Problematyka aksjologiczna jako uwarunkowanie procesów prawodawstwa gospodarczego oraz jego limitacji. Zagadnienia filozoficznoprawne

• Autorzy: Anna Kociołek-Pęksa

Warianty tytułu

Axiological problems as conditions in economic jurisprudence and the limits of economic law

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Przyczynkiem do podjęcia problematyki determinantów granic prawnej regulacji w sferze gospodarki jest uczucie głębokiego niepokoju, jakie wzbudza we mnie nadaktywność współczesnego prawodawcy oraz coraz bardziej dynamiczne i ekspansywne wkraczanie z regulacją prawną w całokształt stosunków społeczno- gospodarczych. Poszukiwania granic prawa doprowadziły mnie do podstawowego poziomu, z jakiego analizujemy prawo, a więc do poziomu podstaw prawa, czyli wartości,z których ono wyrasta, czy - co będzie celem tej pracy - wskazanie, z jakich wartości wyrastać powinno i zarazem je realizować. Wymaga to racjonalnego dyskursu o aksjologicznych podstawach prawa (mającego za przedmiot stosunki gospodarcze). Dyskurs ten pozwala na wyjaśnienie aksjologicznej genezy normatywności prawa, wskazując na ideę prawa złożoną z trzech wartości (celowość - sprawiedliwość - bezpieczeństwo prawne), jako ten element, który przesądza o ostatecznej ilości, zawartości i jakości prawa.(fragment tekstu)

EN

The dissertation substantiates the possibility of applying the idea of law as a tool for defining the limits of legal interference in an economic system. Adopting the concept of law based on the Economical Analys is of Law it advocates the belief that the implementation of the idea of law consisting of three values- advisability, justice and legal safety - is the most optimal and e< ective instrument in determining the limits of legal regulations with regard to a liberal market economy. One can conclude then, that the idea of law can very well be described as a general cultural axiological system, especially with regard to the economic and legal culture. It is a system of values that determines the processes of internalization and institutionalization of norms and above all legal and moral ones. The law is a factor that determines and organizes the social life and it determines for the same reason the art and limits of economic activities. It cannot therefore be enacted in isolation from economic and axiological questions. As Gustav Radbruch observes, the law, as well positive as the natural law is a cultural phenomenon and can be looked into only in connection with values and al ways with reference to them. The positive law must embody and implement the idea of law. And although it is indisputable that no ideal legal or economic system can be completely fulfilled, the striving toward those ideals is an obligation for any society. Resigning and giving up the ideal does not simply mean the preservation of the status quo, but it results in regression and in repeating of former dysfunctions and/or other negative solutions. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Aksjologia; Podmioty gospodarcze; Regulacje prawne

EN

Axiology; Business entity; Legal regulations

• Czasopismo: Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego Studia i Prace / Szkoła Główna Handlowa
• Rocznik: 2013
• Numer: nr 1
• Strony: 37--72

