Uchwały Sądu Najwyższego i ich rola w zachowaniu jednolitości sądowej wykładni prawa

• Autorzy: Piotr Wiatrowski

Warianty tytułu

Supreme Court Resolutions and Their Role in Ensuring the Uniformity of the Application of Law in Court Decisions

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Podstawowym instrumentem służącym zachowaniu jednolitości orzecznictwa w sprawach karnych są uchwały Sądu Najwyższego podejmowane w odpowiedzi na konkretne i abstrakcyjne pytania prawne. Pytania prawne są dopuszczalne w sytuacji niejednolitej wykładni przepisu w praktyce stosowania prawa, ich oczywiście wadliwej redakcji oraz niejasnego sformułowania, umożliwiającego różne interpretacje, jeśli określone sformułowania użyte zostały przez ustawodawcę w sposób nieprecyzyjny bądź są wieloznaczne lub zawierają zbyt szeroki, z uwagi na ratio legis, zakres unormowania. Podstawą wystąpienia z abstrakcyjnym pytaniem prawnym może być również rozbieżność stosowania przepisów prawnych w orzecznictwie, która może polegać na powtarzającym się wydawaniu różnych rozstrzygnięć przez organy orzekające na podstawie tych samych przepisów bądź nawet takich samych rozstrzygnięć, ale spowodowanych różną ich wykładnią. Obowiązek zastosowania się do takiej uchwały w danej sprawie nie znosi zasady niezawisłości sędziego w orzekaniu, gdyż to od samego sądu zależy inicjatywa w przedmiocie jej wydania. Pogląd wyrażony w uchwale nie musi być akceptowany powszechnie. Nie wiąże on też sądów orzekających w innych sprawach, a respektowanie poglądu wyrażonego w uchwale w innych sprawach wynikać musi z akceptowania jego merytorycznej wartości. (abstrakt autora)

EN

Resolutions made by the Supreme Court that grow out of answers concerning concrete and abstract legal questions are fundamental instruments used to ensure the uniform application of law in court decisions. Legal questions are admissible only when divergence occurs in the interpretation of legal provisions in the practice of their application, they are apparently incorrectly worded and/or unclearly formulated, allowing different interpretations when the formulations are used by the legislator in an inaccurate way, or they are ambiguous or comprise too wide a scope of regulation regarding their ratio legis. Also, divergence in the application of provisions in jurisdiction may be grounds for posing an abstract legal question, which may result in courts issuing different decisions on the basis of the same provisions, or even the same decisions, but ones resulting from different interpretations. The obligation to comply with such a resolution in a particular case does not violate the principle of independence of the judiciary in judgments, hence the court itself has the initiative regarding its issuance from the outset. The opinion represented in the resolution is not to be accepted universally. Nor is it binding for the courts, and consideration of the opinion involved in the resolution in other cases is to be predicated on the acceptance of its substantive value. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Prawo; Sądownictwo; Sądy powszechne; Niezawisłość sędziowska

EN

Law; Judicature; Common courts; Judge independence

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe / Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie
• Rocznik: 2012
• Numer: nr 887
• Strony: 73--86

Twórcy

autor

Piotr Wiatrowski

• Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

Bibliografia

• Bardach J., Leśnodorski B., Pietrzak M. [1999], Historia ustroju i prawa polskiego, PWN, Warszawa.
• Bratoszewski J. [1999], Działalność uchwałodawcza Sądu Najwyższego [w:] Nowe prawo karne procesowe. Księga ku czci Profesora Wiesława Daszkiewicza, red. T. Nowak, Printer, Poznań.
• Dzięcioł B. i in. [1984], Historyczny rozwój Sądu Najwyższego, "Nowe Prawo", nr 11-12.
• Garlicki L. i in. [1983], Sąd Najwyższy w PRL, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
• Hofmański P. [2001], Rola Sądu Najwyższego w zapewnieniu jednolitości interpretacji prawa. VI spotkanie prezesów sądów najwyższych Europy, Warszawa 11-12 października 2000 r., "Palestra", nr 1-2.
• Leszczyński L. [1998], Legitymizacja instytucji ujednolicających orzecznictwo sądowe [w:] Jednolitość orzecznictwa w sprawach karnych, red. S. Waltoś, Zakamycze, Kraków.
• Stefański R.A. [1998], Rola Sądu Najwyższego w kształtowaniu jednolitości orzecznictwa w sprawach karnych [w:] Jednolitość orzecznictwa w sprawach karnych, red. S. Waltoś, Zakamycze, Kraków.
• Stefański R.A. [2001], Instytucja pytań prawnych do SN w sprawach karnych, Zakamycze, Kraków.
• Szamrej J. [1999], Glosa do uchwały SN z 18 listopada 1998 r., I KZP 17/98, "Orzecznictwo Sądów Polskich", nr 3.
• Światłowski R.A. [1998], Zagadnienia jednolitości stosowania prawa karnego w obcych systemach prawnych - Anglia i Walia na tle typowych rozwiązań europejskich [w:] Jednolitość orzecznictwa w sprawach karnych, red. S. Waltoś, Zakamycze, Kraków.
• Włodyka S. [1963], Funkcje Sądu Najwyższego, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
• Wróblewski J. [1967], Stosowanie prawa, "Państwo i Prawo", nr 3.
• Wyrembak J. [2005], Zasadnicza wykładnia znamion ustawowych przestępstwa [w:] Teoria i praktyka wykładni prawa, red. P. Winczorek, Liber, Warszawa.
• Zabłocki S. [1998], Komentarz w: J. Bratoszewski i in., Kodeks postępowania karnego. Komentarz, red. Z. Gostyński, t. 2, Dom Wydawniczy ABC, Warszawa.