Ocena projektu zmian podstawy programowej podstaw przedsiębiorczości : (przedstawionej przez MEN w 2008 r. w ramach reformy systemu edukacji)

• Autorzy: Tomasz Rachwał
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Analiza projektu zmian podstawy programowej kształcenia w zakresie przedsiębiorczości prowadzi do następujących wniosków: • Deklaracje autorów projektu odnoszące się do przedsiębiorczości jako jednej z kompetencji kluczowych, dostosowania podstawy programowej współczesnych wyzwań rynku pracy, budowy gospodarki opartej na wiedzy i kształtowania się społeczeństwa informacyjnego (zawarte w uzasadnieniu projektu oraz poradniku dla dyrektorów i w materiałach promocyjnych reformy), nie mają odzwierciedlenia w rzeczywistych zapisach projektu rozporządzenia w zakresie podstawy programowej. • W zaproponowanym kształcie podstawa programowa nie zapewnia więc możliwości pełnej realizacji zalecenia Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie (Zalecenie..., 2006) w odniesieniu do przedsiębiorczości, zgodnie z definicją tejże kompetencji przedstawioną w tym dokumencie. • Widoczne są brak lub niejednoznaczność kryteriów podziału treści kształcenia między III i IV etap edukacyjny (gimnazjum - szkoła ponadgimnazjalna), czego efektem jest zapisanie wielu mało ambitnych treści, nieadekwatnych do poziomu szkoły ponadgimnazjalnej, oraz liczne powtórzenia w obydwu etapach edukacyjnych (co jest niezgodne z podstawowymi założeniami reformy). Jeśli rzeczywiście "złączenie programowe" tych dwóch etapów edukacyjnych ma stać się faktem, podstawy przedsiębiorczości powinny być w gimnazjum osobnym przedmiotem, a zapisy wymagań powinny zostać przeprojektowane przez jeden zespół autorski pod względem układu treści, tak jakby były tworzone dla jednego etapu edukacyjnego. Tylko wtedy uda się uniknąć zbędnych powtórzeń i niewłaściwego następstwa treści. • Zaletą projektu jest nacisk na wymagania, tzn. określenie treści nauczania w języku "efektów kształcenia", chociaż w wielu wypadkach zapisy są niejednoznaczne, co powoduje, że nauczyciel nie może być pewny, jakie konkretnie efekty mają zostać osiągnięte. (fragment abstraktu oryginalnego)

Słowa kluczowe

PL

Edukacja; Przedsiębiorczość; Przedsiębiorczość w programach nauczania; Reforma oświaty

EN

Education; Entrepreneurship; Entrepreneurship in the curriculum; Educational system reforms

• Czasopismo: Przedsiębiorczość - Edukacja
• Rocznik: 2009
• Tom: 5 Rola przedsiębiorczości w kształtowaniu społeczeństwa informacyjnego
• Strony: 349--371