Twórcy

autor

Anna Kociołek-Pęksa

Bibliografia

• Bator A., Użycie normy prawnej w regulacji stosunków gospodarczych, Kolonia Limited, Wrocław 2000, s. 14-15.
• Baumann Z, Zindywidualizowane społeczeństwo, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2008, s. 10.
• Berlin I., Pluralizm wartości i jego implikacje w filozofii prawa, Księgarnia Akademicka, Ośrodek Myśli Politycznej, Kraków 2008, s. 393.
• Bezpieczeństwo - Celowość - Sprawiedliwość: Antynomie idei prawa, "Gdańskie Studia Prawnicze", t. IX, Gdańsk 2002, s. 239.
• Biernat T., Legitymizacja władzy politycznej. Elementy teorii, Wydawnictwo A. Marszałek, Toruń 1999, s. 128.
• Bogacz D, Formuła i filozofia prawa Gustawa Radbrucha. W związku z książką: J. Zajadało, Formuła Radbrucha. Filozofia prawa na granicy pozytywizmu prawniczego i prawa natury, Arche, Gdańsk 2001, ,,RPEiS'' rok LXIV, 2002, z. 3, artykuł recenzyjny.
• Bogacz D., Formuła i filozofia prawa Gustawa Radbrucha. W związku z książką: J. Zajadało, Formuła Radbrucha. Filozofia prawa na granicy pozytywizmu prawniczego i prawa natury, Arche, Gdańsk 2001, ,,RPEiS'' rok LXIV, 2002, z. 3,s. 30-31.
• Bogucka I., Funkcje prawa. Analiza pojęcia, Zakamycze, Kraków 2000, s. 41.
• Borucka-Arctowa M., Rola prawa jako czynnika kulturotwórczego, "Zeszyty Naukowe UJ'', ,,Prace z Nauk Politycznych'' 1991, z. 28, s. 70.
• Cannon W. B., The Wisdom of the Body, Harward 1932, s. 24.
• Dutkiewicz P., Problem aksjologicznych podstaw prawa we współczesnej polskiej filozofii i teorii prawa, ,,Rozprawy Habilitacyjne'' nr 317, Wydawnictwo UJ, Kraków 1996, s. 74.
• Dworkin R., Biorąc prawa poważnie, PWN, Warszawa 1998, s. 29.
• Dworkin R., No Right Answer?, (w:) Law, Morality and Society - Essays in Honour of H.L.A. Hart, P.M.S. Hacker, J. Raz, Oxford University Press, Oxford 1977.
• Dziewulski M., Credo, "Znak" 1990, nr 10-11, s. 29.
• Ehrlich S., Dynamika norm, PWN, Warszawa 1988.
• Elementarne zagadnienia ekonomii, red. R. Milewski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1995, rozdz. XII, pkt 1.4. s. 233-234.
• Elementy etyki gospodarki rynkowej, red. B. Pogonowska, PWE, Warszawa 2000, s. 82 (tekst B. Pogonowskiej).
• Longchamps F., Z problemów poznania prawa, Ossolineum, Wrocław 1968, s. 13.
• Radbruch G., Rechtsphilosophie, ,,GRGA'' Vol. 2, s. 268.
• Radbruch G., Filozofia prawa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009, s. 58.
• Giza-Poleszczuk A., M. Marody, A. Rychard, Strategie i system. Polacy w obliczu zmiany systemowej, Wydawnictwo IFIS PAN, Warszawa 2000.
• Gizbert-Studnicki T., Koncepcje "natury rzeczy" w zachodnioniemieckiej filozofii i prawa, "Etyka'' 1981, nr 19, s. 139.
• Gołowska I., Antynaturalistyczna filozofia prawa Gustawa Radbrucha, (w:) Studia z filozofii prawa, red. J. Stelmach, Wydawnictwo UJ, Kraków 2001, s.150.
• Gromski W., Zagadnienie granic instrumentalizacji prawa, (w:) Z zagadnień teorii i filozofii i prawa. Instrumentalizacja prawa, red. A. Kozak, Kolonia Limited, Wrocław 2000, s. 74-95.
• Guść J.,Aspekty rozważań o granicach prawa, ,,Gdańskie Studia Prawnicze'' t. VII, Gdańsk 2000.
• Hartman J., Wstęp do filozofii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005, s. 145-147.
• Höffe O., Etyka państwa i prawa, Znak, Kraków 1992, s. 5.
• Ingarden R., Przeżycie, dzieło, wartość, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1996, s. 97.
• Izdebski H., Fundamenty współczesnych państw, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, Warszawa 2007, s. 8 i n.
• Jakubowski J., Racjonalność i normatywność działań (Alfred Schutz a Talcott Parsons),,,Pisma Filozoficzne'' t. LIII, Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu, Wydawnictwo Naukowe Instytutu Filozofii, Poznań 1998, s. 124.
• Jedynak A., Ajdukiewicz, Wiedza Powszechna, Warszawa 2003, s. 120.
• Kamiński I. C., Słuszność i prawo. Szkic prawnoporównawczy, Zakamycze, Kraków 2003, s. 16-17.
• Kant I., Krytyka praktycznego rozumu, PWN, Warszawa 2004.
