Efektywność przedsiębiorstw w okresach kryzysu

• Autorzy: Zbigniew Dresler

Warianty tytułu

Corporate Effectiveness at the Time of Crisis

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Artykuł przedstawia empiryczną analizę efektywności przedsiębiorstw w Polsce w latach 1999-2010 na podstawie zbiorczych danych finansowych przedsiębiorstw. Autor skoncentrował się głównie na porównaniu efektywności przedsiębiorstw w dwóch okresach kryzysowych, a więc w latach 2001-2002 oraz 2008-2010. Za miary efektywności przedsiębiorstw przyjęto różne formy wyniku finansowego oraz poziom i dynamikę efektywności pracy żywej mierzonej wydajnością pracy i stopieniem opłacenia zmian wydajności pracy. Analiza wykazała, że efektywność przedsiębiorstw mierzona tradycyjnymi wskaźnikami rentowności obrotu (brutto, netto, poziomu kosztów) była wielokrotnie wyższa w latach 2008-2010 niż w latach 2001-2002. W okresie ostatniego kryzysu przeciętny (z trzech lat) poziom rentowności brutto (4,7%) był ośmiokrotnie wyższy od przeciętnego poziomu tej rentowności z lat 2001-2002 (0,6%). Jeszcze większa różnica cechuje rentowność netto: od -0,25% (w latach 2001-2002) do 3,93% (w latach 2008-2010). W świetle tych danych nie ma uzasadnienia twierdzenie, że lata 2008-2010 to lata kryzysowe dla przedsiębiorstw. Pod względem efektywności zatrudnienia mierzonej realną wydajnością pracy i wskaźnikiem opłacenia wydajności pracy wzrostem realnych wynagrodzeń, porównywane okresy cechują podobne zjawiska. W obydwu okresach kryzysowych (2001-2002 i 2008-2010) wydajność pracy jest wyraźnie niższa niż w latach lepszej koniunktury. Wynika to przede wszystkim z tego, że zmniejszeniu tempa wzrostu efektów (np. produkcji globalnej czy PKB) towarzyszy zwykle mniejsza redukcja liczby pracujących ze względu na ochronę prawną zatrudnionych, wymagająca zachowania okresów wypowiedzenia umowy o pracę, negocjacji ze związkami zawodowymi. Z kolei wskaźniki opłacenia wydajności pracy wykazują poziomy świadczące o braku kontroli nad relacją wydajności pracy i wynagrodzeń. W latach 2001-2002 wskaźniki opłacenia wydajności pracy kształtowały się odpowiednio na poziomie 1,2 i 0,18, a w latach 2008-2010 odpowiednio: 1,51, 7,13 oraz -1,5. (abstrakt oryginalny)

EN

The paper presents an empirical analysis of the effectiveness of companies in Poland in 1999-2010, based on companies' aggregated financial data. The author focuses on a comparative analysis of corporate effectiveness in the two periods of crisis, i.e. in 2001-2002 and 2008-2010. The adopted effectiveness criteria include various forms of financial results as well as the level and dynamics of labour inputs measured by labour productivity and the costs of its changes. The analysis indicates that corporate effectiveness measured by traditional turnover profitability ratios (gross, net and cost levels) was many times greater in 2008-2010 as compared with the 2001-2002 period. In the period of the last crisis the average gross profitability ratio (over the period of three years) stood at 4.7%, being 8 times as high as the respective value in 2001-2002 (0.6%). Net profitability differences are even greater: 0.25% in 2001-2002, and 3.93% in 2008-2010. Consequently, it is not justified to claim that companies went through a crisis in 2008-2010. The compared periods are similar in terms of employment effectiveness measured by the actual labour productivity and the labour productivity costs to increased compensation ratio. The two periods of crisis (2001-2002 and 2008-2010) record considerably lower productivity ratios as compared with the periods of more favourable business cycles. It mainly results from the fact that a decrease in global output or GDP growth rates is usually accompanied by lower reductions in the number of employees due to legal employee protection schemes (employment termination agreements or negotiations with trade unions). On the other hand, labour productivity cost ratios testify to the lack of control over labour productivity to compensation indicators. In 2001-2002, labour productivity costs stood at 1.2 and 0.18, while in 2008-2010 - at 1.51, 7.13 and 1.5. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Efektywność przedsiębiorstwa; Efektywność; Kryzys gospodarczy; Analiza makroekonomiczna; Ocena działalności przedsiębiorstwa; Wydajność pracy; Finanse przedsiębiorstwa

EN

Enterprise effectiveness; Effectiveness; Economic crisis; Macroeconomic analysis; Performance evaluation of enterprises; Labour efficiency; Enterprise finance

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe / Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
• Rocznik: 2012
• Numer: nr 13
• Strony: 135--147

Twórcy

autor

Zbigniew Dresler

• Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

Bibliografia

• Dresler Z. [2006], Wydajność pracy w polskiej gospodarce w okresie transformacji, Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków.
• Dresler Z. [2011], Wpływ kryzysu na finanse przedsiębiorstw Polsce [w:] O nowy model działalności regulacyjnej państwa w sferze finansów, red. A. Moździerz, K. Surówka, PWE, Warszawa.
• Kapitał ludzki w perspektywie ekonomicznej [2011], red. M. Dobija, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków.
• Raport Polska 2011. Gospodarka - Społeczeństwo - Regiony [2011], MRR, Warszawa.
• Rocznik Statystyczny GUS [2003], Warszawa.