Twórcy

autor

Tomasz Rachwał

• Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie

Bibliografia

• 1. Baran B., 2005, Problematyka rynku pracy w edukacji przedsiębiorczości [w:] Przedsiębiorczość a współczesne wyzwania edukacyjne, Z. Zioło, T. Rachwał (red.), Przedsiębiorczość - Edukacja nr 1, Kraków, s. 227-238.
• 2. Bartoń M., 2005, Przedsiębiorczość jako przedmiot matury 2008 [w:] Przedsiębiorczość a współczesne wyzwania edukacyjne, Z. Zioło, T. Rachwał (red.), Przedsiębiorczość - Edukacja nr 1, Kraków, s. 255-258.
• 3. Batorska U., 2005, Rodzaje i struktura bezrobocia w Polsce [w:] Przedsiębiorczość a współczesne wyzwania edukacyjne, Z. Zioło, T. Rachwał (red.), Przedsiębiorczość - Edukacja nr 1, Kraków, s. 239-251.
• 4. Bielecka M., 2005, Podstawy przedsiębiorczości: poradnik dla nauczyciela, Żak - Wydawnictwo Edukacyjne Zofii Dobkowskiej, Warszawa.
• 5. Błażejewski W., 2006, Problemy rozwoju postaw przedsiębiorczych u gimnazjalistów [w:] Rola przedsiębiorczości w podnoszeniu konkurencyjności społeczeństwa i gospodarki, Z. Zioło, T. Rachwał (red.), Przedsiębiorczość - Edukacja nr 2, Warszawa-Kraków, s. 242-248.
• 6. Borowiec M., 2005, Rola praktyk z przedsiębiorczości w kształceniu studentów specjalności "geografia z przedsiębiorczością" [w:] Przedsiębiorczość a współczesne wyzwania edukacyjne, Z. Zioło, T. Rachwał, Przedsiębiorczość - Edukacja nr 1, Kraków, s. 167-174.
• 7. Gabała J., 2005, Kształtowanie postaw przedsiębiorczych uczniów [w:] Przedsiębiorczość a współczesne wyzwania edukacyjne, Z. Zioło, T. Rachwał (red.), Przedsiębiorczość - Edukacja nr 1, Kraków, s. 145-152.
• 8. Górz B., Rachwał T., 2006, Uwagi do projektu zmian podstawy programowej podstaw przedsiębiorczości (zrealizowanej przez ISP na zlecenie MEN) [w:] Rola przedsiębiorczości w podnoszeniu konkurencyjności społeczeństwa i gospodarki, Z. Zioło, T. Rachwał (red.), Przedsiębiorczość - Edukacja nr 2, Warszawa-Kraków, s. 226-235.
• 9. Historia. Wiedza o społeczeństwie. Podstawy przedsiębiorczości, 2008, Ministerstwo Edukacji Narodowej, Warszawa (materiały opisowe dotyczące projektu podstawy programowej, publikacja dostępna na www.men.gov.pl 15.10.2008 r.).
• 10. Juchnowicz M., 2005, Uwagi dotyczące realizacji przedmiotu podstawy przedsiębiorczości [w:] Przedsiębiorczość a współczesne wyzwania edukacyjne, Z. Zioło, T. Rachwał (red.), Przedsiębiorczość - Edukacja nr 1, Kraków, s. 189-194.
• 11. Kawecki Z., 2005, Ranga przedmiotu podstawy przedsiębiorczości w edukacji szkolnej [w:] Przedsiębiorczość a współczesne wyzwania edukacyjne, Z. Zioło, T. Rachwał (red.), Przedsiębiorczość - Edukacja nr 1, Kraków, s. 203-206.
• 12. Kilar W., 2007, Zagadnienia globalizacji i korporacji ponadnarodowych w edukacji przedsiębiorczości [w:] Rola przedsiębiorczości w aktywizacji gospodarczej, Z. Zioło, T. Rachwał (red.), Przedsiębiorczość - Edukacja nr 3, Warszawa-Kraków, s. 297-304.
• 13. Kompetencje kluczowe. Realizacja koncepcji na poziomie szkolnictwa obowiązkowego, 2005, Eurydice, Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji, Warszawa.
• 14. Kosała M., Pichur A., 2008, Analiza działań przedsiębiorczych i postrzeganie prowadzenia działalności gospodarczej wśród młodego pokolenia - wybrane aspekty [w:] Rola przedsiębiorczości w gospodarce opartej na wiedzy, Z. Zioło, T. Rachwał (red.), Przedsiębiorczość - Edukacja nr 4, Warszawa-Kraków, s. 347-353.
• 15. Kulikowska M., 2005, Możliwości wykorzystania komputera na zajęciach podstaw przedsiębiorczości na przykładzie lekcji nt. podatków pośrednich (scenariusz lekcji) [w:] Przedsiębiorczość a współczesne wyzwania edukacyjne, Z. Zioło, T. Rachwał (red.), Przedsiębiorczość - Edukacja nr 1, Kraków, s. 299-303.
