Zmiany w relacjach pomiędzy uczestnikami kanałów dystrybucji FMCG w Polsce w latach 1989-2011 i ich wpływ na konkurencyjność firm handlowych

• Autorzy: Urszula Kłosiewicz-Górecka

Warianty tytułu

Changes in Relationships between Partners in FMCG Distribution Channels in Poland in 1989-2011 and their Impact on Commercial Firms' Competitiveness

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Cel: Celem artykułu jest przedstawienie zmian, jakie zaszły w relacjach pomiędzy partnerami biznesowymi w kanałach dystrybucji FMCG w Polsce po 1989 r. i zidentyfikowanie konsekwencji dla konkurencyjności poszczególnych grup przedsiębiorstw handlowych. Zakresem analizy objęto relacje pomiędzy: sieciami wielkopowierzchniowych obiektów handlowych i producentami FMCG oraz przedsiębiorstwami hurtowymi, w tym cash and carry a dostawcami i odbiorcami towarów.

Metodologia: Artykuł przygotowano na podstawie literatury dotyczącej współpracy przedsiębiorstw w kanałach dystrybucji oraz wyników badań longitudialnych zrealizowanych przez Instytut Badań Rynku, Konsumpcji i Koniunktur w latach 90. XX wieku i w pierwszych latach XXI wieku oraz w połowie 2011 r. wśród niezależnych przedsiębiorstw handlowych i firm funkcjonujących w sieci oraz wśród producentów FMCG. W poszczególnych okresach zastosowano tę samą metodę badawczą - wywiad bezpośredni, zrealizowany wśród przedstawicieli badanych firm, na podstawie kwestionariusza, który w kolejnych okresach badawczych był rozszerzany o nowe aspekty współpracy przedsiębiorstw, tj. kreowanie marek własnych, szkolenia i doradztwo dla partnerów biznesowych, integrację. Zmiany, jakie zachodzą w relacjach pomiędzy przedsiębiorstwami, zilustrowano przykładami z praktyki gospodarczej.

Wnioski/oryginalność: Opisane w artykule procesy i zjawiska, jakie pojawiły się w relacjach podmiotów w kanałach dystrybucji, pogłębiają wiedzę w zakresie współpracy partnerów biznesowych w różnych kanałach dystrybucji FMCG. Dotyczy to: pozycji przedsiębiorstwa handlowego w kontaktach z partnerami biznesowymi, oczekiwanych i uzyskiwanych korzyści współpracy, uciążliwości i nieprawidłowości pojawiających się w kontaktach dostawca towarów-przedsiębiorstwo handlowe, nowych obszarów współpracy. (abstrakt oryginalny)

EN

Purpose: The objective of the article is to present the changes that have taken place in relationships between business partners in the FMCG distribution channels in Poland after 1989 and to identify the consequences for competitiveness in particular groups of commercial enterprises. The scope of analysis covers relationships between chains of large trade facilities and FMCG manufacturers and wholesale enterprises, inclusive of cash and carry, as well as between goods suppliers and receivers.

Methodology: The article is prepared on the basis of relevant literature on cooperation of enterprises in the distribution channels, as well as on the results of surveys carried out by the Institute for Market, Consumption and Business Cycles Research (IBRKK) in the 1990s and in the first years of the 21st century. It also includes mid-2011 survey results among independent commercial enterprises and companies operating in the chain as well as among FMCG producers. In individual periods, the same research method is applied - face-to-face interviews, carried out among representatives of the surveyed firms. They were based on a questionnaire, which was expanded in subsequent research periods with new aspects of cooperation between enterprises, i.e. creation of private labels, training and consulting for business partners, and integration processes.

Originality/value: The description and analysis of the phenomena and processes occurring in relationships between subjects in various channels of FMCG distribution covered multiple criteria. These include selection of a business partner, enterprise position in its contacts with business partners, expected and achieved benefits of cooperation, impediments and abnormalities occurring in contacts between the goods supplier and the commercial company, and new areas of cooperation. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Kanały dystrybucji; Współpraca przedsiębiorstw; Sieci handlowe

EN

Distribution channels; Enterprises cooperation; Chain stores

• Czasopismo: Management and Business Administration. Central Europe
• Rocznik: 2012
• Tom: 20
• Numer: nr 6
• Strony: 38--55

