Przemiany użytkowania ziemi w latach 1983-2011 w następstwie rewitalizacji terenów poprzemysłowych w Krakowie

• Autorzy: Bogusław Luchter

Warianty tytułu

Changes in Land Use between 1983 and 2011 as a Consequence of the Revitalisation of Postindustrial Areas in Krakow

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem artykułu jest ocena przemian użytkowania ziemi zachodzących na terenach do niedawna typowo przemysłowych, w następstwie wdrażania zasad gospodarki rynkowej. Jako przykład wybrany został Kraków ‒ miasto, na terenie którego produkcja przemysłowa stanowiła w okresie centralnie sterowanej gospodarki socjalistycznej główną funkcję gospodarczą. Szczegółowej analizie poddano dwa bloki urbanistyczne (jednostki przestrzenne ograniczone ulicami) usytuowane na terenie jednego z 26 wyróżnionych w latach 80. XX w. zespołów przemysłowo-składowych, w odległości 1,3-2,0 km od Rynku Głównego. Autor posłużył się materiałami pozyskanymi w trakcie przeprowadzonych samodzielnie badań terenowych zarówno podczas realizacji pracy doktorskiej (1983 r.), jak i niniejszego artykułu (sierpień 2011 r.). Pozwoliły one na prześledzenie procesu przemian w odstępie blisko 30 lat. W następstwie przeprowadzonych badań stwierdzone zostały zasadnicze zmiany w strukturze użytkowania ziemi analizowanych bloków urbanistycznych. W miejsce ekstensywnie użytkowanych terenów przemysłowych czy kolejowych pojawiły się w ostatnich latach tereny usługowe (w tym administracji, handlu, turystyki), tereny mieszkaniowe (reprezentowane przez budownictwo mieszkaniowe wielorodzinne o wysokim standardzie), tereny komunikacyjne (komunikacji drogowej) oraz tereny zieleni urządzonej, w tym ozdobnej, odznaczające się nowoczesnymi formami architektonicznymi i rozwiązaniami technicznymi. (abstrakt autora)

EN

The main goal of this article is to assess changes in land use in recent industrial areas as a result of the implementation of market economy principles. Krakow has been chosen as an example because industrial production had a leading economic function under the centrally planned socialist economy. The author analyses in greater depth two selected urban blocks (spatial units surrounded by roads) situated in one of the 26 industrial-warehouse units that existed in the 1980s at a distance of 1.3-2 kilometres from the Main Market Square. He made use of various materials obtained during field research he carried out for his dissertation in 1983 and for this article, in August 2011. They enabled him to trace the evolution of land use over a period of nearly 30 years. His research uncovers essential changes in land use of the urban blocks analysed. Extensively used industrial and railway areas have been replaced by service areas (e.g. administrative, trade, tourist), residential areas (with multi-occupant high-standard housing), transport areas (road transport) as well as green spaces with modern architectural forms and technological designs. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Rewitalizacja urbanistyczna; Rewitalizacja miasta; Użytkowanie ziemi

EN

Urban revitalization; City revitalization; Land use

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe / Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie
• Rocznik: 2012
• Numer: nr 897
• Strony: 73--87

Twórcy

autor

Bogusław Luchter

• Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

Bibliografia

• Bromek K. [1966], Użytkowanie ziemi w Krakowie i przyległych częściach powiatu krakowskiego około 1960 roku, Zeszyty Naukowe UJ, nr 128, Kraków.
• Bromek K., Mydel R. [1972], Uwagi metodyczne do opracowania szczegółowej mapy użytkowania ziemi przestrzeni miejskiej, Folia Geographica, Series Geographica-Oeconomica, t. 5.
• Dzieje Krakowa [1979], red. J. Bieniarzówna, J. Małecki, Wydawnictwo Literackie, Kraków, t. 3.
• Górka Z. [2004], Krakowska dzielnica staromiejska w dobie społeczno-ekonomicznych przemian Polski na przełomie XX i XXI wieku, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ, Kraków.
• Grocholska J. [1974], Czynniki wpływające na użytkowanie ziemi w Warszawie, Studia KPZK PAN, t. 46.
• Inwestycje zagraniczne w Małopolsce: 1989-2005 [2006], red. B. Domański, Departament Gospodarki i Infrastruktury Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego, Kraków.
• Jasica P. [2001], Rekordowe przęsło ze stali, "Rzeczpospolita", nr 294 (6067).
• Kortus B. [1968], Kraków jako ośrodek przemysłowy: rozwój i struktura przemysłu wielkiego miasta, Zeszyty Naukowe UJ, nr 184, Kraków.
• Kotewicz R. [1981], Z dziejów przemysłu Krakowa w latach 1918-1939, "Biblioteka Krakowska", nr 122.
• Kraków: plan miasta [b.r. wyd.], Wyd. Kartograficzne Daunpol sp. z o.o., Warszawa.
• Luchter B. [1987], Kierunki przemian użytkowania ziemi w aglomeracji krakowskiej, Akademia Ekonomiczna w Krakowie, praca doktorska, maszynopis.
• Luchter B. [1990], Przestrzenne związki użytkowania ziemi w Krakowie, Dokumentacja Geograficzna, z. 2-3.
• Luchter B. [1995], Kierunki przemian użytkowania ziemi na terenach przemysłowo-składowych w latach 1983-1993 na przykładzie zespołu Płaszów-Prokocim w Krakowie, Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Krakowie, nr 453, Kraków.
• Luchter B. [2009], Przyrodnicze podstawy gospodarowania, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków.
• Luchter B. [2010], Przemiany w użytkowaniu ziemi w rozwoju miasta Krakowa, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Seria specjalna: Monografie, nr 196, Kraków.
• Luchter B. [2012a], Kraków - zarys przemian ekonomiczno-przestrzennych, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków.
• Luchter B. [2012b], Wpływ rewitalizacji na przemiany użytkowania ziemi na terenach poprzemysłowych (na przykładzie Krakowa), "Świat Nieruchomości", nr 79.
• Małecki J. [1979], W dobie autonomii galicyjskiej (1866-1918) [w:] Dzieje Krakowa, red. J. Bieniarzówna, J. Małecki, Wydawnictwo Literackie, Kraków, t. 3.
• Mydel R. [1979], Rozwój struktury przestrzennej miasta Krakowa, Ossolineum, Wrocław.
• Ogólny plan regionalny regionu krakowskiego do roku 1990: Synteza [1975], Wojewoda Krakowski: Prezydent Miasta, Kraków.
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 14 października 1997 r. w sprawie ustanowienia specjalnej strefy ekonomicznej w Krakowie [1997], Dz.U. nr 135 z 31 października 1997 r., poz. 912.
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 19 lutego 2008 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie specjalnej strefy ekonomicznej [2008], Dz.U. nr 39 z 7 marca 2008 r., poz. 229.
• Sadowski H. [2009], Pół metra kwadratowego mieszkania kupimy za średnią płacę, "Gazeta Krakowska", nr 190 (184671).
• Zestawienie inwestycji [2011], "Krakowski Rynek Nieruchomości", nr 9.
• Zestawienie zbiorcze według stanu na dzień: 1 stycznia 2011: województwo małopolskie: powiat Kraków: gmina Kraków [2011], Urząd Miasta Krakowa Wydział Geodezji, Kraków.
• Ziobrowski Z. [2009], Wstęp [w:] Rewitalizacja miast polskich, red. R. Guzik, Instytut Rozwoju Miast, Kraków, t. 1.