Wymiar zaufanie-kontrola jako dwubiegunowy czynnik efektywności organizacji

• Autorzy: Lech Górniak , Marek Motyka

Warianty tytułu

The Trust-Control Dimension as a Bipolar Factor of Organizational Effectiveness

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Artykuł proponuje psychologiczne spojrzenie na związek między zaufaniem a kontrolą, traktowany jako czynnik efektywności organizacji. Autorzy zajmują stanowisko, zgodnie z którym pełna kontrola i całkowity brak kontroli rozumianej jako pełne zaufanie, nie stanowią odrębnych, a więc niezależnych od siebie właściwości systemu zarządzania w danej organizacji, lecz odnoszą się do pewnego wspólnego wymiaru z tak nazwanymi krańcami. Wymiar kontrola-zaufanie ma duże znaczenie dla funkcjonowania każdej organizacji, wpływając na styl jej działania, charakter występujących w niej relacji społecznych i - pośrednio - jej efektywność. Prezentując krytyczne stanowisko wobec rozwiązań, w których kryzys zaufania proponuje się pokonać wzmożoną kontrolą, autorzy podkreślają pozytywną funkcję zaufania dla zdrowych stosunków międzyludzkich. Wskazując na psychologicznie negatywne skutki nadmiernie rozbudowanych systemów kontrolnych, są jednak dalecy od postulowania rezygnacji z metod obiektywnej kontroli zachowań ludzi w organizacjach, albo do namawiania do porzucania prób obiektywizowania wskaźników ich osiągnięć. Starają się wykazać, że zarówno sztywna i nadmierna kontrola, nie uwzględniająca elementu zaufania, jak i naiwne zaufanie nie uwzględniające czynnika kontroli, z czasem muszą prowadzić do wzrostu patologii zachowań organizacyjnych. Dla zachowania możliwości rozwoju i uzyskania potrzebnej satysfakcji z wykonywanych działań, pracownicy potrzebują mieć pewność, że ich przełożeni będą postępować względem nich z uwzględnieniem elastycznej i wyważonej proporcji w wymiarze zaufanie-kontrola. Takie adekwatne do sytuacji traktowanie tych dwóch czynników może zapewnić zakres wolności, który korzystnie będzie wpływał na wzmocnienie przekazywanej pracownikom odpowiedzialności. (abstrakt oryginalny)

EN

This article proposes the psychological point of view regarding the relation between trust and control, treated as a factor of organizational effectiveness. The authors claim that full control and total lack of control, which is understood as full trust, are not separate, and therefore they are independent features of an organizational management system, but refer to a common bipolar dimension. The control-trust dimension is vital for the functioning of any organization, influencing its activities, the quality of social relations, and, indirectly, its economic effectiveness. Presenting a critical stance towards solutions that propose to overcome the crisis of trust by increased control, the authors emphasize the positive function of trust for healthy interpersonal relations. While pointing out the negative psychological effects of excessive control systems, the authors are far from rejecting the objective methods of controlling human behavior in organizations or abandoning their attempts to objectify indicators of employee performance. The authors try to show that both rigid and excessive control, which does not take into account the element of trust, and implicit trust, which does not take into account the control factor, must lead to increasing the pathology of organizational behavior. For the sake of the employees' growth possibilities and their satisfaction with the activities performed, employees need to be sure that their supervisors will use flexible and balanced proportions in the trust-control dimension when interacting with them. Such situation-specific treatment of these two factors may provide a range of freedom that will strengthen the responsibility granted to the employees. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Zaufanie; Kontrola; Efektywność organizacji

EN

Trust; Control; Organisation effectiveness

• Czasopismo: Psychologia Ekonomiczna
• Rocznik: 2012
• Numer: nr 2
• Strony: 38--53

Twórcy

autor

Lech Górniak

• Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

autor

Marek Motyka

• Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

Bibliografia

• Adamiecki, K. (1970), O nauce organizacji, Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
• Bennis, W., Goleman, D., O'Toole, J. (2008), Szczerość w biznesie. Szczerość, zaufanie, jasne zasady, Warszawa: MT Biznes.
• Barney, J., Hansen, M. (1995), Trustworthines as a source of competitive advantage, Strategic Management Journal, 15 (special issue).
• Blanchard, K. (2007), Przywództwo wyższego stopnia, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Blanchard, K., O'Connor, M. (2000), Zarządzanie poprzez wartości, Warszawa: Studio EMKA.
• Cartwright, D" Zander, A. (1960), Group Dynamics, Evanstone: Harper.
• Covey, S.R. (2009), Szybkość zaufania, Poznań: Wydawnictwo FranklinCovey, Rebis.
• Crozier, M., Friedberg, E. (1982), Człowiek w organizacji, Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
• D'Amico, L. (2003), Examining determinants of managerial trust: Evidence from laboratory experiment, Paper presented at the National Public Management research Conference, Washington D.C., October 10,2003.
• Das, T.K., Teng Bing-Sheng, (2001), Trust, control and Risk in strategic alliances: An integrated framework, Organizational Studies 22(2).
• Deutsch, M. (1954), Trust and cooperation - same theoretical notes, New York: Research Center for Human Relations.
• Drucker, P. (1995), Zarządzanie w czasach burzliwych, Kraków - Warszawa: Czytelnik, Nowoczesność, Akademia Ekonomiczna.
• Drucker, P. (1998), Praktyka zarządzania, Kraków - Warszawa: Czytelnik, Nowoczesność, Akademia Ekonomiczna.
• Dyduch, W. (2001), Kapitał społeczny organizacji pożywką dla przedsiębiorczości i innowacyjności, [online]: http:// www.zti.com.pl/instvtut/pp/referatv/ref42 fuli. html

Identyfikatory

DOI

10.14659/PJOEP.2012.01.01