• Kelly J.M., Historia zachodniej teorii prawa, Wydawnictwo WAM, Kraków 2006, s. 386-392.
• Kloska G., Pojęcie, teorie i badania wartości w naukach społecznych, Warszawa 1982, s. 29-30.
• Kojder A., Godność i siła prawa. Szkice socjologicznoprawne, Oficyna Naukowa, Warszawa 2001, s. 488.
• Kordela M., Zarys typologii uzasadnień aksjologicznych w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz-Poznań 2001, s. 25.
• Kozak A., Homeostaza praw, (w:) Z zagadnień teorii i filozofii i prawa Autonomia prawa ze stanowiska teorii i filozofii i prawa, red. J. Helios, Wydawnictwo UWr., Wrocław 2003.
• Krasnodębski Z., Weber M., Wiedza Powszechna, Warszawa 1999, s. 40-41.
• Krzywicki L., Rozwój moralności, "Świat i Człowiek" t. II, Warszawa 1905, s. 837-8
• Kung H., Projekt Weltethos, Piper, Műnchen 1990.
• Kurczewski J., O badaniu prawa w naukach społecznych, Warszawa 1977.
• Kustra E., Polityczne problemy tworzenia prawa, Wydawnictwo im. M. Kopernika, Toruń 1994.
• Kustra E., Polityczne problemy tworzenia prawa, Wydawnictwo im. Mikołaja Kopernika, Toruń 1994, s. 5-6.
• Łączkowski W., Demokratyczne prawo wyborcze RP, Warszawa 2000, s. 25.
• Łobocki M., Teoria wychowania w zarysie, Kraków 2004, s. 77-95.
• Łojek E., O roli zawodów prawniczych w dzisiejszym społeczeństwie, "Palestra" 1997, nr 3-4, s. 56.
• Marody M., Pojęcie wartości w wyjaśnianiu zachowań społecznych, (w:)Podstawy życia społecznego w Polsce, red. M. Marody, E. Gucwa-Leśny, Instytut Studiów Społecznych UW, Warszawa 1996.
• Merton R. K., Rola intelektualisty w instytucjach państwowych, (w:) Teoria socjologiczna i struktura społeczna, Warszawa 1982, s. 278.
• Misztal M., Problematyka wartości w socjologii, PWN, Warszawa 1980, s. 14-19.
• Nonet Ph., Selznick Ph., Law and Society in Transition. Towards Rensponsive Law, New York 1978.
• Nowak L., Interpretacja prawnicza. Studium z metodologii prawoznawstwa, PWN, Warszawa 1973.
• Oksfordzki słownik filozoficzny, S. Blackburn, red. nauk. J. Woleński, KiW, Warszawa 1997, 2004, s. 15.
• Oniszczuk J, Filozofia i teoria prawa, C.H. Beck, Warszawa 2008, s. 323.
• Oniszczuk J., Kultura i wartości prawne, ,,Zeszyty Naukowe WSZiP im. H. Chodkowskiej'' rok XI, z. 2 (23), ,,Zeszyt Prawniczy'' IV, Warszawa 2006, s. 21.
• Opałek K., Studia z teorii i filozofii i prawa, Wydawnictwo UJ, Kraków 1997, s. 37.
• Ossowska M., Socjologia moralności. Zarys zagadnień, PWN, Warszawa 2005, s. 48.
• Pałecki K., Prawo. Polityka. Władza, COMSNP, Warszawa 1988, s. 17.
• Pałecki K., Prawoznawstwo. Zarys wykładu. Prawo w porządku społecznym, Difin, Warszawa 2003, s. 78.
• Pałecki K., Społeczne wyznaczniki skutecznego oddziaływania przy pomocy prawa na stosunki rodzinne, ,,Rozprawy Habilitacyjne'' nr 6, Wydawnictwo UJ, Kraków 1977, s. 52.
• Pareto V., Uczucia i działania. Fragmenty socjologiczne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1994, s. 215 i n.
• Parsons T., Bales R.F., Family, Socializationand Interaction Process, Glencoe 1955, s. 167.
• Parsons T., Structure and Process in modern Societies,The Free Press, New York 1965, s. 175.
• Parsons T., Struktura społeczna a osobowość, PWE, Warszawa 1969, s. 249.
• Petrażycki L., Teoria prawa i państwa w związku z teorią moralności, PWN, Warszawa 1959-1960, s. 256 i 266.
• Radbruch G., Gesetzliches Unrecht und Übergesetzliches Recht, (w:) G. Radbruch, Der Mensch in Recht, Göttingen 1961, s. 111-124.
• Radbruch G., Ustawa i prawo, tłum. J. Zajadło, "Ius et Lex" 2002, vol. I, nr 1, Radcliffe-Brown A. R., Structure and Function in Primitive Society, Free Press, New York 1965, s. 140 i n.
• Russ J., Współczesna myśl etyczna, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 2006, s. 18.
• s. 160 (159-163). Źródło: G. Radbruch, Rechtsphilosophie III, (w:) Gesamtausgabe, oprac. W. Hassemer, Heidelberg 1990, s. 96-100.
• Sarkowicz R.,Stelmach J., Teoria prawa, Wydawnictwo UJ, Kraków 1997, s. 184.
