Zastosowanie zasady równych ofiar do oceny sprawiedliwości taryfy podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT) w Polsce

• Autorzy: Tymon Słoczyński

Warianty tytułu

Using the Equal Sacrifice Principle to Test the Fairness of Poland's Personal Income Tax System

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem artykułu jest empiryczna analiza zgodności taryfy podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT) w Polsce z zasadą równych ofiar absolutnych, tj. jedną z podstawowych zasad sprawiedliwego podziału obciążeń podatkowych. Do realizacji tego celu zastosowano metody analizy zaproponowane przez Fishera [1927] i Younga [1990]. Metoda Fishera polega na określeniu zmienności ofiar ponoszonych przez podatników zgodnie z pewną, założoną na potrzeby analizy, postacią funkcji użyteczności dochodu. Metoda Younga polega na wyznaczeniu tej spośród izoelastycznych funkcji użyteczności dochodu, która w największym możliwym stopniu zrównuje ofiary ponoszone przez podatników; następnie wyznacza się taryfę podatku, która zrównuje ofiary wszystkich podatników względem otrzymanej funkcji użyteczności dochodu, i porównuje tę taryfę z faktyczną taryfą opodatkowania. Według przeprowadzonej analizy taryfa podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT) w Polsce w latach 1999-2008 była dość dobrze dopasowana do wymogów zasady równych ofiar absolutnych a ofiary większości podatników były zrównywane względem sensownych empirycznie funkcji użyteczności. Niemniej, wyróżniono trzy grupy podatników, których obciążenia podatkowe były niższe niż postulowane na gruncie zasady równych ofiar absolutnych, a także opisano zmienność w czasie zgodności taryfy opodatkowania w Polsce z zasadą równych ofiar absolutnych oraz progresywności tej taryfy. (abstrakt oryginalny)

EN

The aim of the paper is to perform an empirical analysis of the compatibility of the Polish personal income tax (PIT) function with the equal absolute sacrifice principle, which is a major principle of a fair division of tax burden. Throughout the empirical analysis, the author uses analytical methods proposed by Fisher (1927) and Young (1990). The Fisher method is based on calculating the variation in individual sacrifice according to an assumed utility function of income. The Young method is based on selecting the isoelastic utility function of income, which makes all taxpayers sacrifice most equally. Subsequently, a new tax function is determined, which guarantees equal absolute sacrifice according to the selected utility function of income, and compared with the actual tax function. The empirical analysis carried out by the author shows that the Polish personal income tax (PIT) function in 1999-2008 provided a good fit with the equal absolute sacrifice principle, while the sacrifice of most taxpayers was equalized according to reasonable utility functions. However, the author identified three groups of taxpayers whose sacrifice was significantly lower than required by the equal absolute sacrifice principle as well as described the time variation in the compatibility of the Polish tax function with the equal absolute sacrifice principle and in the progressivity of this function. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Sprawiedliwość dystrybutywna; Nierówności społeczne; Podział dochodów; Podatek dochodowy od osób fizycznych

EN

Distributive justice; Social inequality; Income division; Individual income tax

• Czasopismo: Gospodarka Narodowa
• Rocznik: 2012
• Numer: nr 10
• Strony: 23--47

