Struktura zatrudnienia a nierówności i zagrożenia społeczne w gospodarkach UE

• Autorzy: Magdalena Cyrek

Warianty tytułu

Structure of Employment Versus Social Inequalities and Risks in EU Economies

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Niedocenianym aspektem oddziaływań pomiędzy rozwojem gospodarczym a kwestiami społecznymi są charakterystyki strukturalne gospodarki. Badania ekonomiczne nad problematyką nierówności koncentrują się na związkach występujących pomiędzy zróżnicowaniem dochodowym społeczeństwa a wzrostem gospodarczym. Niezależnie sektorowo- branżowe cechy gospodarek oceniane są z punktu widzenia ich wpływu na dynamizację procesów wzrostowych. Istnienie obu tych nurtów badań zwraca uwagę na kwestię współzależności na linii nierówności i zagrożenia społeczne - struktura sektorowo-branżowa. Tym aspektom poświęcone zostało przedstawiane opracowanie. Celem artykułu była weryfikacja występowania współzależności pomiędzy strukturą sektorowo-branżową a nierównościami i zagrożeniami społecznymi. Analizy prowadzone były w odniesieniu do państw UE, które pomimo intensywnego procesu integracji wciąż charakteryzują się znacznymi różnicami w zakresie rozwoju społeczno-gospodarczego. Teza wyjściowa zakładała pozytywny wpływ nowoczesności strukturalnej na ograniczanie problemów społecznych. Struktura gospodarek określona została poprzez udziały w zatrudnieniu trzech sektorów: rolnictwa, przemysłu i usług, a także odsetki zatrudnionych w poszczególnych sekcjach sektora usług. Nowoczesność strukturalna została oceniona w odniesieniu do wzorca, za który przyjęto gospodarkę Luksemburga. Kwestie problemów społecznych odnoszone były do ich aspektu ekonomicznego. W związku z tym zostały ujęte z wykorzystaniem powszechnie stosowanych miar nierówności dochodowych, jakimi są współczynnik Giniego oraz wskaźnik zróżnicowania kwintylowego (S80/20), a także stopy zagrożenia ubóstwem i wykluczeniem społecznym. Wykorzystane statystyki pochodzą z bazy danych udostępnianej przez Eurostat i dotyczą najbardziej aktualnych informacji dostępnych w momencie opracowywania tekstu (2011). Przeprowadzone analizy oparto na obliczonych korelacyjnych miarach współzależności wraz z oceną ich statystycznej istotności na poziomie α = 0,05. Wskaźniki charakteryzujące łączne relacje zatrudnieniowe w poszczególnych gospodarkach obliczono z wykorzystaniem miary zróżnicowania struktur Kukuły. Wyniki badań potwierdzają występowanie współzależności pomiędzy strukturalnymi charakterystykami zatrudnienia a nierównościami dochodowymi i zagrożeniami społecznymi w krajach UE. Pozwalają przede wszystkim stwierdzić, że duża skala zaangażowania siły roboczej w rolnictwie współistnieje z większymi dysproporcjami dochodowymi oraz intensyfikacją problemów ubóstwa i wykluczenia społecznego. Większe znaczenie sektora usług dla zatrudnienia występuje natomiast w gospodarkach o najmniejszej skali zagrożenia ubóstwem i ekskluzją. Ponadto zaobserwowano, że łącznie oceniane trójsektorowe proporcje zatrudnienia wykazują istotne związki z ubóstwem. Te państwa unijne, które odznaczają się bardziej nowoczesnymi relacjami strukturalnymi, jednocześnie doświadczają mniej intensywnych problemów społecznych. Przeprowadzone analizy zwracają ponadto uwagę, że poszczególne rodzaje działalności realizowanej w ramach sektora usług w odmienny sposób oddziałują na kwestie nierówności dochodowych i ubóstwa. Problemy społeczne są intensywniejsze w gospodarkach o większym znaczeniu handlu dla zatrudnienia. Mniejsze dysproporcje dochodowe i ryzyka społeczne występują natomiast tam, gdzie wysoki jest udział zatrudnienia w usługach wiedzochłonnych (informacja i komunikacja oraz działalność profesjonalna, naukowa i techniczna). Ponadto minimalizacja zagrożeń i nierówności społecznych obserwowana jest w krajach o wysokim udziale zatrudnienia w ochronie zdrowia i opiece socjalnej. Ogólnie rozumiane nowoczesne relacje zatrudnienia w branżach usługowych współwystępują z najmniejszymi problemami społecznymi.(abstrakt oryginalny)

