opracowaniu zaprezentowano zmiany w chowie krów i produkcji mleka w latach 1990-2010 z wyodrębnieniem okresu intensywnych przemian systemowych oraz okresów przedakcesyjnego i poakcesyjnego. Analizę oparto na danych GUS, a w szczególności na danych z Powszechnych Spisów Rolnych 1996, 2002 i 2010. Przeprowadzona analiza wskazuje, że w okresie tym nastąpił bardzo duży spadek liczby gospodarstw utrzymujących krowy i liczby krów. Jednak dynamika tych procesów była znacząco zróżnicowana w poszczególnych latach i silnie zróżnicowana regionalnie. W okresie intensywnych przemian systemowych (1990-1996) w związku z gwałtownym obniżeniem rentowności chowu krów i likwidacją PGR uwidocznił się nie tylko spadek liczby gospodarstw utrzymujących krowy i liczby krów, ale także proces dekoncentracji w chowie krów oraz regres w doskonaleniu stada krów. W okresie przedakcesyjnym (1996-2004), w warunkach spadku liczby gospodarstw utrzymujących krowy i liczby krów, zarysowuje się stopniowo proces koncentracji i specjalizacji. W okresie poakcesyjnym, w związku z poprawą rentowności produkcji mleka i dochodowości gospodarstw rolnych, wyżej przedstawione procesy wyraźnie się nasilają. Do regionu centralno-wschodniego, przodującego w rozwoju chowu krów i produkcji mleka, stopniowo dołączają województwo wielkopolskie i kujawsko-pomorskie, cechujące się dobrą strukturą agrarną i wysoką kulturą rolną. Region regresu, obejmujący dotychczas trzy województwa południowo-wschodnie, poszerza się i obejmuje województwo lubelskie, także cechujące się rozdrobnioną strukturą agrarną. Jednocześnie zarysowuje się tendencja poprawy w chowie krów i produkcji mleka w regionie zachodnim i północnym, a więc tzw. popegeerowskim. Podstawą tej poprawy jest dynamiczny rozwój chowu krów i produkcji mleka w dużych obszarowo gospodarstwach utrzymujących duże stada krów. (abstrakt oryginalny)

EN

The study presents changes in cows breeding and milk production in 1990-2010 with distinction of the period of intense system changes, and pre-accession and post-accession periods. The analysis was based on CSO data, in particular on data from Agricultural Census of 1996, 2002 and 2010. The analysis indicates that in this period there was a considerable decrease in the number of farms keeping cows, and in the number of cows. However, the dynamics of these processes was greatly varied in certain years, as well as significantly regionally diversified. Within the period of intense system changes (1990-1996), the rapid yield compression in cows breeding, and liquidation of state agricultural farms revealed not only decrease in the number of farms keeping cows and in the number of cow, but also déconcentration in cows breeding and recourse in improvement of herd of cows. In the pre-accession period (1996-2004), at the time of decrease, in the number of farms keeping cows and in the number of cows, the process of concentration and stabilisation was gradually shaped. The intensifying competition on the milk market and increasing requirements of milk processing plants are the driving force for these processes. In the post-accession period (due to improvement of profitability of milk production and farms' income) the above-mentioned processes were noticeably intensified. Wielkopolskie and Kujawsko-Pomorskie Voivodeships (with good agrarian structure and good agricultural condition) gradually join the central-eastern region, leading in the development of cows breeding and milk production. The recourse region, so far covering three south eastern voivodeships, is broadening now covering Lubelskie Voivodeship (also characterised with fragmented agrarian structure). At the same time, there is an improvement trend in cows breeding and milk production in the western and northern region, i.e. in the so-called post-state farm region. Such improvement is based on the dynamic development of cows breeding and milk production in large farms keeping great herds of cows. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Produkcja mleka; Produkcja zwierzęca; Zróżnicowanie regionalne

EN

Milk production; Animal production; Regional diversity

• Czasopismo: Zagadnienia Ekonomiki Rolnej
• Rocznik: 2012
• Numer: nr 4
• Strony: 84--99

Twórcy

autor

Piotr Dzun

Bibliografia

• Dzun P.: Dynamika zmian w chowie i hodowli krów a wielkość obszarowa gospodarstw rolnych. Roczniki Naukowe SERiA, 2011.
• Dzun P.: Zmiany strukturalne w chowie krów i produkcji mleka w Polsce w latach 1990--2010. Wieś i Rolnictwo, 2012.
• Parzonko A.: Rozwój czy zaniechanie produkcji w przeciętnych polskich gospodarstwach mlecznych? - rozważania modelowe. Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G: Ekonomika Rolnictwa, t. 97, z. 4, 2010.
• Seremak-Bulge J., Pieniążek K.: Zmiany struktur produkcyjnych [w:] Rozwój rynku mleczarskiego i zmiany w jego funkcjonowaniu w latach 1990-2005. IERiGŻ-PIB, Warszawa 2005.
• Seremak-Bulge J., Hryszko K., Zalewski A.: Regionalne zróżnicowanie mleczarstwa. IERiGŻ-PIB, Warszawa 2006.
• Świtłyk M., Wilczyński A.: Sytuacja ekonomiczna gospodarstw mlecznych po likwidacji systemu kwotownia produkcji mleka. Wieś i Rolnictwo, 2012.
• Wilczyński A.: Makroekonomiczne uwarunkowania produkcji mleka w Unii Europejskiej do 2020 r. Zeszyty Naukowe SGGW: Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, nr 84, 2010.
• Ziętara W.: Tendencje zmian w produkcji mleka w Polsce. Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G: Ekonomika Rolnictwa, t. 94, z. 1, 2009 r.
• 9 Ziętara W.: Stan i kierunki rozwoju gospodarstw nastawionych na produkcję mleka w Polsce. Roczniki Naukowe SERiA, t. XII, z. 3, 2010.