• 16. Kulikowska M., Krasnodębska B., 2007, Techniki multimedialne w nauczaniu podstaw przedsiębiorczości [w:] Rola przedsiębiorczości w aktywizacji gospodarczej, Z. Zioło, T. Rachwał (red.), Przedsiębiorczość - Edukacja nr 3, Warszawa-Kraków, s. 308-316.
• 17. Łazowska E., 2005, Metodyka nauczania podstaw przedsiębiorczości i podstaw ekonomii [w:] Przedsiębiorczość a współczesne wyzwania edukacyjne, Z. Zioło, T. Rachwał (red.), Przedsiębiorczość - Edukacja nr 1, Kraków, s. 251-254.
• 18. Maj T., 2003, Podstawy przedsiębiorczości. Poradnik dla nauczycieli liceów i techników: zakres podstawowy i rozszerzony, Oficyna Edukacyjna Krzysztof Pazdro, Warszawa.
• 19. Makieła B., 2006, Komunikacja interpersonalna w nauczaniu podstaw przedsiębiorczości [w:] Rola przedsiębiorczości w podnoszeniu konkurencyjności społeczeństwa i gospodarki, Z. Zioło, T. Rachwał (red.), Przedsiębiorczość - Edukacja nr 2, Warszawa-Kraków, s. 287-289.
• 20. Makieła Z., Makieła B., 2005, Nauczanie podstaw przedsiębiorczości w LO i LP [w:] Przedsiębiorczość a współczesne wyzwania edukacyjne, Z. Zioło, T. Rachwał (red.), Przedsiębiorczość - Edukacja nr 1, Kraków, s. 177-188.
• 21. Makieła Z., Rachwał T., 2008, Podstawy przedsiębiorczości. Poradnik metodyczny, Nowa Era, Warszawa.
• 22. Mikina A., Sienna M., 2002, Przedsiębiorczość - klucz do sukcesu. Poradnik metodyczny dla nauczyciela. Podstawy przedsiębiorczości dla liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego i technikum, Rea, Warszawa.
• 23. Milewska M., 2006, Rozbudzanie postaw przedsiębiorczych wśród młodzieży wiejskiej [w:] Rola przedsiębiorczości w podnoszeniu konkurencyjności społeczeństwa i gospodarki, Z. Zioło, T. Rachwał (red.), Przedsiębiorczość - Edukacja nr 2, Warszawa-Kraków, s. 249-255.
• 24. Mitura E., Jamroz D., 2005, Przedsiębiorczy uczeń na rynku pracy [w:] Przedsiębiorczość a współczesne wyzwania edukacyjne, Z. Zioło, T. Rachwał (red.), Przedsiębiorczość - Edukacja nr 1, Kraków, s. 297 i 298.
• 25. Mrożek J., 2008, "Dzień przedsiębiorczości" - szansą na lepsze przygotowanie uczniów szkół ponadgimnazjalnych do wejścia na rynek pracy [w:] Rola przedsiębiorczości w gospodarce opartej na wiedzy, Z. Zioło, T. Rachwał (red.), Przedsiębiorczość - Edukacja nr 4, Warszawa-Kraków, s. 355-359.
• 26. Musiałkiewicz J., 2006, Podstawy przedsiębiorczości. Materiały dla nauczyciela w liceum ogólnokształcącym, liceum profilowanym i technikum: podstawa programowa i program nauczania, korelacja międzyprzedmiotowa, plan wynikowy, ocenianie, testy, Ekonomik, Warszawa.
• 27. Nowak K., 2006, Problematyka globalizacji działalności sektora bankowego w edukacji szkolnej [w:] Rola przedsiębiorczości w podnoszeniu konkurencyjności społeczeństwa i gospodarki, Z. Zioło, T. Rachwał (red.), Przedsiębiorczość - Edukacja nr 2, Warszawa-Kraków, s. 256-261.
• 28. Nowak K., 2008, Problematyka etyki biznesu w edukacji przedsiębiorczości [w:] Rola przedsiębiorczości w gospodarce opartej na wiedzy, Z. Zioło, T. Rachwał (red.), Przedsiębiorczość - Edukacja nr 4, Warszawa-Kraków, s. 298-301.
• 29. Osuch E., Osuch W., 2005, Przedmiot podstawy przedsiębiorczości w opinii uczniów i rodziców [w:] Przedsiębiorczość a współczesne wyzwania edukacyjne, Z. Zioło, T. Rachwał (red.), Przedsiębiorczość - Edukacja nr 1, Kraków, s. 195-202.
• 30. Osuch E., Osuch W., 2007, Wybrane projekty edukacyjne w aktywizacji uczniów na lekcjach podstaw przedsiębiorczości [w:] Rola przedsiębiorczości w aktywizacji gospodarczej, Z. Zioło, T. Rachwał (red.), Przedsiębiorczość - Edukacja nr 3, Warszawa-Kraków, s. 305-307.
