Przyczyny wzrostu zróżnicowania dochodów w Polsce

• Autorzy: Anna Krajewska

Warianty tytułu

Income Disparities in Poland and Why They Are Widening

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem artykułu jest: pokazanie skali zróżnicowania dochodów w Polsce w okresie transformacji oraz na tle innych krajów Unii Europejskiej oraz przedstawienie wielorakich uwarunkowań wpływających na poziom zróżnicowania dochodów i ekonomicznych skutków zróżnicowania. Do realizacji tego celu zostały wykorzystane dane statystyczne GUS i Eurostatu oraz wyniki badań empirycznych prowadzonych w Polsce dotyczących zróżnicowania dochodów. W miarę dostępności danych problemy dotyczące Polski analizowane są na tle danych statystycznych dotyczących krajów Unii Europejskiej. Jedną z konsekwencji zmian systemowych w Polsce jest wzrost zróżnicowania dochodów mierzonych współczynnikiem Giniego, stopą ubóstwa oraz stopą zagrożenia ubóstwem. Poza zmianą systemu społeczno-gospodarczego w znacznym stopniu na wzrost zróżnicowania dochodów wpłynęła prowadzona w Polsce polityka gospodarcza w zakresie wynagrodzeń, rynku pracy i podatków. Na wzrost zróżnicowania dochodów wpłynęło też osłabienie redystrybucyjnej funkcji wydatków publicznych i świadczeń socjalnych przedsiębiorstw. Kolejnych przyczyn pogłębienia się nierówności można upatrywać w sposobie przeprowadzania prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych oraz rozszerzaniu się zakresu szarej strefy i korupcji. Artykuł kończy się konkluzją, iż zarówno członkostwo Polski w Unii Europejskiej, jak i obecny kryzys, powinny przyczynić się do skorygowania prowadzonej w Polsce polityki gospodarczej i społecznej oraz skłonić do podejmowania działań zmierzających do zmniejszenia zróżnicowania dochodów w Polsce. (abstrakt oryginalny)

EN

The article examines the scope of income disparities in Poland during the country's transition from central planning to a market economy, in comparison with other European Union economies. The author also discusses the multiple determinants of the level of income inequalities and the economic effects of this diversification. To achieve this goal, the author uses statistics from Poland's Central Statistical Office (GUS) and the EU statistics office, Eurostat. Krajewska also uses the results of Polish empirical studies on income diversification. Wherever data is available, problems related to Poland are analyzed in comparison with statistical data for other EU economies. The market reforms in Poland have led to an increase in income disparities measured with the Gini coefficient, the poverty rate, and the at-risk-of-poverty rate, the author notes. As the country's socioeconomic system changed, remuneration, employment and tax policies contributed to the growth of income inequalities. Other factors contributing to the increase in income inequalities included a weakening in the redistributive functions of public spending and corporate social services. Further reasons for the deepening of inequalities can be looked for in the way in which state-owned enterprises have been privatized and in the expansion of the shadow economy and corruption. The article ends with a conclusion that Poland's membership of the European Union and the current crisis should encourage decision makers to adjust economic and social policies and take prompt action to reduce income inequalities in the country. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Nierówności społeczne; Społeczne koszty transformacji gospodarczej; Współczynnik Giniego; Nierówności dochodowe

EN

Social inequality; Social costs of economic transition; Gini coefficient; Income inequalities

• Czasopismo: Gospodarka Narodowa
• Rocznik: 2012
• Numer: nr 7-8
• Strony: 85--116