Twórcy

autor

Tymon Słoczyński

• Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, doktorant

Bibliografia

• Aksman E., [2005], Redystrybucyjny efekt zasiłków społecznych i podatku dochodowego, "Ekonomista", nr 6, s. 769-783.
• Aristei D., Perugini C., [2010], Preferences for Redistribution and Inequality in Well-Being Across Europe, "Journal of Policy Modeling", Vol. 32, s. 176-195.
• Atkinson A.B., [1970], On the Measurement of Inequality, "Journal of Economic Theory", Vol. 2, s. 244-263.
• Buchholz W., Peters W., [2007], Justifying the Lindahl Solution as an Outcome of Fair Cooperation, "Public Choice", Vol. 133, s. 157-169.
• Buchholz W., Richter W.F., Schwaiger J., [1988], Distributional Implications of Equal Sacrifice Rules, "Social Choice and Welfare", Vol. 5, s. 223-226.
• Chetty R., [2006], A New Method of Estimating Risk Aversion, "American Economic Review", Vol. 96, s. 1821-1834.
• Cohen A., Einav L., [2007], Estimating Risk Preferences from Deductible Choice, "American Economic Review", Vol. 97, s. 745-788.
• Conesa J.C., Krueger D., [2006], On the Optimal Progressivity of the Income Tax Code, "Journal of Monetary Economics", Vol. 53, s. 1425-1450.
• D'Antoni M., [1999], Piecewise Linear Tax Functions, Progressivity, and the Principle of Equal Sacrifice, "Economics Letters", Vol. 65, s. 191-197.
• De Roos N., Sarafidis Y., [2010], Decision Making Under Risk in Deal or No Deal, "Journal of Applied Econometrics", Vol. 25, s. 987-1027.
• Eichhorn W., Funke H., Richter W.F., [1984], Tax Progression and Inequality of Income Distribution, "Journal of Mathematical Economics", Vol. 13, s. 127-131.
• Evans D.J., [2005], The Elasticity of Marginal Utility of Consumption: Estimates for 20 OECD Countries, "Fiscal Studies", Vol. 26, s. 197-224.
• Fellman J., [1976], The Effect of Transformations of Lorenz Curves, "Econometrica", Vol. 44, s. 823-824.
• Fisher I., [1927], A Statistical Method for Measuring "Marginal Utility" and Testing the Justice of a Progressive Income Tax, [w:] J.H. Hollander (red.), 1967, Economic Essays Contributed in Honor of John Bates Clark, Books for Libraries Press, Freeport, NY.
• Friend I., Blume M.E., [1975], The Demand for Risky Assets, "American Economic Review", Vol. 65, s. 900-922.
• Fullenkamp C., Tenorio R., Battalio R., [2003], Assessing Individual Risk Attitudes Using Field Data from Lottery Games, "Review of Economics and Statistics", Vol. 85, s. 218-226.
• Gertner R., [1993], Game Shows and Economic Behavior: Risk-Taking on "Card Sharks", "Quarterly Journal of Economics", Vol. 108, s. 507-521.
• Gomułowicz A., [2001], Zasada sprawiedliwości podatkowej, Polskie Wydawnictwa Profesjonalne, Warszawa.
• Gouveia M., Strauss R.P., [1994], Effective Federal Individual Income Tax Functions: An Exploratory Empirical Analysis, "National Tax Journal", Vol. 47, s. 317-339.
• Grądalski F., [2004], Wstęp do teorii opodatkowania, Szkoła Główna Handlowa, Warszawa.
• Groves T., Ledyard J., [1977], Optimal Allocation of Public Goods: A Solution to the "Free Rider" Problem, "Econometrica", Vol. 45, s. 783-809.
• Gwiazdowski R., [2007], Podatek progresywny i proporcjonalny. Doktrynalne przesłanki, praktyczne konsekwencje, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
• Harsanyi J.C., [1953], Cardinal Utility in Welfare Economics and in the Theory of Risk-Taking, "Journal of Political Economy", Vol. 61, s. 434-435.
• Hurwicz L., [1979], Outcome Functions Yielding Walrasian and Lindahl Allocations at Nash Equilibrium Points, "Review of Economic Studies", Vol. 46, s. 217-225.
• Imedio L.J., Parrado E.M., Sarrión M.D., [1999], La tarifa del IRPF y el principio de igual sacrificio, "Investigaciones Económicas", Vol. 23, s. 281-299.
• Jacobs B., [2005], Optimal Income Taxation with Endogenous Human Capital, "Journal of Public Economic Theory", Vol. 7, s. 295-315.
