Cztery koncepcje zoon politikon : uwagi dotyczące problematyczności politycznej natury człowieka

• Autorzy: Łukasz Dominiak

Warianty tytułu

The Four Concepts of 'Zoom Politikon' : Remarks Concerning the Problem of the Political Nature of Man

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Artykuł omawia cztery różne modele służące rozumieniu koncepcji zoon politikon. Przyjmuje się, iż to klasyczne pojęcie może być nadal stosowane przy opisie fundamentalnych cech życia politycznego w ramach współczesnych wspólnot politycznych. Pierwszy model brany pod uwagę to "koncepcja indywidualistyczna", w której generalnie dąży się do zredukowania przestrzeni politycznej do kwestii ekonomicznego zarządzania. Drugi model, "hegemonistyczny", zamienia debatę publiczną w ideologiczną wojnę. Trzeci model sprowadza się do "poglądu perfekcjonistycznego" i wiąże się z odgórną perspektywą ludzi mądrych czy sprawiedliwych, wnosząc tym samym przekonanie, iż pewni ludzie mogą być w posiadaniu prawdy, podczas gdy w demokracji mogą istnieć jedynie różne opinie o tym, co jest prawdziwe czy sprawiedliwe. Czwarty model, "deliberatywny", najbardziej odpowiada współczesnej polityce. Kluczowym wzorem jest tutaj postać Sokratesa, który nie posiadł prawdy, lecz ciągle jej szuka i rozpatruje możliwe odpowiedzi w sferze opinii, zyskując tym doskonałość, na jaką stać człowieka. (abstrakt oryginalny)

EN

The article examines four different models of understanding the concept of zoon political. It is presupposed that this classical notion can still serve as a means of description of the fundamental tenets of political life as it appears within contemporary political communities. The first model taken into consideration is called "the individualistic concept" and it generally tends to reduce the political space to the issue of economic management. The second model, "hegemonistic", makes the public debate nothing more than a war of ideologies. The third model amounts to the "perfectionist view" and it seems necessarily involved in wise or just men's looking down on their fellow citizens, so it carries the conviction that some people may be possessed of truth whereas in democracy there can be only various opinions about what is true or just. The fourth model, "deliberative", is the most relevant one in the context of contemporary politics. Here the central, epitomic figure is Socrates, who does not possess the truth but is constantly seeking for it and searching possible answers in the realm of opinions, thus gaining excellence as humanly possible. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Historia myśli politycznej; Demokracja; Polityka

EN

History of political thought; Democracy; Politics

• Czasopismo: Horyzonty Polityki
• Rocznik: 2010
• Tom: 1
• Numer: nr 1 Polityczna natura człowieka
• Strony: 91--109

Twórcy

autor

Łukasz Dominiak

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

Bibliografia

• Arystoteles, Polityka, 1253a 2-3
• Tomasz z Akwinu, Summa teologiczna, z. 179, art. 23
• J.M. Finnis, Aquinas. Moral, Political, and Legal Theory, Oxford University Press, New York 2004, s. 103-131.
• Ł. Dominiak, Życie w ukryciu jako droga prawdy. Uwagi hermeneutyczne do scholiów Nicolasa Gómeza Dâvili, [w:] Między sceptycyzmem a wiarą. Nicolas Gómez Dâvila i jego dzieło, red. B.J. Obidzińska, K. Urbanek, Furta Sacra, Warszawa 2008, s. 61-76.
• J. Locke, Dwa traktaty o rządzie (Drugi traktat), § 90.
• M.J. Sandel, The Procedural Republic and the Unencumbered Self, [w:] M.J. Sandel, Public Philosophy, Harvard University Press, Cambridge, Massachusetts 2005, s. 156-173.
• J. Rawls, The Circumstances of Justice, [w:] J. Rawls, A Theory of Justice, Harvard University Press, Cambridge, Massachusetts 1972, s. 126-130.
• M. Foucault, Powers/Knowledge (interviews), red. С. Gordon, Harvester Press, Brighton 1986, s. 131
• M. Foucault, Gry władzy, "Literatura na Świecie" 1988, nr 6, s. 273
• M. Foucault, Nadzorować i karać. Narodziny więzienia, Aletheia, Warszawa 1998, s. 35
• M. Foucault, Wola wiedzy, [w:] M. Foucault, Historia seksualności, Czytelnik, Warszawa 2000.
• J. Firmis, G. Grisez, J. Boyle, Practical Principles, Moral Truth, and Ultimate Ends, "The American Journal of Jurisprudence" 32 (1987).
• H. Arendt, Kondycja ludzka, Aletheia, Warszawa 2000, s. 33.
• Tomasz z Akwinu, Summa teologiczna, z. 96, art. 4 oraz z. 109, art. 3.
• A. Maclntyre, Dziedzictwo cnoty, PWN, Warszawa 1996, s. 338, passim.
• Platon, Obrona Sokratesa, 38a.
• Platon, Menem, 80c.
• M.J. Sandel, Liberalism and the Limits of Justice, Cambridge University Press, Cambridge 1998, s. 217-218.
• H. Arendt, Myślenie, Czytelnik, Warszawa 2002, s. 233.