Twórcy

autor

Anna Krajewska

• Uniwersytet Łódzki

Bibliografia

• Balcerowicz L., [1997], Socjalizm, kapitalizm, transformacja. Szkice z przełomu epok, PWN, Warszawa.
• Bałtowski M., Miszewski M., [2006], Transformacja gospodarcza w Polsce, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Bednarski M., [1994], Społeczne aspekty działalności przedsiębiorstw prywatnych, [w:] Nowa struktura instytucji sfery społecznej, pod red. S. Golinowskiej, IPiSS, Warszawa.
• Bolkowiak I., Kuzińska H., Majewicz M., [2001], Obciążenia podatkowe przychodów gospodarstw domowych w latach 1997-1998, "Studia Finansowe", nr 58.
• Budżety gospodarstw domowych w 2010 r., [2011], Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.
• Bugaj R., [2002], Redystrybucja dochodów w systemie podatkowo-budżetowym, [w:] Nierówni i równiejsi, pod red. T. Kowalika, Fundacja Innowacja, Warszawa.
• Celiński A., [1999], Korupcja, "Nowe Życie Gospodarcze" 18 lipca 1999.
• Denniger K., Squire L., [1996], A New data set measuring income inequality, World Bank Economic Review.
• Dobrowolska B., [2008], Ekonomiczne konsekwencje opodatkowania konsumpcji indywidualnej w procesie integracji z Unią Europejską, praca doktorska, Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny, Uniwersytet Łódzki, Łódź.
• Domański Cz. (red.), [2005], Analiza rozkładu płac i dochodów w Polsce w przekroju terytorialnym, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Domański H., [2002], Ubóstwo w społeczeństwach postkomunistycznych, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa.
• Esping-Andersen G., [1990], The Three Worlds of Welfare Capitalism, Polity Press, Cambridge.
• Górecki B., Wiśniewski M., [1998], Zróżnicowanie dochodów gospodarstw domowych w Polsce w latach 1987-1995, [w:] Podział dochodu i nierówności dochodowe, Rada Strategii Społeczno-Gospodarczej, Raport nr 29, Warszawa.
• Guz J., [2011], Płaćcie nam godziwie, "Gazeta Wyborcza" z dnia 19.08.2011 r.
• Informacja o wynikach kontroli powiązań przedsiębiorstw państwowych ze spółkami prawa handlowego w latach 1988-1990, [1991], NIK, Warszawa.
• Jacukowicz Z., [2003], Praca i płace w warunkach przemian gospodarczych i globalizacji, [w:] Praca i polityka społeczna wobec wyzwań integracji, pod red. B. Balcerzak-Paradowskiej, IPiSS, Warszawa.
• Jarosz M., [2002], Nierówności dochodowe i majątkowe. Zakres i formy redystrybucji dochodów państwa, Warszawa.
• Jarosz M., [2004], Władza, przywileje, korupcja, PWN, Warszawa.
• Jasicki K., [2003], Korupcja w procesie transformacji, [w:] M. Jarosz (red.), Pułapki prywatyzacji, ISP, PAN, Warszawa.
• Jędrzejczak A., Czajkowski A., [2005], Zróżnicowanie warunków życia rodzin w grupach ekonomiczno- społecznych na podstawie budżetów domowych, [w:] Analiza rozkładu płac i dochodów w Polsce w przekroju terytorialnym, pod red. Cz. Domańskiego, Wydawnictwo UŁ, Łódź.
• Kamiński A.Z., [2001], Patologia procesu prywatyzacji. Kapitalizm polityczny. Korupcja [w:] M. Jarosz (red.), Manowce polskiej prywatyzacji, ISP PAN, Warszawa.
• Kojder A., [2001], Godność i siła prawa, Oficyna Naukowa, Warszawa.
• Korona D.A., [2002], Program powszechnej prywatyzacji a sprawiedliwość dystrybutywna, [w:] T. Kowalik (red.), Nierówni i równiejsi, Fundacja Innowacja, Warszawa.
