Polacy w Azji Centralnej : analiza czynników kształtujących zesłańczą zbiorowość i jej stan obecny

• Autorzy: Marek Gawęcki

Warianty tytułu

Polish Minorities in the Central Asian Post-Soviet States

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W okresie II wojny światowej nastąpiły znaczne zmiany w bardzo złożonej, zawierającej już kilkadziesiąt tysięcy naszych rodaków, strukturze etnicznej Azji Centralnej. Oprócz Polaków deportowanych z terenów okupowanych przez armię radziecką po 17 września 1939 r. znaleźli się tam również zesłańcy w innych rejonów ZSRR, w tym liczna grupa obwinionych o kolaborację z hitlerowskim okupantem narodów kaukaskich. W ramach ustanawiania sowieckich porządków na terenach, które wcześniej należały do II Rzeczypospolitej, oraz anektowanych krajów bałtyckich, w Azji Centralnej osiedlano jeszcze niemal do połowy lat 50. XX wieku polskich, litewskich i innych "wrogów ludu", którzy odbyli wcześniej karę w łagrach. Wśród Polaków byli to głównie żołnierze Armii Krajowej oraz "kułacy", między innymi z Litwy. W porównaniu z wcześniejszymi falami masowych deportacji ten ostatni "kontyngent" był stosunkowo nieliczny i często w naszym postrzeganiu problemu zapominany. (fragment tekstu)

EN

The aim of this paper is to explore the issue of Polish communities in Central Asia. The first part of the article provides some basic historical and socio-demographic characteristics of Poles and people of Polish descent in this region. Next, the author discusses the characteristics and living conditions in subsequent eras (deportation and war time, post-war Stalinist period, Khrushchev's and Brezhnev's rule, perestroika). The final section examines the situation of Poles in the newly independent post-Soviet states. Moreover, the author looks at the issue of ties between Poles and their motherland, particularly in the context of migration/repatriation to Poland. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Mniejszości narodowe; Przesiedlenia ludności; Żołnierz

EN

Ethnic minority; Resettlements of people; Soldier

• Czasopismo: Studia BAS
• Rocznik: 2013
• Numer: nr 2 (34)
• Strony: 85--105

Twórcy

autor

Marek Gawęcki

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Bibliografia

• W. Bukowinski ks., Do moich przyjaciół. Wołanie z Wołynia, Biały Dunajec-Ostróg 2001.
• Etniczeskij Atłas Uzbekistana, A. Ilchamow (red.), Instytut "Otkrytoje Obszczestwo" - Fond Sodiejstwija - Uzbekistan, Taszkient 2002.
• S.H. Galicki, Wspomnienia i rozmyślania, niepublikowane opracowanie w posiadaniu Ambasady RP w Astanie, 2002.
• M. Gawęcki, Polacy w Kazachstanie. Przeszłość i teraźniejszość [w:] Kazachstańscy Polacy, C. Groblewska (red.), Polskie Towarzystwo Demograficzne, Warszawa 1996.
• M. Gawęcki, Polacy w Kazachstanie - portret społeczności, http://archiwum.wspolnotapolska.org.pl/index.php?id=pwko84.
• T. Goździkiewicz, Step i róże, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1967.
• F. Hegkmann, Etniczność, naród i państwo narodowe jako kategorie analiz współczesnych społeczeństw, "Przegląd Polonijny" R. XVII, 1991, z. 1.
• Losy Polaków w Uzbekistanie 1919-1952, Kancelaria Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych, Wydział Wydawnictw, Warszawa 2004.
• F. Michalska, Cała radość życia. Na Wołyniu, w Kazachstanie, w Polsce. Wspomnienia, Noir sur Blanc, Warszawa 2007.
• L. Skremińska, Zachować dla potomnych [w:] Losy Polaków w Kirgistanie. Przeszłość i teraźniejszość, Z. Ślązak-Biegalijew (red.), Biszkek 2006.
• O. Medvedeva-Natu, Vojny i ljudi; Poljaki v Srednej Azii, "Diaspory. Nezavisimyj Naucnyj Zurnal" 2006, nr 2.
• Z dziejów Polaków w Kazachstanie.1936-1956. Zbiór dokumentów z Archiwum Prezydenta Republiki Kazachstanu, Warszawa 2006.