Kapitał społeczny a nierówności materialne - dynamika związku na przykładzie polskich województw

• Autorzy: Marta Młokosiewicz

Warianty tytułu

Social Capital and Material Inequalities - Dynamics of Connection on the Background of Polish Voivodeships

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem artykułu jest zaprezentowanie, jak kształtował się związek między kapitałem społecznym a nierównościami materialnymi w polskich województwach w latach 2002- -2010. Za tezę badawczą przyjęto stwierdzenie, że występuje zależność między dynamiką zaangażowania społecznego budującego potencjał kapitału społecznego danej społeczności a zasięgiem nierówności materialnych. Społecznościami rozpatrywanymi w pracy uczyniono województwa, wnioskowanie zaś oparto na danych GUS. Za wskaźniki nierówności materialnych posłużyły dochody i wydatki gospodarstw domowych oraz stopa ubóstwa absolutnego i relatywnego, zaś za wskaźniki zaangażowania społecznego - dane dotyczące liczby fundacji, stowarzyszeń i organizacji społecznych. Praca ma charakter teoretyczno-empiryczny. Aby osiągnąć zamierzony cel z perspektywy teoretycznej przybliżono we wstępie znaczenie kapitału społecznego uosobionego w społecznym zaangażowaniu dla pomyślnego rozwoju społeczności i rozwiązywania społecznych problemów. W dalszej części artykułu przeanalizowano zasoby kapitału społecznego w układzie według województw, a następnie - w tym samym układzie - różnice w dochodach i wydatkach gospodarstw domowych oraz zagrożenie ubóstwem po to, by we wnioskach pokazać dynamikę zmian w województwach w odniesieniu do omawianych wskaźników, w przyjętym okresie badawczym. Dokonana analiza pokazała, że województwa, w których zanotowano większe niż w pozostałych zmniejszenie zakresu nierówności materialnych, charakteryzowały się bez wyjątku wysoką dynamiką nasycenia stowarzyszeniami oraz organizacjami społecznymi. Zależność między dynamiką tego nasycenia a tempem spadku ubóstwa zarówno skrajnego, jak i relatywnego okazała się istotna statystycznie oraz ujemna. Nie potwierdzono natomiast istnienia istotnego statystycznie związku pomiędzy dynamiką tworzenia fundacji a zmianami przyjętych wskaźników nierówności materialnych oraz między tworzeniem stowarzyszeń i organizacji społecznych a zmianami w dochodach i wydatkach. Powyższe konstatacje pozwoliły częściowo (w odniesieniu do niektórych przejawów kapitału społecznego) pozytywnie zweryfikować przyjętą na wstępie artykułu tezę badawczą.(abstrakt oryginalny)

EN

The purpose of the article is to present a relationship between social capital and material inequalities in the Polish voivodeships in the years 2002-2010. The statement that the dynamics of social engagement, which builds community social capital, determines the range of material inequalities, is taken as a research thesis. The voivodeships were taken as communities, and the inference is based on statistical data. As material inequality indicators were used revenue and expenditure of households and the rate of absolute and relative poverty, and as a social engagement indicators - data on the number of foundations, associations and social organizations. The article has a theoretical-empirical character. In order to achieve the intended purpose, its theoretical part presents the importance of social capital personified in the social commitment to the successful development of the community and solving social problems. In the next parts of the paper the social capital resources in the voivodeships are analyzed and then differences in revenue and expenditure of households and also risk of poverty are described. Applications show the dynamics of relation between social capital and material inequalities in the research period. The analysis shows that observed dynamics of creation of foundations, associations and social organizations (especially associations and social organizations) in voivodeships determined the range of material inequalities. This observation led to a positive verification of the accepted research thesis.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Kapitał społeczny; Ubóstwo; Dochody; Wydatki gospodarstw domowych

EN

Social capital; Poverty; Income; Household expenditures

• Czasopismo: Ekonomia / Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu
• Rocznik: 2012
• Numer: nr 4 (21)
• Strony: 242--257

Twórcy

autor

Marta Młokosiewicz

• Uniwersytet Szczeciński

Bibliografia

• Golinowska S., O spójności i kapitale społecznym oraz europejskiej i polskiej polityce spójności, "Polityka Społeczna" 2011, nr 5-6.
• Granovetter M.S., The strenght of weak ties, "American Journal of Sociology" 1973, no. 78 (6).
• Juros A., Przedsiębiorczość obywatelska w kształtowaniu ekonomii społecznej w Polsce, [w:] W stronę aktywnej polityki społecznej, red. T. Kaźmierczak, M. Rymsza, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2003.
• Marciniak S., Innowacyjność gospodarki a państwo, [w:] Zmiany instytucjonalne w polskiej gospodarce rynkowej, red. A. Noga, PTE, Warszawa 2004.
• Michalak T., Wilkin J., Rynek, społeczeństwo obywatelskie, państwo a sytuacja grup zmarginalizowanych - ujęcie ekonomiczne, [w:] W stronę aktywnej polityki społecznej, red. T. Kaźmierczak, M. Rymsza, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2003.
• Migracje zagraniczne ludności w 2002 r., GUS, Warszawa 2003.
• Młokosiewicz M., Przyczyny i formy ubóstwa, [w:] Mikroekonomiczne problemy gospodarowania, Zeszyty Naukowe nr 201, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 1998.
• Ostrom E., Ahn T., The maening of social capital and its link to collective action, [w:] Handbook of Social Capital, red. G.T. Svendsen, G.L.Haase Svendsen, Edward Elgar Publishing, 2009.
• Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2010 r., GUS, Warszawa 2010.
• Putnam R.D., Bowling Alone: the Collapse and Revival of American Community, Simon & Schuster, New York 2001.
• Putnam R.D., Demokracja w działaniu, Wydawnictwo Znak, Kraków 1995.
• Rocznik Statystyczny Województw, GUS, Warszawa 2003.
• Skawińska E., Zalewski R., Brzęczek T., Pomiar kapitału społecznego - weryfikacja założeń metodycznych przez badania empiryczne w Wielkopolsce, "Polityka Społeczna" 2011, nr 7.
• Sytuacja gospodarstw domowych w 2010 r. w świetle wyników badania budżetów gospodarstw domowych, 2011, materiał na konferencję prasową w dniu 25.05.2011, www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/GUS [dostęp 4.07.2012].
• Szukiełojć-Bieńkuńska A., Ubóstwo w Polsce na tle krajów Unii Europejskiej - podstawowe fakty i dane 2010, www.stat.gov.pl/gus [dostęp: 5.07.2012].
• Tsai W., Social capital, strategic relatedness and the formation of intraorganizational linkages, "Strategic Management Journal" 2000, nr 9.
• Ubóstwo w Polsce w 2010 r. (na podstawie badania budżetów gospodarstw domowych), GUS, informacja sygnalna, www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus [dostęp 20.09.2012].
• Warunki życia ludności w 2002 r., GUS, Warszawa 2003.
• Woolcock M., Narayan D., Social Capital: Implications For Development Theory, Research, and Policy, "The World Bank Research Observer" 2000, vol. 15(2).
• www.stat.gov.pl/gus [dostęp: lipiec, październik 2012].
• Zmiany strukturalne grup podmiotów gospodarki narodowej w 2003 r., www.stat.gov.pl/gus [dostęp: 2.07.2012].
• Zmiany strukturalne grup podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON, 2010 r., GUS, Warszawa 2011.