Twórcy

autor

Urszula Kłosiewicz-Górecka

• Instytut Badań Rynku, Konsumpcji i Koniunktur w Warszawie

Bibliografia

• Borusiak B. (2012) CSR w działalności przedsiębiorstw handlu detalicznego w Polsce - deklaracje a rzeczywistość. Handel Wewnętrzny, styczeń-luty, s. 22-29.
• Borusiak B. (2008) Modele wzrostu przedsiębiorstw handlu detalicznego. Poznań: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu.
• Ciechomski W. (2010) Koncentracja handlu w Polsce i jej implikacje dla strategii konkurowania przedsiębiorstw handlowych. Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu.
• Dajczak K., Stój A. (2009) Franchising - formą współpracy dwóch przedsiębiorstw. W: Brdulak H., Duliniec E., Gołębiowski T. (red.), Wspólna Europa. Partnerstwo przedsiębiorstw jako czynnik ograniczania ryzyka działalności gospodarczej. Warszawa: Oficyna Wydawnicza SGH, s. 199-208.
• Dworzecki Z. (2003) Strategiczne sieci przedsiębiorstw. W: Skowronek-Mielczarek A. (red.), Przedsiębiorstwo - Przedsiębiorczość - Rynek. Warszawa: Oficyna Wydawnicza SGH, s. 221-235.
• Eurocash ostatecznie przejął Tradis (2012) Wiadomości Handlowe, nr 1, s. 18.
• Freeman R.E. (1984) Strategic Management: A Stakeholder Perspective. Prentice Hall, Englewood Cliffs.
• Grupa Metro wydała milion euro na edukację (2010) Wiadomości Handlowe, nr 11, s. 45.
• Gulski B. (2009) Poprawa konkurencyjności przedsiębiorstw z udziałem innych podmiotów. W: Brdulak H., Duliniec E., Gołębiowski T. (red.), Wspólna Europa. Partnerstwo przedsiębiorstw jako czynnik ograniczania ryzyka działalności gospodarczej. Warszawa: Oficyna Wydawnicza SGH, s. 227-235.
• Handel wewnętrzny w Polsce 1989-2009 (2009) Warszawa: Instytut Badań Rynku, Konsumpcji i Koniunktur, s. 110-115.
• Instytut Badań Rynku, Konsumpcji i Koniunktur (2011) Raport z badania nt. Współpraca różnych grup przedsiębiorstw w łańcuchach dostaw (ze szczególnym uwzględnieniem małych i dużych przedsiębiorstw), U. Kłosiewicz-Górecka (red.), Opracowanie wykonane na zlecenie Polskiej Organizacji Handlu i Dystrybucji. Warszawa: Instytut Badań Rynku, Konsumpcji i Koniunktur.
• Kowalska K. (2012) Rozwój polskich sieci detalicznych jako sposób ograniczania siły rynkowej międzynarodowych korporacji handlowych. Warszawa: Difin, s. 146-157.
• Krężlewicz A. (2011) Odido z zakupami przez Internet? Wiadomości Handlowe, nr 5.
• Krężlewicz-Terlecka A. (2012) Sieci i producenci poszukują kompromisu w sprawie opłat dodatkowych. Wiadomości Handlowe, nr 1, s. 42.
• Morgan R., Hunt S.D. (1994) The Commitment-Trust Theory of Relationship Marketing. Journal of Marketing, Vol. 58, July, s. 22.
• Nowacki R. (red.) (2011) Partnerstwo a konkurencyjność przedsiębiorstw usługowych. Warszawa: Instytut Badań Rynku, Konsumpcji i Koniunktur (maszynopis), s. 30-55.
• Nowe sposoby wspierania detalistów (2012) Wiadomości Handlowe, nr 1, s. 20.
• Polska Organizacja Handlu i Dystrybucji (2012) Propozycja zmiany art. 15 ust. 1 pkt 4 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Warszawa: Polska Organizacja Handlu i Dystrybucji, s. 4.
• Raporty. Handel wewnętrzny w Polsce 2006-2011 (2011) Warszawa: Instytut Badań Rynku, Konsumpcji i Koniunktur.
• Raport o stanie handlu wewnętrznego w 2004 r. (2005) Warszawa: Ministerstwo Gospodarki i Pracy. Departament Przedsiębiorczości Raport o stanie handlu wewnętrznego (2001) Warszawa: Ministerstwo Gospodarki, s. 109.
• Raport o stanie handlu wewnętrznego w Polsce w roku 1995 (1996) Warszawa: Ministerstwo Przemysłu i Handlu.
• Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej (2010) Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
• Sieci franczyzowe (2011) Handlowiec, listopad/grudzień, s. 4-9.
• Sławińska M. (2008) Kompendium wiedzy o handlu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Śmigielska G. (2007) Kreowanie przewagi konkurencyjnej w handlu detalicznym. Kraków: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, s. 53.
• Tajer Sł. (2009) Zmiany w handlu hurtowym. W: U. Kłosiewicz-Górecka (red.), Handel wewnętrzny w Polsce 1989-2009. Warszawa: Instytut Badań Rynku, Konsumpcji i Koniunktur, s. 158-179.
• Teleżyńska K. (2011) Czego oczekują od hurtowni handlowcy? Poradnik Handlowca, nr 12, s. 34-35.
• Ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, Dz.U. z 1993 r. Nr 47, poz. 211.
• Wiśniewski J. (2011) Lokalne marki muszą być na półce, Detal Dzisiaj, nr 9-10, s. 30.
• Współpraca różnych grup przedsiębiorstw w łańcuchach dostaw, ze szczególnym uwzględnieniem małych i dużych przedsiębiorstw (2011) Kłosiewicz-Górecka U. (red.), Opracowanie wykonane na zlecenie Polskiej Organizacji Handlu i Dystrybucji. Warszawa: Instytut Badań Rynku, Konsumpcji i Koniunktur.
• Ziółkowska-Berman M. (2009) Powiązania franszyzowe jako forma kooperacji przedsiębiorstw w Polsce i świecie. W: Brdulak H., Duliniec E., Gołębiowski T. (red.), Wspólna Europa. Partnerstwo przedsiębiorstw jako czynnik ograniczania ryzyka działalności gospodarcze. Warszawa: Oficyna Wydawnicza SGH, s. 353-362.

Identyfikatory

DOI

10.7206/mba.ce.2084-3356.35