EN

Structural features of economies constitute disregarded aspects of relations between economic development and social issues. Economic research on inequalities are focused on connections between income disparities and economic growth. Independently, sectoral characteristics of economies are evaluated taking into account their influence on dynamics of growth. The existence of both mainstreams in research pays attention to interrelations: social inequalities and risks - sectoral structure. This is a field of discussion in the study. The aim of the paper is to verify the existence of relations between sectoral structure and social inequalities and risks. The analyses were conducted concerning EU economies, that, despite intensive integration process, are still differentiated by the level of socio-economic development. The starting hypothesis assumed positive influence of structural modernity on limiting social problems. The structure of economies was described by shares in employment of three sectors e.g. agriculture, industry and services as well as by shares in employment of the service sector sections (G-U NACE Rev. 2). Structural modernity was assessed using a model, which was adopted using Luxembourg as the most developed economy in the EU. Social issues were considered in their economic dimension. That is why they were described by the most commonly used indicators of income inequalities that are Gini coefficient and income quintile share ratio (S80/20) and by the rate of risk of poverty or social exclusion. Statistics in use were extracted from Eurostat database and cover the most up-to-date information accessible while preparing the paper that is 2011 year. The analyses were based on correlation indicators that were statistically verified at significance level of α = 0,05. Indicators that characterized total employment relationships in every economy were counted with the usage of Kukuła measure of structural differences. The results of research confirm the existence of interrelationships between structural characteristics of employment and income inequalities and social risks in the EU economies. First of all, they allow to conclude that a big scale of rural employment coexists with big income disparities and intensive problems of poverty and social exclusion. Meanwhile, a big share of employment in the service sector appears in economies with small scale of risks of poverty and exclusion. Moreover, simultaneous evaluation of total employment distribution between the three sectors shows essential relations with poverty. The EU economies which are characterized by more modern structures are experiencing less intensive social problems. The conducted analyses additionally indicate that each kind of activities realised within the service sector in a different way influences issues of income inequalities and poverty. Social problems are more intensive in economies with a big share of employment in retail and wholesale trade. In a contrary, low income disparities and social risks are present in economies with high share of employment in knowledge-intensive services (information and communication; professional, scientific and technical activities). Moreover, minimal social risks and inequalities are observed in economies with a big share of employment in human health and social work activities. General modernity of structure of employment in service sections coexists with small social problems. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Zatrudnienie; Nierówności społeczne; Nierówności dochodowe

EN

Employment; Social inequality; Income inequalities

• Czasopismo: Ekonomia / Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu
• Rocznik: 2013
• Numer: nr 2 (23)
• Strony: 49--63

Twórcy

autor

Magdalena Cyrek

• Uniwersytet Rzeszowski

Bibliografia

• Baumol W.J., Macroeconomics of Unbalanced Growth: The Anatomy of Urban Crisis, "The American Economic Review" 1967, vol. LVII, no 3.
• Ćwikliński H., Szczodrowski G. (red.), Dylematy i osiągnięcia polskiej polityki transformacji gospodarczej, Uniwersytet Gdański, Katedra Polityki Gospodarczej, Gdańsk 1995.
• Eurostat: http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page/portal/statistics/search_database: Gini coefficient (Source: SILC) [tessi190 13.01.2013], dostęp: 13.01.2013; S80/S20 income quintile share ratio by sex and selected age group (source: SILC) [ilc_di11], dostęp: 13.02.2013; People at risk of poverty or social exclusion by NUTS 2 regions [tgs00107], dostęp: 13.01.2013; Employment by sex, age and economic activity (from 2008, NACE Rev. 2) (1 000) [lfsa_egan2], dostęp: 13.02.2013.
• Gawlikowska-Hueckel K. (red.), Zmiany strukturalne w polskiej gospodarce w okresie transformacji w latach 1989-1995, Transformacja Gospodarki nr 81, Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, Gdańsk - Warszawa 1996.
• Golinowska S. (red.), Rozwój ekonomiczny regionów. Rynek pracy. Procesy migracyjne. Polska, Czechy, Niemcy, Raport IpiSS nr 16, Warszawa 1998.
• Kamerschen D.R., McKenzie R.B., Nardinelli C., Ekonomia, Fundacja Gospodarcza NSZZ "Solidarność", Gdańsk 1993.
• Klodt H., Productivity growth in service and non-service industries: Implications for convergence, [w:] E. Felli, F. C. Rosati, G. Tria (red.), The Service Sector: Productivity and Growth, Physica-Verlag, Rome, Italy, 1995.
• Kokociński M., Metodologiczne aspekty badania nierówności społecznych, [w:] K. Podemski (red.), Spór o społeczne znaczenie społecznych nierówności, Seria Socjologia nr 65, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2009.
• Kotlarska-MichalskaA., Przejawy marginalizacji i wykluczenia ludzi starych, [w:] K. Podemski (red.), Spór o społeczne znaczenie społecznych nierówności, Seria Socjologia nr 65, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2009.
• Kukuła K., Statystyczne metody analizy struktur ekonomicznych, Wydawnictwo Edukacyjne, Kraków 1996.
• Leszczyńska M., Zmiany na płaszczyźnie zróżnicowań dochodowych rolniczych gospodarstw domowych, Mitel, Rzeszów, "Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy. Aspekty Społeczne" 2003-2004, nr 3.
• Mazurkiewicz G., Edukacja w czasach globalizacji: niespełniona obietnica likwidacji nierówności, [w:] E. Okoń-Horodyńska, A. Zachorowska-Mazurkiewicz (red.), Współczesne wymiary nierów- ności w procesie globalizacji, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2011.
• Piontek F., Piontek B., Aksjologia, niezrelatywizowane wartości i paradygmaty a kształtowanie nierówności społecznych i ładu strukturalnego, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego,"Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy. Spójność Społeczno-ekonomiczna a Moder- nizacja Gospodarki" 2010, nr 17.
• Podemski K., Nierówności ekonomiczne w europejskich krajach postkomunistycznych z globalnej per- spektywy - wybrane zagadnienia, [w:] K. Podemski (red.), Spór o społeczne znaczenie społecznych nierówności, Seria Socjologia nr 65, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydaw- nictwo Naukowe UAM, Poznań 2009.
• Swadźba S., Czynniki zmian struktury gospodarczej, Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Katowicach nr 126, Katowice 1993.
• Śliwa P., Utopia wyrównawczego modelu polityki regionalnej, [w:] Spór o społeczne znaczenie spo- łecznych nierówności, K. Podemski (red.), Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Seria Socjologia nr 65, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2009.
• Zachorowska-Mazurkiewicz A., Istota nierówności w procesie rozwoju - podejście instytucjonalne, [w:] E. Okoń-Horodyńska, A. Zachorowska-Mazurkiewicz (red.), Współczesne wymiary nierów- ności w procesie globalizacji, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2011.