• Jakobsson U., [1976], On the Measurement of the Degree of Progression, "Journal of Public Economics", Vol. 5, s. 161-168.
• Ju B.-G., Moreno-Ternero J.D., [2008], On the Equivalence Between Progressive Taxation and Inequality Reduction, "Social Choice and Welfare", Vol. 30, s. 561-569.
• Kakwani N.C., [1977], Applications of Lorenz Curves in Economic Analysis, "Econometrica", Vol. 45, s. 719-728.
• Kapicka M., [2006], Optimal Income Taxation with Human Capital Accumulation and Limited Record Keeping, "Review of Economic Dynamics", Vol. 9, s. 612-639.
• Kleven H.J., Kreiner C.T., Saez E., [2009], The Optimal Income Taxation of Couples, "Econometrica", Vol. 77, s. 537-560.
• Kocherlakota N.R., [1996], The Equity Premium: It's Still a Puzzle, "Journal of Economic Literature", Vol. 34, s. 42-71.
• Layard R., Mayraz G., Nickell S., [2008], The Marginal Utility of Income, "Journal of Public Economics", Vol. 92, s. 1846-1857.
• Li Q., Nakamura S., Tian G., [1995], Nash-Implementation of the Lindahl Correspondence with Decreasing Returns to Scale Technologies, "International Economic Review", Vol. 36, s. 37-52.
• Lissowski G., [2008], Zasady sprawiedliwego podziału dóbr, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• Mirrlees J.A., [1971], An Exploration in the Theory of Optimum Income Taxation, "Review of Economic Studies", Vol. 38, s. 175-208.
• Mitra T., Ok E.A., [1996], Personal Income Taxation and the Principle of Equal Sacrifice Revisited, "International Economic Review", Vol. 37, s. 925-948.
• Neill J.R., [2000], The Benefit and Sacrifice Principles of Taxation: A Synthesis, "Social Choice and Welfare", Vol. 17, s. 117-124.
• Nojszewska E., [1997], Modele równowagi ogólnej a normatywna teoria podatków, "Ekonomista", nr 2, s. 221-250.
• Ok E.A., [1995], On the Principle of Equal Sacrifice in Income Taxation, "Journal of Public Economics", Vol. 58, s. 453-467.
• Pålsson A.-M., [1996], Does the Degree of Relative Risk Aversion Vary with Household Characteristics? "Journal of Economic Psychology", Vol. 17, s. 771-787.
• Richter W.F., [1983], From Ability to Pay to Concepts of Equal Sacrifice, "Journal of Public Economics", Vol. 20, s. 211-229.
• Robbins L., [1938], Interpersonal Comparisons of Utility: A Comment, "Economic Journal", Vol. 48, s. 635-641.
• Sadka E., [1976], On Income Distribution, Incentive Effects and Optimal Income Taxation, "Review of Economic Studies", Vol. 43, s. 261-267.
• Seade J.K., [1977], On the Shape of Optimal Tax Schedules, "Journal of Public Economics", Vol. 7, s. 203-235.
• Sheshinski E., [1989], Note on the Shape of the Optimum Income Tax Schedule, "Journal of Public Economics", Vol. 40, s. 201-215.
• Simula L., Trannoy A., [2010], Optimal Income Tax Under the Threat of Migration by Top-Income Earners, "Journal of Public Economics", Vol. 94, s. 163-173.
• Sztyber W.B., [2005], Zmiany i zróżnicowanie funkcji redystrybucyjnych finansów publicznych, "Ekonomista", nr 6, s. 749-768.
• Tian G., [1989], Implementation of the Lindahl Correspondence by a Single-Valued, Feasible, and Continuous Mechanism, "Review of Economic Studies", Vol. 56, s. 613-621.
• Walker M., [1981], A Simple Incentive Compatible Scheme for Attaining Lindahl Allocations, "Econometrica", Vol. 49, s. 65-71.
• Young H.P., [1987], Progressive Taxation and the Equal Sacrifice Principle, "Journal of Public Economics", Vol. 32, s. 203-214.
• Young H.P., [1988], Distributive Justice in Taxation, "Journal of Economic Theory", Vol. 44, s. 321-335.
• Young H.P., [1990], Progressive Taxation and Equal Sacrifice, "American Economic Review", Vol. 80, s. 253-266.
• Young H.P., [2003], Sprawiedliwy podział, tłum. J. Haman, M. Jasiński (aneks), Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.