Dwa modele wykładni prounijnej

• Autorzy: Maciej Koszowski

Warianty tytułu

Two Models of Pro-EU Interpretation of National Law

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Podsumowując, należy zauważyć, że oba zaprezentowane w niniejszym artykule ujęcia wykładni prounijnej: model wzorca interpretacyjnego i model "jednego worka" ("harmonizacji kontekstów") mają swoje plusy i minusy. Niewątpliwą zaletą modelu wzorca interpretacyjnego jest jego - przynajmniej teoretyczna - zdolność do zapewnienia prawu unijnemu wysokiego stopnia efektywności. Podstawową natomiast wadą - ryzyko braku faktycznej możliwości rekonstrukcji wzorca unijnego po stronie organu krajowego, które może stanowić poważną przeszkodę w korzystaniu z tego modelu w praktyce. Również sam wzorzec interpretacyjny, czy to krajowy, czy unijny, jawi się konstruktem dość sztucznym i bynajmniej nie niezbędnym w procesie stosowania prawa. Notabene, jak się wydaje, w razie akceptacji modelu wzorca interpretacyjnego od organu krajowego winno się oczekiwać, by w uzasadnieniu swojego rozstrzygnięcia zawsze podał treści wzorców, które posłużyły mu do przeprowadzenia prounijnej wykładni prawa krajowego. Dzięki uzewnętrznieniu tego, jaka norma stanowi wzorzec unijny, a jaka wzorzec krajowy, system prawny zyskuje na przejrzystości, a ponadto możliwe staje się śledzenie tego, w jaki sposób prawo Unii Europejskiej oddziałuje na porządki krajowe. (fragment tekstu)

EN

The article addresses the issue of the interpretation of national law in conformity with the law of the European Union. Specifically, the aim of the article is to elucidate how, in specific instances, this type of interpretation proceeds, i.e. to reveal the mode according to which a national court and official should interpret national provisions in order to assure that they conform to the requirements of EU law. Thus, two theoretical models of conforming interpretation have been distinguished. The first, which is deemed to be typical of Polish scholars, is based on the concept of a final norm (a norm devoted to the facts of a pending case), or, actually, two norms: one stemming from EU law and the second from national laws. The former takes precedence over the latter, becoming the basis for a decision in the case sub judice, inasmuch as this does not lead to excessive interference of EU law in the national legal system. The second model has been proposed by the Author, who called it 'the model of the harmonisation of contexts' or of a 'single sack'. Here, the construction of national laws in conformity with EU law is done without the participation of any norms, whether general or individual. A national court (official) takes into account factors which influence the application of the national law in specific instances and, at the same time, factors which influence the application of relevant provisions of EU laws - as it would happen in the 'single sack' - so far as they do not interfere in the national legal order too much. The first model, at least in theory, is able to provide the EU law with the maximum efficacy and unity. However, national courts and officials may find it difficult to use it in practice. The second model is far more convenient from the perspective of judicial application at the national level, but it does not guarantee full conformity of the law of the Member States with EU law, even in case when that conformity is possible in terms of the limits set for conforming interpretation. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Prawo; Prawo międzynarodowe; Prawo WE; Teoria prawa

EN

Law; International law; European Community law; Law theory

• Czasopismo: Studia Europejskie / Centrum Europejskie Uniwersytetu Warszawskiego
• Rocznik: 2012
• Numer: nr 3
• Strony: 93--110

Twórcy

autor

Maciej Koszowski

• Wyższa Szkoła Biznesu w Dąbrowie Górniczej

Bibliografia

• M. Koszewski, Wykładnia prowspólnotowa w ujęciu teoretycznoprawnym, opublikowanego w "Przeglądzie Legislacyjnym" nr 3/2009.
• M. Koszowski, Wykładnia prawa krajowego w zgodzie z prawem Unii Europejskiej po uwzględnieniu zmian spowodowanych wejściem w życie Traktatu z Lizbony, "Studia Prawa Prywatnego", z. 2/2012, s. 60-70.
• C. Mik, Wykładnia zgodna prawa krajowego z prawem Unii Europejskiej w: Polska kultura prawna a proces integracji europejskiej, red. S. Wronkowska, Kraków 2005, s. 123, 131.
• A. Gawrysiak-Zabłocka, Granice prowspólnotowej wykładni polskiego prawa spółek, http://us.szc.pl/zjazd_kph/?xml=load_page&st=14593, s. 3.
• A. Kalisz, Wykładnia i stosowanie prawa wspólnotowego, 2007, s. 204-206.
• S. Biernat, Wykładnia prawa krajowego zgodnie z prawem Wspólnot Europejskich w: Implementacja prawa integracji europejskiej w krajowych porządkach prawnych, red. C. Mik, Toruń 1998, s. 135-136.
• G. Krysztofiuk, Obowiązek prounijnej interpretacji prawa karnego, "Studia Iuridica" XLVI/2006, s. 216-217
• A. Wróbel, Sądowa wykładnia prawa państwa członkowskiego UE zgodnie z dyrektywami WE/UE, http://www2.wpia.uw.edu.pl/files//podyplomowe/gospodarka_rynkowa/wrobel_andrzej.pdf, s. 2-3, 15-16.
• L. Morawski, Zasady wykładni prawa, Toruń 2006, s. 275.
• P. Zawirska, M. Zwolińska, Proeuropejska wykładnia pojęcia przejścia zakładu pracy - kryterium tożsamości, "Monitor Prawa Pracy" nr 8/2010, s. 404.
• J. Barcik, A. Wentkowska, Prawo Unii Europejskiej po Traktacie z Lizbony, Warszawa 2011, s. 99-101, 103-104.
• E. Maniewska, Prowspólnotowa wykładnia prawa polskiego w poakcesyjnym orzecznictwie Sądu Najwyższego, "Europejski Przegląd Sądowy" nr 1/2005, s. 57.
• K. Kowalik-Bańczyk, Prowspólnotowa wykładnia prawa polskiego, "Europejski Przegląd Sądowy" nr 3/2005, s. 10-11.
• M. Koszowski, Granice prounijnej wykładni prawa krajowego, "Radca Prawny" nr 130/2012, s. 15D-20D.
• K. Wójtowicz, Zasady stosowania prawa wspólnotowego w państwach członkowskich Unii Europejskiej, "Zeszyty CEN", z. 8/2003, s. 20.
• Z. Radwański i M. Zieliński, System prawa prywatnego, t. 1, Warszawa 2007, s. 479-480.
• P. Justyńska, Rola Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w procesie interpretacji prawa wspólnotowego i prawa krajowego państw członkowskich w: Wykładnia prawa i inne problemy filozofii prawa, red. L. Morawski, Toruń 2005, s. 86-87, 88-99.
• J.J. Barcelo, Precedent in European Community Law w: Interpreting Precedents. A Comparative Study, eds. D.N. MacCormick i R.S. Summers, Dartmouth 1997, s. 415-416, 421-426.
• A. Orłowska, Czy orzeczenia Trybunału Europejskiego są precedensami? w: Teoretycznoprawne problemy integracji europejskiej, red. L. Leszczyński, Lublin 2004, s. 241, 243-244.
• K. Scheuring, Precedens w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, Warszawa 2010, s. 98-99, 102-103, 211-235.
• K. Piasecki, Zarys sądowego prawa procesowego Unii Europejskiej, Warszawa 2009, s. 70, 73-75. M. Koszowski, Anglosaska doktryna precedensu. Porównanie z polską praktyką orzeczniczą, Warszawa 2009, s. 146-147.