Czy słuchamy, gdy nas proszą? (Bez)refleksyjność w niekonwencjonalnych sytuacjach prośby

• Autorzy: Michał Białek

Warianty tytułu

Do We Listen when Asked? (Un)reflectivity in Unconventional form of Request

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Cel: Zachowanie ludzkie w rutynowych sytuacjach sterowane jest przez automatyczne procesy (Bargh 1999). Celem badania było określenie czynników sprzyjających konieczności użycia refleksyjnych "kosztownych" sposobów analizy kierowanych do niego próśb. Pod uwagę brano spontanicznie przejawianą konwencjonalną grzeczność prośby (Carli 1990; 2001) oraz płeć rozmówcy. Laman i Douven (2001) sugerują, że komunikacja z płcią przeciwną przebiega w sposób odmienny niż z płcią własną, gdyż jednostka nie koncentruje się na argumentacji rozmówcy. Niska motywacja do analizy jego argumentów wynika z milczącego założenia, że są one nieracjonalne i niezrozumiałe.

Metodologia: W eksperymencie ulicznym grupa 13 studentów prosiła przypadkowych przechodniów (n=156) o pożyczenie telefonu komórkowego, stosując konwencjonalnie grzeczną oraz nietypową, nieznoszącą sprzeciwu formę komunikacji. Prośba była (1) dobrze, (2) pozornie lub (3) zupełnie nieuzasadniona.

Wnioski: Stwierdzono, że ludzie wykazują bezrefleksyjną uległość, gdy proszeni są konwencjonalnie przez osoby tej samej płci. Jednakowa (84,6%) skuteczność niekonwencjonalnej prośby dobrze oraz pozornie uzasadnionej świadczy o braku analizy semantycznej uzasadnienia przez badanych. Rejestrowali oni jedynie, że uzasadnienie pojawia się (spełniali jedynie 15,4% próśb nieuzasadnionych). Niekonwencjonalna forma komunikatu, niezależnie od płci rozmówców, wytrąca badanego z bezrefleksyjności, kieruje jego uwagę na uzasadnienie i powoduje, że prośba jest spełniana wtedy, gdy uzasadnienie jest dobre.

Oryginalność: Przedstawione wyniki mogą wspomóc skuteczność kierowania próśb poprzez (1) zwrócenie uwagi indagowanego na uzasadnienie przy pomocy niekonwencjonalnej formy komunikacji oraz (2) pokazując znaczenie płci osób komunikujących się. Niewiele jest badań wiążących formy komunikacji oraz płci rozmówców z refleksyjnością. Prezentowane wyniki poszerzają wiedzę dotyczącą skuteczności rozkazu w wywieraniu wpływu oraz komunikacji międzypłciowej. (abstrakt oryginalny)

EN

Human behavior in routine tasks is controlled by automatic processes (Bargh 1999). The goal of the research is to find factors, that support people to use more reflective and costly ways of request analysis. Conventional politeness of request (Carli 1990, 2001) and sex were considered as those factors. Laman and Douven (2001) suggests, that communication with opposite sex can be different than with same sex, because people tend not to reflectively analyze arguments. It is suggested, that people have tacit belief, that those arguments are irrational and incomprehensible. In street experiment group of 13 students asked random people (n=156) to lend their mobile phone. They used conventional, polite form of request and unconventional, opinionated form. The request was (1) not justified, (2) sham justified and (3) real justified. If is found that people tend to react unreflectively when asked conventionally by people of the opposite sex. Same percent (84,6) complied with the request when it was sham justified, but didn`t, when it was not justified at all (15,4%).Unconventional forms of request makes people react reflective and focus them on the argument itself. Presented results can support request by (1) making people focus on arguments by using unconventional form of communication and (2) showing meaning of sex. There is few research, that shows relationship between form of communication and sex in reflective thinking. This paper also broadens the knowledge about efficacy of orders and inter-sexual communication. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Formy komunikowania; Komunikowanie; Osobowość człowieka; Zachowania międzyludzkie

EN

Forms of communication; Communication; Human personality; Interpersonal behaviours

• Czasopismo: Management and Business Administration. Central Europe
• Rocznik: 2012
• Tom: 20
• Numer: nr 4
• Strony: 46--59

