Prawo i etyka - dwa bieguny publicznej debaty dotyczącej spraw gospodarczych

• Autorzy: Przemysław Rotengruber

Warianty tytułu

Law and Ehics - Two Opposite Poles of the Public Debate on Economic Issues

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Powołanie do życia etyki gospodarczej w latach osiemdziesiątych XX w. miało dwojaki sens1. Z jednej strony, podsumowywało trzechsetletnią debatę dotyczącą form gospodarowania przyjaznych społeczeństwu i państwu. Z drugiej strony natomiast, jako program o etycznym profilu, prowokowało dyskusję dotyczącą niewystarczalności obowiązujących regulacji ładotwórczych, przede wszystkim, ograniczonej użyteczności prawa. Etyka gospodarcza, wespół z innymi narracjami porządkującymi, docierać miała do miejsc, którymi albo prawo nie interesuje się (na przykład społeczna odpowiedzialność przedsiębiorcy), albo, do których nie ma dostępu (na przykład blef biznesowy). Tymczasem historyczne spekulacje dotyczące misji nowej dziedziny wiedzy wiodą w innym jeszcze kierunku. Etyka gospodarcza wytwarza, czy, wyrażając się ściślej, ma wytwarzać konkurencyjne wobec rozpoznań legalnych, kryterium społecznej poprawności uczestnika rynku. Jeśli do wcześniej wymienionych słabości prawa dodać tę dotyczącą nadużyć legislacyjnych prowokowanych przez środowiska biznesowe, wówczas wytworzenie etycznej alternatywy wobec jego zapisów uznane być musi za warunek publicznej kontroli sfery reprodukcji materialnej. W nowej optyce etyka gospodarcza jawi się najpierw jako środek społecznej samoobrony, później natomiast jako zapowiedź (przyszłego) porozumienia godzącego debatujących obywateli z elitami władzy politycznej oraz przedstawicielami wolnej przedsiębiorczości. (fragment tekstu)

EN

Business ethics is usually seen as set of communicates addressed to representatives of the sphere of economy. Meanwhile this attitude towards the kind of knowledge seams to be false. There are two points which justify this opinion. First of them concerns the relation between legal and ethical perspectives useful to evaluate business phenomena. Both axiological systems (in indicated background) are complementary to one another. It tends to the second argument. The relation between low and ethics makes necessary to indicate the public sphere as the place, where managers together with citizens and politicians - day by day - take part in debate about rules of social and economic correctness each of them. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Prawo; Etyka; Etyka działalności gospodarczej; Wartości i normy etyczne

EN

Law; Ethics; Business activity ethics; Value and ethical norms

• Czasopismo: Annales : etyka w życiu gospodarczym
• Rocznik: 2010
• Tom: 13
• Numer: nr 1
• Strony: 87--95

Twórcy

autor

Przemysław Rotengruber

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Bibliografia

• G.D. Chryssides, J.H. Kaler, Wprowadzenie do etyki biznesu, PWN, Warszawa 1999, s. 35.
• J. Habermas. Faktyczność i obowiązywanie, PWN, Warszawa, s. 456.
• T. Nace, Gangi Ameryki. Współczesne korporacje a demokracja, Przeł. L. Niedzielski, Wydawnictwo MUZA S. A., Warszawa 2004, s. 117-190, 397.
• Ch.D. Stone, Where the Law Ends. The Social Control of Corporate Behavior, Harper Torchbooks, New York, Hagerstown, San Francisco, London 1975, s. 25 i n.
• V.E. Henderson, Etyczna strona przedsiębiorczości, [w:] G.D. Chryssides, J.H. Kaler, Wprowadzenie do etyki biznesu, PWN, Warszawa 1999, s. 61.
• M. Weber, Gospodarka i społeczeństwo, przeł. D. Lachowska, PWN, Warszawa 2002, s. 687-688, 710-711.
• Strukturalne przeobrażenia sfery publicznej, PWN, Warszawa 2007, s. 419-422.
• P. Johnson, Odzyskanie wolności, Zysk i S-ka, Poznań 2002, s. 49-67.
• P. Rotengruber, Perspektywy społecznego porozumienia. Pragmatyka dyskursu władzy, Wyd. UAM, Poznań 2006.
• U. Beck, Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej nowoczesności, przeł. St. Cieśla, Wyd. Nauk. SCHOLAR, Warszawa 2002.
• N. Klein, No Logo, przeł. H. Pustuła, Świat Literacki, Izabelin 2004.
• R. Inglehart, Pojewienie się wartości postmaterialistycznych, [w:] Socjologia, P. Sztompka, M. Kuci. Wyd. ZNAK, Kraków 2005.
• R. Inglehart, Culture Shift in Advanced Industrial Societies, Princeton University Press 1990.
• J. Habermas, Questions and Counterquestions [w:] Habermas and Modernity, The MIT Press, Cambridge, Massachusetts 1985, s. 206-211.
• J. Habermas, Teoria działania komunikacyjnego T. I, PWN, Warszawa 1999, s. 32-35, 45-49, 144-145, 201-202, 420.
• J. Habermas, Aspekty racjonalności działania, [w:] A. Szahaj, A.M. Kaniowski (red.), Wokół teorii krytycznej Jürgena Habermasa, Koleguim Otryckie, Warszawa 1987.
• J. Habermas, Wstęp: Materializm historyczny a rozwój struktur normatywnych, "Kultura i społeczeństwo" nr 4, Warszawa 1987.
• R.T. De George, Zagadnienia moralne w biznesie, [w:] G.D. Chryssides, J.H. Kaler, Wprowadzenie do etyki biznesu, PWN, Warszawa, s. 46-58.
• J. Rifkin, Koniec pracy, przeł. E. Kania. Wyd. Dolnośląskie, Wrocław 2001, s. 353.
• J. Żakowski, J . Rifkin (wywiad), Globalny fajrant, www.kasakobiet.ngo.org.pl/teksty/globalny-fajrant.
• R. De George, Kształtowanie norm etycznych w międzynarodowym biznesie: Jaką rolę powinien odgrywać biznes, a jaką rząd?, [w:] P.M. Minus, Etyka w biznesie, PWN, Warszawa 1998, s. 98.
• G.D. Chryssides, J.H. Kaler, Wprowadzenie do etyki biznesu, PWN, Warszawa 1999, s. 18-44.
• P. Pratley, Etyka w biznesie, Gebethner i S-ka, Warszawa 1998, s. 34-86.
• K. Mannheim, Ideologia i utopia, przeł. J. Niziński, Test, Lublin 1992.
• P. Rotengruber, Ideologia, anarchia, etyka. Dyskurs ponowoczesny a 'dialog', Wyd. Humaniora, Poznań, 2000.
• T. Mandel, Partycypacja w zarządzaniu współczesnymi organizacjami, Wyd. Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań 2001, s. 16-18.
• Strukturalne przeobrażenia sfery publicznej, PWN, Warszawa 2007, s. 419.
• Z. Bauman, Szanse etyki w świecie zglobalizowanym, Wyd. Znak. Kraków 2007, s. 163-235.
• R. Inglehart, Culture Shift in Advanced Industrial Societies, Princeton University Press 1990.
• R. Inglehart, Pojewienie się wartości postmaterialistycznych, [w:] Socjologia, P. Sztompka, M. Kuci, Wyd. ZNAK, Kraków 2005.

Identyfikatory

DOI

11089/1588