• Korupcja w Polsce: przegląd obszarów priorytetowych i propozycji przeciwdziałania zjawisku, [1999], Raport Banku Światowego, Warszawa.
• Kowalik T., [2002], Dystrybucyjna sprawiedliwość w transformacji polskiej, [w:] Nierówni i równiejsi, pod red. T. Kowalika, Fundacja Innowacja, Warszawa.
• Kowalik T., [2002], Nowe tendencje w świecie, [w:] Nierówni i równiejsi, pod red. T. Kowalika, Fundacja Innowacja, Warszawa.
• Kowalski J.K., [2011], Mniejsze miejscowości bez pracy, "Dziennik. Gazeta Prawna" z dnia 5 września 2011 r.
• Kozłowski P., [2002], Rola gospodarki nieformalnej w zróżnicowaniu społecznym, [w:] T. Kowalik (red.), Nierówni i równiejsi, Fundacja Innowacja, Warszawa.
• Krajewska A., Kaczorowski P., [2007], Gospodarowanie zasobami pracy w przedsiębiorstwach przemysłowych. Wyniki badań empirycznych, [w:] A. Krajewska (red.), Koszty i produktywność pracy w Polsce w kontekście integracji z Unią Europejską, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 105-106.
• Krajewska A., Krajewski P., [2011], Rozkład obciążeń podatkowych w Polsce, "Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica", nr 248.
• Krajewska A., [2010], Podatki w Unii Europejskiej, PWE, Warszawa.
• Kuroń J., [1997], Siedmiolatka, czyli kto ukradł Polskę, Wrocław, przytaczam za: T. Kowalik, Współczesne systemy ekonomiczne. Powstanie ewolucja, kryzys, Wydawnictwo WSPiZ im. L. Koźmińskiego, Warszawa 2000.
• Kuznets S., [1989], Economic Development. The Family and Income Distribution, Cambridge University Press, Cambridge.
• Nierówności dochodowe i majątkowe. Zakres i formy redystrybucji dochodów państwa, [grudzień 2002], Raport nr 49, Rada Strategii Społeczno-Gospodarczej przy Radzie Ministrów, Warszawa.
• Ocampo J.A., [2005], A Broad View of Macroeconomic Stability, DESA Working Paper, 2005 nr 1.
• Piotrowska M., [2009], Nierówność szans zagrożeniem dla rozwoju gospodarczego, [w:] B. Fiedor, Z. Hockuba (red.), Nauki ekonomiczne wobec wyzwań współczesności, PTE, Warszawa.
• Podział dochodu i nierówności dochodowe. Fakty, tendencje, porównania, [1998], Rada Strategii Społeczno-Gospodarczej przy Radzie Ministrów, Raport nr 29, RSSG, Warszawa.
• Praca nierejestrowana w Polsce w 2010 roku, [2011], GUS, Departament pracy, Warszawa.
• Radziukiewicz M.J., [2011], Redystrybucja dochodów. Kto zyskuje? Kto traci?, PWE, Warszawa.
• Rogut A., [2010], Polski rynek pracy na tle rynków pracy pozostałych państw członkowskich, NBP, Biuro ds. Integracji ze Strefą Euro, Warszawa.
• Rosser J.B., Rosser M.V., [2001], Another Failure of Washington Consensus on Transition Countries, "Challenge", Vol. 44, nr 2.
• Sadowski Z., [2009], Od sporu o transformację do strategii rozwoju, [w:] E. Mączyńska (red.), Polska transformacja i jej przyszłość, PTE, Warszawa.
• Schneider F., [2000], The Size and Development of the Shadow Economics, referat na konferencję: Unofficial Activities in Transition Countries. Ten Years of Experience, Friedrich Ebert Stiftung i Institute za Javne Financije, Zagrzeb, Chorwacja, 18-19.10.2000 r.
• Taxation trends in the European Union. Focus on the Crisis: The main impacts on EU tax systems, [2011], European Commission, Publication Office of The European Union, Luxembourg.
• Wiśniewska K., [1990], Działalność socjalna zakładów pracy w latach 1985-1988, Wybrane Informacje Tematyczne, IPiSS, Warszawa.