Europejski Mechanizm Stabilności - główne zasady działania i próba oceny

• Autorzy: Michał Cichocki
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Kryzys finansowy, który rozpoczął się w połowie 2007 r. i przybrał globalne rozmiary, jest często porównywany do wielkiego kryzysu z lat 30. XX wieku. Zapoczątkowany w Stanach Zjednoczonych na rynku kredytów hipotecznych subprime, na początku wydawał się "jedynie" problemem z zachowaniem płynności niektórych instytucji finansowych. Bardzo istotnym wydarzeniem, które odmieniło taki sposób patrzenia na narastające zaburzenia, był upadek amerykańskiego banku Lehman Brothers w sierpniu 2008 roku - od tego momentu nastąpił gwałtowny spadek zaufania na rynkach finansowych, na których niekiedy pojawiała się wręcz panika. Konsekwencją tego było szybkie przeniesienie kryzysu do sfery realnej gospodarki oraz rozprzestrzenienie się go w skali globalnej. Warto jednak podkreślić, że pierwsze lokalne oznaki kłopotów na rynku subprime pojawiły się już w 2006 r. Jesienią 2008 r., w celu podjęcia skoordynowanej walki z kryzysem na forum unijnym, zwołano nadzwyczajne posiedzenia Rady Europejskiej oraz Eurogrupy. Podjęto pierwsze działania antykryzysowe na szczeblu wspólnoty. Kryzys w Europie, poza spowolnieniem gospodarczym, przejawiał się także w problemie zadłużeniowym, który dotknął przede wszystkim Grecję, a potem również Irlandię i Portugalię. Aby ratować Grecję przed bankructwem, 2 maja 2010 r. postanowiono udzielić jej pomocy finansowej w ramach pierwszego programu pomocowego. (abstrakt oryginalny)

EN

The article begins with a presentation of the new European Stability Mechanism implemented in September 2012. It describes the operating principles, procedures for granting financial assistance for EMU members, and organizational structure of the institution. The major objective of the article is to assess the effectiveness of ESM from the economic perspective; therefore, the research question is whether the ESM can prove useful in combating the current European sovereign debt crisis (and possible future crises). In order to answer this question, EU treaties and legal acts as well as the economic literature were analyzed. The author concludes that the ESM has very limited power in fighting the sovereign debt crisis, since its capability to support the largest EMU countries (should the need arise) is highly insufficient. Furthermore, being a simple loan mechanism, it cannot prevent any future crises. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Kryzys finansowy; Strefa euro; Polityka inwestycyjna; Polityka stabilizacyjna; Kredyt subprime

EN

Financial crisis; Eurozone; Investment policy; Stabilisation policy; Subprime loan

• Czasopismo: International Journal of Management and Economics
• Rocznik: 2013
• Numer: nr 37
• Strony: 87--113

