Zróżnicowanie regionalne konsumpcji w ujęciu pośrednim - ujęcie statyczne i przestrzenno-czasowe

• Autorzy: Teresa Słaby , Artur Czech

Warianty tytułu

Diversification of Consumption from the Indirect Perspective : Static and Space-Time Approach

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Na podstawie przeprowadzonej analizy dla lat 2001-2007 w ujęciu wojewódzkim można stwierdzić, że prowadzenie badań zróżnicowania konsumpcji w ujęciu pośrednim przy zastosowaniu tylko, i wyłącznie, metody klasycznej w budowie miernika syntetycznego jest niewystarczające. Głównym mankamentem stosowanej metody konstrukcji klasycznej miary syntetycznej jest brak odporności na wpływ wartości nietypowych (odstających, ekstremalnych) w procesie normalizacyjnym. Nabiera to szczególnego znaczenia przy wyodrębnieniu Warszawy jako siedemnastego obiektu (jednostki obserwacji), a tym samym ujęcia województwa mazowieckiego bez stolicy. Znacznie lepsze rezultaty daje zastosowanie metod pozycyjnych, których standaryzacja opiera się na wielowymiarowym wektorze medianowym. Wykorzystanie mediany brzegowej pozwala uodpornić normalizację na wpływ wartości nietypowych. Powoduje to, że wartości miernika syntetycznego znacznie wyraźniej różnicują badane jednostki terytorialne i wpływają na poprawę jakości prowadzonych analiz. Jednak dopiero zastosowanie metod normalizacyjnych, stosujących pojęcie mediany A. Webera oraz przybliżonej H. Oja, pozwala na wykorzystanie współzależności w zbiorze cech diagnostycznych. Jest to bardzo istotne z punktu widzenia prowadzonych analiz ekonomicznych i wpływa znacząco na ich jakość. Ocena dwóch typów analiz z różną liczbą obiektów (województw) w różnych latach analizy, przy zastosowaniu czterech sposobów budowy mierników syntetycznych, pozwala stwierdzić, że metoda pozycyjna daje lepsze jakościowo rezultaty w odniesieniu do oceny zróżnicowania terytorialnego konsumpcji w ujęciu pośrednim (rangowanie województw pod względem poziomu życia). Fakt ten potwierdzają wyższe współczynniki zmienności utworzonych mierników syntetycznych w przypadku różnych typów metody pozycyjnej. Można więc stwierdzić, że wobec silniejszego różnicowania rozkładów pozycyjnego miernika konsumpcji w ujęciu pośrednim w stosunku do miernika klasycznego, miernik pozycyjny lepiej odwzorowuje dyspersję terytorialną miernika konsumpcji w poszczególnych województwach.Natomiast w odniesieniu do zastosowanych podziałów taksonomicznych metoda klasyczna daje bardziej homogeniczne i poprawne skupiska w wariancie klasycznym obejmującym 16 województw (brak wyodrębnienia w rozkładach obserwacji dla Warszawy) oraz w przypadku ujęcia województwa mazowieckiego bez stolicy. Nakreślony schemat postępowania był próbą poddania weryfikacji metod badawczych i wyłonienia takiej metody, która wskaże algorytm postępowania gwarantujący największe "zbliżenie" do sytuacji rzeczywistej oceny konsumpcji w ujęciu pośrednim w poszczególnych województwach za pomocą wielowymiarowej analizy danych dotyczących ponadto kilku lat. (abstrakt oryginalny)

EN

The present article is a methodological study aimed at comparative study of selected taxonomic methods. The study attempts to search for the most effective tool from the indirect perspective (defined as the standard of living). The research has been done with regard to two methods of construction of the synthetic measure: the classical one with the use of arithmetic average and the positional median based one. The study is aimed at working out optimal solutions to analyse consumption within an indirect static model and a dynamic (space-time) model. The goal was achieved through the use of positional method based on the A. Weber median and the H. Oja approximated median version. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Konsumpcja; Zróżnicowanie regionalne; Metody badawcze

EN

Consumption; Regional diversity; Research methods

• Czasopismo: Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów / Szkoła Główna Handlowa
• Rocznik: 2011
• Numer: z. 111
• Strony: 7--22

Twórcy

autor

Teresa Słaby

• Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

autor

Artur Czech

• Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, doktorant

Bibliografia

• Bywalec Cz., Konsumpcja w teorii i praktyce gospodarowania, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007.
• Czech A., Modelowanie konsumpcji w ujęciu pośrednim. Aspekty metodologiczne (rozprawa doktorska), 2010.
• Domański Cz., Pruska K., Wagner W., Wnioskowanie statystyczne przy nieklasycznych założeniach, Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 1998.
• Evaluating Quality of Life in European Regions and Cities, Committee of the Regions. European Commission, Luxemburg 1999.
• Hellwig Z., Zastosowanie metody taksonomicznej do typologicznego podziału krajów ze względu na poziom ich rozwoju oraz zasoby i strukturę wykwalifikowanych kadr, "Przegląd Statystyczny", Nr 4/1968.
• Lira J., Wagner W., Wysocki F., Mediana w zagadnieniach porządkowania obiektów wielocechowych, w: W. J. Paradysz (red.), Statystyka regionalna w służbie samorządu lokalnego i biznesu, Internetowa Oficyna Wydawnicza Centrum Statystyki Regionalnej, Wyd. Akademii Ekonomicznej, Poznań 2002.
• Luszniewicz A., Statystyka społeczna, PWE, Warszawa 1982.
• Metodyka badania budżetów gospodarstw domowych, GUS, Warszawa 1999.
• Młodak A., Ocena zmienności cech statystycznych w modelu taksonomicznym, "Wiadomości Statystyczne", Nr 9/2005.
• Młodak A., Analiza taksonomiczna w statystyce regionalnej, Difin, Warszawa 2006.
• Młodak A., Historia problemu Webera, "Matematyka Stosowana", Nr 10(51), 2009.
• Słaby T., Poziom życia, jakość życia, "Wiadomości Statystyczne", Nr 6/1990.
• Słaby T., Statystyczny pomiar konsumpcji, w: M. Janoś-Kresło i B. Mróz (red.), Konsument i konsumpcja we współczesnej gospodarce, Wyd. SGH, Warszawa 2006.
• Słaby T., Konsumpcja, eseje statystyczne, Difin, Warszawa 2006.
• Słaby T., Czech A., Ocena syntetyczna konsumpcji - ujęcie pozycyjne, w: Modelowanie i prognozowanie gospodarki narodowej, "Prace i Materiały Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Gdańskiego", Nr 4/2, 2009.