• 31. Piróg D., 2005, Miejsce i rola edukacji europejskiej w nauczaniu podstaw przedsiębiorczości w kontekście współczesnych wyzwań cywilizacyjnych [w:] Przedsiębiorczość a współczesne wyzwania edukacyjne, Z. Zioło, T. Rachwał (red.), Przedsiębiorczość - Edukacja nr 1, Kraków, s. 213-220.
• 32. Podstawy przedsiębiorczości, 1995, J. Targalski (red.), Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Kraków.
• 33. Podstawy przedsiębiorczości: analiza przypadków. Materiały pomocnicze do ćwiczeń, 1994, J. Targalski (red.), Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Kraków.
• 34. Poradnik dyrektora szkoły. Jak organizować edukację w gimnazjum i liceum?, 2008, Ministerstwo Edukacji Narodowej, Warszawa (publikacja dostępna na www.men.gov.pl 15.10.2008 r.).
• 35. Przedsiębiorczość a współczesne wyzwania cywilizacyjne, 2005, Z. Zioło, T. Rachwał (red.), Przedsiębiorczość - Edukacja nr 1, Wydawnictwo MiWa, Zakład Przedsiębiorczości i Gospodarki Przestrzennej IG Akademii Pedagogicznej w Krakowie, Kraków.
• 36. Przedsiębiorczość i zarządzanie. Studium przypadków, 2003, J. Targalski (red.), Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa.
• 37. Rachwał T., 2005b, Podstawy przedsiębiorczości. Słownik, Nowa Era, Warszawa.
• 38. Rachwał M., Rachwał T., 2005, Rola kształcenia umiejętności obsługi klienta na lekcjach podstaw przedsiębiorczości [w:] Przedsiębiorczość a współczesne wyzwania edukacyjne, Z. Zioło, T. Rachwał (red.), Przedsiębiorczość - Edukacja nr 1, Kraków, s. 221-226.
• 39. Rachwał T., 2005a, Kształtowanie postaw uczniów na lekcjach przedsiębiorczości [w:] Przedsiębiorczość a współczesne wyzwania cywilizacyjne, Z. Zioło, T. Rachwał (red.), Przedsiębiorczość - Edukacja nr 1, Kraków, s. 137-144.
• 40. Rachwał T., Kudełko J., Tracz M., Wach K., Kilar W., 2008, Projekt podstawy programowej kształcenia ogólnego w zakresie rozszerzonym dla liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego i technikum z podstaw przedsiębiorczości [w:] Rola przedsiębiorczości w gospodarce opartej na wiedzy, Z. Zioło, T. Rachwał (red.), Przedsiębiorczość - Edukacja nr 4, Warszawa-Kraków, s. 312-324.
• 41. Rola przedsiębiorczości w aktywizacji gospodarczej, 2007, Z. Zioło, T. Rachwał (red.), Przedsiębiorczość - Edukacja nr 3, Wydawnictwo Nowa Era, Zakład Przedsiębiorczości i Gospodarki Przestrzennej IG Akademii Pedagogicznej w Krakowie, Warszawa-Kraków.
• 42. Rola przedsiębiorczości w gospodarce opartej na wiedzy, 2008, Z. Zioło, T. Rachwał (red.), Przedsiębiorczość - Edukacja nr 4, Wydawnictwo Nowa Era, Zakład Przedsiębiorczości i Gospodarki Przestrzennej IG Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie, Warszawa-Kraków.
• 43. Rola przedsiębiorczości w podnoszeniu konkurencyjności społeczeństwa i gospodarki, 2006, Z. Zioło, T. Rachwał (red.), Przedsiębiorczość - Edukacja nr 2, Wydawnictwo Nowa Era, Zakład Przedsiębiorczości i Gospodarki Przestrzennej IG Akademii Pedagogicznej w Krakowie, Warszawa-Kraków.
• 44. Soczówka M., 2007, Wykorzystanie technologii informacyjnej w nauczaniu-uczeniu się podstaw przedsiębiorczości [w:] Rola przedsiębiorczości w aktywizacji gospodarczej, Z. Zioło, T. Rachwał (red.), Przedsiębiorczość - Edukacja nr 3, Warszawa-Kraków, s. 317-324.
• 45. Sowislok K., 2008, Wiedza i umiejętności w nauczaniu przedsiębiorczości [w:] Rola przedsiębiorczości w gospodarce opartej na wiedzy, Z. Zioło, T. Rachwał (red.), Przedsiębiorczość - Edukacja nr 4, Warszawa-Kraków, s. 331-337.
• 46. Szczepańska M., 2005, Scenariusz lekcji "Ochrona konsumenta" [w:] Przedsiębiorczość a współczesne wyzwania edukacyjne, Z. Zioło, T. Rachwał (red.), Przedsiębiorczość - Edukacja nr 1, Kraków, s. 297 i 298.