Twórcy

autor

Michał Białek

• Akademia Leona Koźmińskiego w Warszawie

Bibliografia

• Białek M. (2008) Język, logika rozumowanie. Acta Universitatis Lodziensis, Series Folia Psychologica, nr 1, s. 27-44.
• Bargh J.A., Chartrand T.L. (1999) The unbearable automaticity of being. American Psychologist, Vol. 54, s. 462-479.
• Carli L.L. (1990) Gender, language, and influence. Journal of Personality and Social Psychology, Vol. 59, s. 941-951.
• Carli L.L. (2001) Gender and social influence. Journal of Social Issues, Vol. 57, No. 4, s. 725-741.
• Chanowitz B., Langer E.J. (1981) Premature cognitive commitments. Journal of Personality and Social Psychology, Vol. 41, s. 1051-1063.
• Clark H.H., Schunk D. (1980) Polite responses to polite reąuests. Cognition, Vol. 8, s. 111-143.
• Cosmides L., Tooby J. (1992) Cognitive adaptation of social exchange. W: Barkow J.H., Cosmides L. (red.), Adapted mind: Evolutionary psychology and the generation of culture. London: Oxford University Press.
• Cosmides L. (1989) The logic of social exchange: has natural selection shaped how humans reason? Studies with Wason selection task. Cognition, Vol. 31, s. 187-276.
• Dawkins R. (1996) Climbing Mount Improbable. Oxford: Oxford University Press.
• Dolińska, B., Doliński, D. (2006). To command or to ask? Gender effectiveness of "tough" vs. "soft" compliance-gaining strategies. Social Influence, Vol. 1, s. 48-57.
• Doliński D. (2005) Techniki wpływu społecznego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Duveen G. (2001) Representations, identities, resistance. W: Deaux K., Philogène G. (red.), Representations of the Social. Oxford: Blackwell.
• Firmin M.W., Helmick J.M., Iezzi B.A., Vaughn A. (2004) Say please: The effect of the word "please" in compliance-seeking reąuest. Social Behavior and Personality, Vol. 32, s. 67-72.
• Fodor J.A. (1983) Modularity of Mind: An Essay on Faculty Psychology. Cambridge, Mass.: MIT Press.
• Forgas J.P. (1998) Asking nicely? The effects of mood on responding to more or less polite requests. Personality and Social Psychology Bulletin, Vol. 24, s. 173-185.
• French J.R.P., Raven B. (1959) The bases of social power. W: Cartwright D., Zander A. (red.), Studies in social power. Ann Arbor: University of Michigan.
• Getty, K.C., Erchul, W.P. (2009) The influence of gender on the likelihood of using soft social power strategies in school consultation. Psychology in the Schools, Vol. 46, s. 447-458.
• Gigerenzer G., Hug K. (1992) Domain specific reasoning: Social contracts, cheating, and perspective change. Cognition, Vol. 43, s. 127-171.
• Johnson-Laird P.N. (2009) How We Reason. Oxford: Oxford University Press.
• Kalkhoff W.C., Younts W., Troyer L. (2008) Facts and Artifacts in Research: The Case of Communication Medium, Gender, and Influence. Social Science Research, Vol. 37, s. 1008-1021.
• Langer E.J. (1993) Problemy uświadamiania. Konsekwencje refleksyjności i bezrefleksyjności. W: Maruszewski T. (red.), Poznanie, afekt, zachowanie. Warszawa: PWN, s. 137-179.
• Langer E., Blank A., Chanowitz B. (1978) The mindlessness of ostensibly thoughtful action: The role of "placebic" information in interpersonal interaction. Journal of Personality and Social Psychology, Vol. 36, s. 635-642.
• Leman P.J., Duveen G. (2003) Gender identity, social influence and children's arguments. Swiss Journal of Psychology, Vol. 62, s. 149-158.
• Leman P.J. (1998). Social relations, social influence and the development of knowledge. Papers on Social Representations, Vol. 7, s. 41-56.
• Mackiewicz R. (2000) Rozumowanie warunkowe w interpretacji modeli umysłowych. Lublin: TN KUL.
• Maruszewski T. (2002) Psychologia poznania. Gdańsk: GWP.
• Maruszewski T. (2005) Pamięć operacyjna a kodowanie i odtwarzanie informacji w pamięci autobiograficznej. Studia Psychologiczne, Vol. 43, s. 51-62.
• McClelland J.L., Rumelhart D.E. (1986) Parallel Distributed Processing: Explorations in the Microstructure of Cognition: Psychological and Biological models. (Vol. 2). Cambridge, MA: MIT Press.
• Minsky M. (1975) Frame theory. W: TINLAP '75: Proceedings of the 1975 workshop on Theoretical issues in natural language processing, s. 104-116.
• Piaget J. (1932) The moral judgement of the child. London: Routledge and K. Paul.
• Pinker S. (2002) Jak działa umysł. Warszawa: Książka i Wiedza.
• Pylyshyn Z.W. (1999) Is vision continuous with cognition? The case for cognitive impenetrability of visual perception. Behavioral and Brain Sciences, Vol. 22, No. 3, s. 341-423.
• Raven B.H. (1993) The Bases of Power: Origins and Recent Developments. Journal of Social Issues, Vol. 49, Iss. 4, s. 227-251.
• Reid S. A., Palomares N.A., Anderson G.L., Bondad-Brown B. (2009) Gender, Language, and Social Influence: A Test of Expectation States, Role Congruity, and Self-Categorization Theories. Human Communication Research, Vol. 35, No. 4, s. 465-490.
• Schank R.C., Abelson R.P. (1977) Scripts, plans, goals, and understanding. Hillsdale, New Jersey: Erlbaum.
• Sperber D., Girotto V. (2009) Use or misuse of the selection task? Rejoinder to Fiddick, Cosmides, and Tooby. Cognition, Vol. 85, s. 277-290.

Identyfikatory

DOI

10.7206/mba.ce.2084-3356.22