Bariery doskonalenia zarządzania w małych, przedsiębiorczych organizacjach

• Autorzy: Janusz Strużyna
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W większości znanych prac przyjmuje się, że małe firmy są organizacjami potencjalnie zdolnymi do rozwoju. Jednocześnie wiadomo, że tylko niewielki odsetek tego typu firm tę możliwość urealnia i podtrzymuje w dłuższym okresie. Niepodważalne do niedawna wydawało się również i to, że rozwijająca się mała firma musiała dotrzeć do granicy, po przekroczeniu której przestawała być małą. Graniczne wskaźniki łączone są z wielkością zatrudnienia, obrotu, strukturą kapitału i tego typu kryteriami. Nieważne przy tym jest to, czy dany wskaźnik ustalono na takim czy innym poziomie (dyskusje na temat wskaźników są prowadzone), ale istotne jest to, że zakłada się, iż mała, rozwijająca się firma zmierza do swojego końca, tzn. do stanu, w którym przestaje być małą. I na dodatek ta tendencja jest zazwyczaj traktowana jako objaw zdrowia organizacji i profesjonalizmu zarządzania. Rodzi się jednak pytanie: czy ocena taka jest bezwarunkowo pozytywna? Wątpliwości budzą się na gruncie dyskusyjnego związku najpopularniejszych kryteriów podziału firm z obrazem potencjału rozwojowego organizacji (szczególnie aspektu przedsiębiorczości). Wydaje się, że zmiany, jakim podlega mała, rozwijająca się (w obszarze wskazywanych przez literaturę i sprawozdawczość wskaźników) firma, na pewno nie muszą być jednoznacznie odczytywaną oznaką przyszłych sukcesów. W konsekwencji takiej wątpliwości pojawia się zagadnienie dotąd słabiej dostrzegane, a mianowicie: czy istnieją pewne bariery (typy przeszkód, pasma trudności w organizacji i zarządzaniu), których określony stan może podważać sensowność rozwoju małej firmy? Potrzebę takich rozważań można osadzić na następujących argumentach: 1) Współcześnie uznaje się, że małe firmy (szczególnie w sferze wysokiej technologii) mogą tworzyć organizacje sieciowe, które nie są w tradycyjnym rozumieniu organizacjami wielkimi, lecz "ławicami" małych, przedsiębiorczych organizacji; dążenie do dominacji jednej nadmiernie rosnącej organizacji w takiej "ławicy" nie musi być zjawiskiem pozytywnie ocenianym, poza tym "ławica" to nic innego, jak dość konwencjonalna forma zachowań. 2) Mimo wielu pozytywów wynikających z funkcjonowania małych firm, ich przewaga ilościowa w strukturze podmiotów gospodarczych danego kraju nie oznacza automatycznie wzrostu dobrobytu i przewagi konkurencyjnej takiego środowiska społeczno-gospodarczego. 3) Wiele mówi się o barierach, które hamują wzrost małych organizacji, jednak nie biorą się one znikąd i jeśli trwają, to muszą być przejawem ukrytej wiedzy i niejawnych procesów dostosowawczych; być może wiedza o rozwoju małych firm ciągle nie oddaje zasadniczych kwestii, sprzyjających nie tylko rozwojowi takich firm, ale i wzrostowi ich dotychczasowego potencjału. (fragment tekstu)

Słowa kluczowe

PL

Zarządzanie przedsiębiorstwem; Małe i średnie przedsiębiorstwa; Rozwój przedsiębiorstwa; Bariery rozwojowe; Organizacje sieciowe; Przewaga konkurencyjna; Zarządzanie zasobami ludzkimi

EN

Enterprise management; Small business; Enterprise development; Development barriers; Network organisations; Competitive advantage; Human Resources Management (HRM)

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe / Akademia Ekonomiczna w Poznaniu
• Rocznik: 2003
• Numer: nr 36
• Strony: 326--332

Twórcy

autor

Janusz Strużyna

• Akademia Ekonomiczna im. Karola Adamieckiego w Katowicach

Bibliografia

• Aldrich H., Organizations Evolving, Sage Publications, London 1999.
• Dzierżanowski W., Bariery rozwoju sektora małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce, w: Polska w Europie 2000 - Polskie nauki o zarządzaniu wobec wyzwań XXI wieku. Dorobek Szkoły Letniej "Warszawa 2000", WSPiZ im. Leona Koźmińskiego, PAN, Warszawa 2001.
• Grudzewski W.M., Hejduk I.K., Konkurencyjność przedsiębiorstw Europy Środkowej na rynku europejskim, "Ekonomika i Organizacja Przedsiębiorstwa" 2001, nr 9.
• Hanks S.H., Watson C.I., Jansen E., Chandler G.N., Tightening the Life-cycle Construct: A Taxonomic Study of Growth Stage Configurations in High-technology Organizations, "Entrepreneurship: Theory and Practice" 1993, no. 18(2).
• Hejduk I., Kierowanie małą firmą, "Personel" 1996, nr 7.
• Kimberly R., The Life Cycle Analogy and the Study of Organizations: Introduction, w: The Organizational Life Cycle: Issues in the Creation, Transformation, and Decline of Organizations, eds L.R. Kimberly, R.H. Miles & Associates, Jossey-Bass Publishers, San Francisco 1980.
• Ministerstwo Przemysłu i Handlu, Małe i średnie przedsiębiorstwa w gospodarce narodowej, "Gospodarka Narodowa" 1995, nr 7.
• Strużyna J., Doskonalenie jakości zarządzania zasobami ludzkimi w małych firmach, AE w Katowicach, Katowice 2002.
• Strużyna J., Doskonalenie zarządzania zasobami ludzkimi w przedsiębiorstwie, AE w Katowicach, Katowice 1997.
• Strużyna J., Dyduch W., Zarys metody budowania kapitału całkowitego firmy, "Zarządzanie Zasobami Ludzkimi" 2002, nr 5.