Twórcy

autor

Michał Cichocki

Bibliografia

• Bergsten C.F., Kirkegaard J.F., 2012, The Corning Resolution of the European Crisis, Paterson Institute for International Economics, http://piie.com/publications/pb/pbl2-l.pdf, data pobrania: 08.02.2012 Bilski J., 2006, Międzynarodowy system walutowy, PWE, Warszawa.
• Decyzja Rady Europejskiej z dnia 25 marca 2011 r. w sprawie zmiany art. 136 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej w odniesieniu do mechanizmu stabilności dla państw członkowskich, których walutą jest euro, 2011, http://eurlex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2011:091:0001:0002:PL:PDF, data pobrania: 11.09.2011.
• EFSF Framework Agreement (consolidated version), http://www.efsf.europa.eu/attachments/20111019_efsf_framework_agreement_en.pdf, data pobrania: 04.02.2012.
• ESM By-Laws, http://www.esm.europa.eu/pdf/ESM%20By-Laws.pdf
• ESM Guideline on borrowing operations, http://www.esm.europa.eu/pdf/ESM%20borrowing%20guidelines. Pdf.
• ESM Guideline on dividend policy, http://www.esm.europa.eu/pdf/Guideline%20on%20dividend%20policy.pdf
• ESM Guideline on investment policy, http://www.esm.europa.eu/pdf/Investment%20policy.pdf
• ESM Guideline on loans, http://www.esm.europa.eu/pdf/ESM%20Guideline%20on%201oans.pdf
• ESM Guideline on precautionary financial assistance, http://www.esm.europa.eu/pdf/ESM%20Guideline%20on%20precautionary%20financial%20assistance.pdf.
• ESM Guideline on recapitalisation of financial institutions, http://www.esm.europa.eu/pdf/ESM%20Guideli-ne%20on%20recapitalisation%20of%20financial%20institutions.pdf.
• ESM Guideline on secondary market support facility, http.7/www.esm.europa.eu/pdf/ESM%20Guideline%20on%20the%20secondary%20market%20support%20facility.pdf.
• ESM Guidleline on primary market support facility, http://wwiv.esm.europa.eu/pdf/ESM%20Guideline%20on%20the%20primary%20market%20support%20facility.pdf.
• ESM Pricing Guidelines, http://www.esm.europa.eu/pdf/Pricing%20guideline.pdf
• European Comission - Directorate-General for Economic and Financial Affairs, "European Economy" 7/2009, Economic Crisis in Europe: Causes, Consequences and Responses, Luksemburg, http://ec.europa.eu/econo- my_finance/publications/publicationl5887_en.pdf, data pobrania: 11.09.2011.
• Financial Services Authority, marzec 2009, The Turner Review. A Regulatory Response to the Global Banking Crisis, http://www.fsa.gov.uk/pubs/other/turner_review.pdf, data pobrania: 11.09.2011.
• Informacja na temat nowych zasad funkcjonowania Europejskiego Instrumentu Stabilności Finansowej (EFSF) oraz przyszłego kształtu Europejskiego Mechanizmu Stabilności (ESM), sierpień 2011, Departament Zagraniczny Narodowego Banku Polskiego, Warszawa, http://www.nbp.gov.pl/publikacje/integracja_europej- ska/info_EFSF_ESM.pdf, data łączenia: 11.09.2011.
• Mucha-Leszko B., 2007, Strefa Euro. Wprowadzenie, funkcjonowanie, międzynarodowa rola euro, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
• Narodowy Bank Polski - Departament Integracji ze Strefą Euro, Grudzień 2010, Raport na temat zjawisk zachodzących w Międzynarodowym Systemie Walutowym, http://nbp.pl/publikacje/msw/mswraport.pdf, data pobrania: 11.09.2011.
• Oręziak L., 2004, Euro. Nowy pieniądz, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Oręziak L., 2005, Reforma Paktu Stabilności i Wzrostu i jej potencjalne konsekwencje, "Bank i Kredyt", nr 7, s. 14-27.
• Oręziak L., 2009, Polityka budżetowa, w: Europejska Integracja Monetarna od A do Z, red. W. Pacho, Narodowy Bank Polski, Warszawa http://www.nbp.pl/publikacje/integracja_monetarna/raporty.pdf, data pobrania: 11.09.2011.
• Oręziak L., 2011, Restrukturyzacja długu jako potencjalny skutek kryzysu zadłużenia niektórych krajów strefy euro, "Sprawy Międzynarodowe", nr 2, s. 7-26.
• Programy pomocowe dla Grecji, Irlandii i Portugalii - stan na sierpień 2011 r" Departament Zagraniczny Narodowego Banku Polskiego, Warszawa, http://www.nbp.pl/publikacje/integracja_europejska/programy_po- mocowe.pdf, data pobrania: 07.02.2012.
• Rada Europejska 16-17 grudnia 2010 r. - konkluzje, http://www.consilium.europa.eu/uedocs/cms_data/docs/ pressdata/PL/ec/118607.pdf, data pobrania: 11.09.2011 r.
• Rozporządzenie Rady UE nr 407/2010 z 11 maja 2010 roku ustanawiające Europejski Mechanizm Stabilizacji Finansowej, http://eurlex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2010:118:0001:0001:EN:PDF, data pobrania: 07.02.2012.
• Rules of Procedure of the ESM Board of Directors, http://www.esm.europa.eu/pdf/Rules%20of%20Procedu-re%20for%20the%20Board%20of%20Directors.pdf.
• Rules of Procedure of the ESM Board of Governors, http://www.esm.europa.eu/pdf/Rules%20of%20Procedu- re%20for%20the%20Board%20of%20Go vernors.pdf.
• Statement by the Eurogroup - 11 July 2011, http://www.consilium.europa.eu/uedocs/cms_data/docs/pressda- ta/en/ecofin/123601.pdf, data pobrania: 11.09.2011 r.
• Statut EFSF, http://www.etat.lu/memorial/memorial/2010/C/Pdf/cll89086.pdf, data pobrania: 04.02.2012.
• Treaty Establishing The European Stability Mechanism (wersja z 11 lipca 2011 r.), http://consilium.europa.eu/ media/1216793/esm%20treaty%20en.pdf, data pobrania: 11.09.2011 r.
• Treaty Establishing The European Stability Mechanism (wersja z 2 lutego 2012 r.), http://www.european-coun- cil.europa.eu/media/582311/05-tesm2.enl2.pdf, data pobrania: 10.02.2012 r.
• Wersje skonsolidowane Traktatu o Unii Europejskiej i Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej, Seria C, nr 83 (30 marca 2010 r.), http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUri- Serv.do?uri=OJ:C:2010:083:FULL:PL:PDF, data pobrania: 11.09.2011.
• Wójcik C., 2008, Integracja ze strefą euro. Teoretyczne i praktyczne aspekty konwergencji, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.