Autorytaryzm prawicowy a orientacja na dominację społeczną : współczesne ujęcia autorytaryzmu w perspektywie psychologicznej

• Autorzy: Aleksandra Pohl

Warianty tytułu

Right-Wing Authoritarianism and Social Dominance Orientation : Contemporary Theories of Authoritarianism from a Psychological Perspective

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Artykuł dotyczy współczesnych koncepcji i badań nad zjawiskiem autorytaryzmu związanych z koncepcją autorytaryzmu prawicowego oraz orientacji na dominację społeczną. Przedstawione zostają tym samym główne założenia Boba Altemeyera dotyczące definicji i genezy autorytaryzmu prawicowego oraz podstawowe tezy teorii dominacji społecznej, a także znaczenie jednego z jej najważniejszych konstruktów: orientacji na dominację społęczną. Artykuł wskazuje także na podobieństwa i różnice pomiędzy tymi koncepcjami oraz na ich związki ze zjawiskiem uprzedzeń. (abstrakt oryginalny)

EN

The article presents contemporary theories and research on authoritarianism connected with right-wing authoritarianism theory and the concept of social dominance orientation. It presents Bob Altemeyer's main conclusions on the definition and the development of right-wing authoritarianism as well as the basic claims of social dominance theory and the meaning of one of its crucial concepts: social dominance orientation. The article also points out the differences and similarities between these two theories, as well as the connection between right-wing authoritarianism and social dominance orientation and prejudice. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Społeczeństwo; System społeczny; Doktryny polityczne; Autorytaryzm

EN

Society; Social system; Political doctrine; Authoritarianism

• Czasopismo: Horyzonty Polityki
• Rocznik: 2012
• Tom: 3
• Numer: nr 5 Religijne wizje polityki
• Strony: 203--227

Twórcy

autor

Aleksandra Pohl

• Akademia Ignatianum w Krakowie

Bibliografia

• Altemeyer B., Highly Dominating, Highly Authoritarian Personalities, "The Journal of Social Psychology" 2004, Vol. 144, No. 4.
• Altemeyer B., Right-Wing Authoritarianism, University of Manitoba Press, Winnipeg 1981.
• Altemeyer B., The Authoritarian Specter, Harvard University Press, Cambridge - Massachusetts - London 1996.
• Altemeyer, B., The Other "Authoritarian Personality", [w:] Advances in Experimental Social Psychology, red. M. Zanna, t. 30, Academic Press, San Diego 1998.
• Bankowicz M., Autorytaryzm i totalitaryzm - analiza porównawcza, [w:] Totalitaryzmy XX wieku. Idee, instytucje, interpretacje, red. W. Kozub-Ciembroniewicz, H. Kowalska-Stus, B. Szlachta, M. Kiwior-Filo, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2011.
• Duckitt J., A Dual Process Cognitive-Motivational Theory of Ideology and Prejudice, [w:] Advances in Experimental Social Psychology, red. M. Zanna , Vol. 33, Academic Press, San Diego 2001.
• Duckitt J., Uprzedzenia i wrogość między grupami, [w:] Psychologia polityczna, red. D.O. Sears, L. Huddy, R. Jervis, przeł. R. Andruszko, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2008.
• Duckitt J., Fisher K, The Impact of Social Threat on Worldview and Ideological Attitudes, "Political Psychology" 2003, Vol. 24, No. 1.
• Duckitt J., Sibley C.G., Personality, Ideology, Prejudice, and Politics: A Dual-Process Motivational Model, "Journal of Personality" 2010, Vol. 78, No. 6.
• Duckitt J., Sibley C.G., Right Wing Authoritarianism, Social Dominance Orientation and The Dimension of Generalized Prejudice, "European Journal of Personality" 2007, Vol. 21.
• Duriez B., Van Hiel A., The March of Modern Fascism: A comparison of Social Dominance Orientation and Authoritarianism, "Personality and Individual Differences" 2002, Vol. 32, No. 7.
• Duriez B., Van Hiel A., Kossowska M., Authoritarianism and Social Dominance in Western and Eastern Europe: The Importance of the Sociopolitical Context and of Political Interest and Involvment, "Political Psychology" 2005, Vol. 26, No. 2.
• Feather N., McKee I., Values and Prejudice: Predictors of Attitudes to Australian Aborigines, "Australian Journal of Psychology" 2008, Vol. 60, No. 2.
• Jugert P., Duckitt J., A Motivational Model of Authoritarianism: Testing Personal and Situational Determinants, "Political Psychology" 2009, Vol. 30.
• Linz j., Totalitaryzm i autorytaryzm, [w:] Władza i społeczeństwo. Antologia tekstów z zakresu socjologii polityki, red. J. Szczupaczyński, Wydawnictwo Scholar, Warszawa 1995.
• Majchrowski J.M., Autorytaryzm, [w:] Słownik historii doktryn politycznych, red. M. Jaskólski, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 1997.
• McFarland S.G., Authoritarianism, Social Dominance, and Other Roots of Generalized Prejudice, "Political Psychology" 2010, Vol. 31, No. 3.
• McFarland S.G., Adelson S., An Omnibus Study of Personality, Values and Prejudice. Referat wygłoszony w lipcu 1996 roku na corocznym zjeździe International Society for Political Psychology w Vancouver w Kanadzie.
• Rocatto M., Ricolfi L., On the Correlation Between Right-Wing Authoritarianism and Social Dominance Orientation, "Basic and Applied Social Psychology" 2005, No. 27.
• Pratto F., Sidanius J., Stallworth L.M., Malle B.F., Social Dominance Orientation: A Personality Variable Predicting Social and Political Attitudes, "Journal of Personality and Social Psychology" 1994, Vol. 67, No. 4.
• Schwartz S.H., Universals in the Content and Structure of Values: Theoretical Advances and Empirical Tests in 20 Countries, [w:] Advances in Experimental Social Psychology, red. M.P. Zanna, Academic Press, Vol. 25, London 1992.
• Sidanius J., Pratto F., Social Dominance. An Intergroup Theory of Social Hierarchy and Oppression, Cambridge University Press, Cambridge 1999.
• Sidanius J., Pratto F., Laar C, Levin S., Social Dominance Theory: Its Agenda and Method, "Political Psychology" 2004, Vol. 25, No. 6.
• Szuster A., Orientacje prospołeczne a preferowane wartości (w kategoryzacji Shaloma Schioartza), [w:] Jednostka i społeczeństwo, red. M. Lewicka, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2002.
• Van Hiel A., Mervielde I., Explaining Conservative Beliefs and Political Preferences: A Comparison of Social Dominance Orientation and Authoritarianism, "Journal of Applied Social Psychology" 2002, Vol. 32, No. 5.
• Whitley B.E., Right-Wing Authoritarianism, Social Dominance Orientation and Prejudice, "Journal of Personality and Social Psychology" 1999, Vol. 77, No. 1.