• 47. Szmulczyńska B., 2006, Zapotrzebowanie środowiska szkolnego w zakresie edukacji ekonomicznej a oferta edukacyjna Portalu Edukacji Ekonomicznej Narodowego Banku Polskiego NBPortal.pl [w:] Rola przedsiębiorczości w podnoszeniu konkurencyjności społeczeństwa i gospodarki, Z. Zioło, T. Rachwał (red.), Przedsiębiorczość - Edukacja nr 2, Warszawa-Kraków, s. 279-286.
• 48. Szubert M., 2008, Kształtowanie postaw przedsiębiorczych i promocja jakości pracy szkoły na przykładzie programu Certyfikat Jakości Szkoła Przedsiębiorczości [w:] Rola przedsiębiorczości w gospodarce opartej na wiedzy, Z. Zioło, T. Rachwał (red.), Przedsiębiorczość - Edukacja nr 4, Warszawa-Kraków, s. 360-367.
• 49. Śrutowska D., 2006, Wykorzystanie multimediów w nauczaniu przedsiębiorczości [w:] Rola przedsiębiorczości w podnoszeniu konkurencyjności społeczeństwa i gospodarki, Z. Zioło, T. Rachwał (red.), Przedsiębiorczość - Edukacja nr 2, Warszawa-Kraków, s. 264-278.
• 50. Tracz M., 2005, O niektórych kryteriach doboru treści nauczania do podstawy programowej i programu nauczania z podstaw przedsiębiorczości [w:] Przedsiębiorczość a współczesne wyzwania edukacyjne, Z. Zioło, T. Rachwał (red.), Przedsiębiorczość - Edukacja nr 1, Kraków, s. 207-212.
• 51. Tracz M., 2006, Rola i znaczenie podstaw przedsiębiorczości w kształceniu ogólnym [w:] Rola przedsiębiorczości w podnoszeniu konkurencyjności społeczeństwa i gospodarki, Z. Zioło, T. Rachwał, Przedsiębiorczość - Edukacja nr 2, Warszawa-Kraków, s. 222-225.
• 52. Tracz M., Rachwał T., 2007, Przedmiot podstawy przedsiębiorczości - założenia realizacji a przygotowanie nauczycieli [w:] Rola przedsiębiorczości w aktywizacji gospodarczej, Z. Zioło, T. Rachwał (red.), Przedsiębiorczość - Edukacja nr 3, Warszawa-Kraków, s. 286-296.
• 53. Tracz M., Rachwał T., 2008, Metody i środki dydaktyczne stosowane przez nauczycieli podstaw przedsiębiorczości - wyniki badań [w:] Rola przedsiębiorczości w gospodarce opartej na wiedzy, Z. Zioło, T. Rachwał (red.), Przedsiębiorczość - Edukacja nr 4, Warszawa-Kraków, s. 325-330.
• 54. Uzasadnienie. Projekt rozporządzenia MEN w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół, 2008, Ministerstwo Edukacji Narodowej, Warszawa (publikacja dostępna na www.men.gov.pl 15.10.2008 r.).
• 55. Wawrzyniak J., Szymczykiewicz W., Namysł E., 2006, Przedsiębiorczość w szkole i poza szkołą, Dom Wydawniczy ABC, Warszawa.
• 56. Zalecenie 2006/962/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie (Dz.U. L 394 z 30.12.2006 r., str. 10).
• 57. Zioło Z., 2005a, Światowe uwarunkowania rozwoju przedsiębiorczości [w:] Przedsiębiorczość a współczesne wyzwania cywilizacyjne, Z. Zioło, T. Rachwał, Przedsiębiorczość - Edukacja nr 1, Kraków, s. 9-15.
• 58. Zioło Z., 2005, Kształcenie nauczycieli do nauczania przedsiębiorczości na specjalności "geografia z przedsiębiorczością" [w:] Przedsiębiorczość a współczesne wyzwania cywilizacyjne, Z. Zioło, T. Rachwał (red.), Przedsiębiorczość - Edukacja nr 1, Kraków, s. 161-166.
• 59. Zioło Z., 2006, Rola przedsiębiorczości w podnoszeniu konkurencyjności społeczeństwa i gospodarki [w:] Rola przedsiębiorczości w podnoszeniu konkurencyjności społeczeństwa i gospodarki, Z. Zioło, T. Rachwał (red.), Przedsiębiorczość - Edukacja nr 2, Warszawa-Kraków, s. 10-17.
• 60. Zioło Z., 2007, Rola przedsiębiorczości w aktywizacji gospodarczej - zarys modelu [w:] Rola przedsiębiorczości w aktywizacji gospodarczej, Z. Zioło, T. Rachwał (red.), Przedsiębiorczość - Edukacja nr 3, Warszawa-Kraków, s. 10-17.