Specyfika sektora transportu kolejowego i możliwe modele funkcjonowania jego segmentów

• Autorzy: Michał Zajfert

Warianty tytułu

Distinctive Features of the Railway Transport and Possible Models of Operating Its Sectors

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem artykułu jest prezentacja możliwego oraz ekonomicznie efektywnego zakresu konkurencji w transporcie kolejowym. Specyfika funkcjonowania tego sektora wynika z jego uwarunkowań technologicznych, co odróżnia go od innych gałęzi transportu. Specyfika ta zdaje się tłumaczyć problemy w skutecznej jego transformacji, zarówno w Polsce jak i innych krajach. Transport kolejowy cechuje się m.in. znacznymi korzyściami skali i wysokimi kosztami stałymi. Infrastruktura kolejowa, tj. ogólnopolska sieć torów, stanowi monopol naturalny a zawodności funkcjonowania monopolu prywatnego sankcjonują utrzymywanie monopolu państwowego w jej obszarze. Regionalne i aglomeracyjne przewozy pasażerskie są istotne ze względów społecznych a zarazem nie byłyby dostarczane przez rynek wcale bądź w niewystarczającej ilości, gdyż ich realizacja jest trwale deficytowa. Z tego powodu wymagają one dotacji ze strony samorządu a możliwość konkurencji jest utrudniona, choć możliwa i wskazana. Funkcjonowanie pozostałych segmentów transportu kolejowego, tj. dalekobieżnych przewozów pasażerskich i przewozów towarowych, pozwala na osiągnie zysków i jest obszarem możliwej konkurencji. Przedstawiona w artykule analiza sektora transportu kolejowego powstała z wykorzystaniem literatury problemu dotyczącej ekonomii, organizacji i techniki transportu kolejowego, aktów normatywnych, danych statystycznych GUS oraz sprawozdawczości przedsiębiorstw kolejowych. (abstrakt oryginalny)

EN

This paper presents possible and economically efficient areas of competition in railway transport. Because of its specific technological features railway transport differs from the other sectors of transport. Railway transport has economies of scale and high fixed costs. These features could explain the problems which transformation of railway transport encounters in Poland and other countries. Infrastructure (network of tracks) is a natural monopoly and inherent unreliability of private monopolies explains why state monopoly continues in this sector. Shortdistance regional passenger services are as important for the society as other public services, but they are non-profitable. That is why competition in this area is difficult but possible. It also justifies public subsidies for this sector. Long-distance passenger services and freight services are profitable and in those segments competition is feasible. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Transport kolejowy; Infrastruktura; Monopol

EN

Railway transport; Infrastructure; Monopoly

• Czasopismo: Zarządzanie Zmianami : zeszyty naukowe
• Rocznik: 2012
• Numer: nr 3-4
• Strony: 23--45

Twórcy

autor

Michał Zajfert

• Polska Akademia Nauk

Bibliografia

• Begg D., Fischer S., Dornbusch R. [1993], Ekonomia, PWE Warszawa.
• Bobińska K. [2000], Rynek w infrastrukturze. Infrastruktura na rynku, Ziggurat, Warszawa.
• Koźlak A. [2008], Ekonomika transportu. Teoria i praktyka gospodarcza, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
• Musgrave R.A., Musgrave P.B. [1973], Public Finance in Theory and Practice, McGraw-Hill, Kogakusha.
• Piątek S. [1981], Przedsiębiorstwa użyteczności publicznej (problemy prawne), "Państwo i Prawo" nr 8.
• Stiglitz J. E. [2004], Ekonomia sektora publicznego, PWN, Warszawa.
• Dziennik Urzędowy [1991], art. 6.1 nr 18.