• Schändelbach H., Filozofia w Niemczech 1831-1933, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1992, s. 256.
• Scheller M., Der Formalismus in der Ethik und die materiale Werthethik (Materialne a priori w etyce, tłum. A. Węgrzecki, "Znak" 1967, nr 12 (162).
• Schutz A., Choosing among Project soft Action, (w:) A. Schutz, Collected Papers, Vol. 1: The Problem of Social Reality, Springer, The Hague 1962, s. 94.
• Seidler G. L., Doktryny prawne imperializmu, Wydawnictwo Lubelskie, Lublin 1979, s. 225-228.
• Skąpska G., Prawo a dynamika społecznych przemian, Wydawnictwo UJ, Kraków 1992.
• Skąpska G.,Prawo a dynamika społecznych przemian, "Rozprawy Habilitacyjne" nr 227, Wydawnictwo UJ, Kraków 1991,s. 18-19.
• Spaeman R., Granice, Oficyna Naukowa, Warszawa 2006, s. 207.
• Stelmach J., R. Sarkowicz, Filozofia prawa XIX i XX wieku, Wydawnictwo UJ, Kraków, s. 89-92.
• Stelmach J., Współczesna filozofia interpretacji prawniczej, Wydawnictwo UJ, Kraków 1999, s. 32.
• Stępień A. B., Wstęp do filozofii, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 1989, s. 95.
• Sut P., Aksjologia a prawo, (w:) Leksykon współczesnej teorii i flozofii prawa. 100 podstawowych pojęć, red. J. Zajadło, C.H. Beck, Warszawa 2007, s. 1-8.
• Sutor A., Etyka polityczna. Ujęcie całościowe na gruncie chrześcijańskiej nauki społecznej, Warszawa 1994.
• Swidler A., Culture in Action: Symbols and Strategies, ,,American Sociological Reviev'' 1986, Nr 51, s. 274.
• Szacki J., Historia myśli socjologicznej, PWN, Warszawa 2002, s. 388.
• Szonert Z., Aksjologia służby publicznej oraz stanowienia i stosowania prawa, ,,Zeszyty Naukowe WSZiP'' rok X, 2005, z. 1 (17), s. 23-24.
• Sztumski J., Społeczeństwo i wartości, ,,Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach'' nr 1292, Katowice 1992, s. 7.
• Szyszkowska M., Europejska filozofia prawa, C.H. Beck, Warszawa 1995, s. 26.
• Szyszkowska M., Teoria i filozofia prawa, Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa 2008, s. 189.
• Szyszkowska M., Zarys filozofii prawa, Temida 2, Białystok 2000, s. 215.
• Teoria racjonalnego tworzenia prawa, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1985.
• Teubner G., After Legal Instrumentalism: Strategic Models of Post-Regulatory Law, (w:) Juridification of Social Spheres. A Comparative Analysis in the Areas of Labour, Corporate and Social Welfare Law, red. G. Teubne, Berlin- New York 1987.
• Tokarczyk R. A., Filozofia prawa w perspektywie prawa natury, Temida 2, Białystok 1997, s. 111.
• Wronkowska S., Problemy racjonalnego tworzenia prawa, Wydaw. Naukowe UAM, Poznań 1982.
• Wronkowska S., Z teorii i filozofii prawa Zygmunta Ziembińskiego, Wolters Kluwer Bussines, Warszawa 2007, s. 265.
• Wróblewski J., Model racjonalnego tworzenia prawa - problemy sporne, "Nowe Prawo" 1985.
• Wróblewski J., Prawo i homeostaza społeczna, "Państwo i Prawo" 1982, nr 12, s. 30-40.
• Wróblewski J., Zagadnienia teorii wykładni prawa ludowego, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1959, s. 357, przypis 11.
• Wróblewski J., Zasady tworzenia prawa, PWN, Warszawa 1989, rozdz. 5 (s. 45-65).
• Współczesne państwo w teorii i praktyce. Wybrane elementy, red. J. Oniszczuk, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa 2008, rozdz. VII, pkt 4, s. 252.
• Zajadło J., Dziedzictwo przeszłości - portret filozofa, prawnika, polityka i humanisty, Arche, Gdańsk 2007, s. 142.
• Zajadło J., Formuła Radbrucha. Filozofia prawa na granicy pozytywizmu prawniczego i prawa natury, Arche, Gdańsk 2001, s. 155.
• Zajadło J., Gesetz und Recht, "Ius et Lex" 2002, vol. I, nr 1, s. 35-50.
• Zajadło J., Idea (ideał) prawa, (w:) Leksykon współczesnej teorii i filozofii prawa. 100 podstawowych pojęć, red. J. Zajadło, C.H. Beck, Warszawa 2007, s. 1-8.
• Zdyb M., Publiczne prawo gospodarcze, Zakamycze, Kraków 1999, s. 73.
• Ziembiński Z., Kilka tez do dyskusji o moralności i prawie, "Państwo i Prawo" 1956, z. 11, (w:) Elementy socjologii prawa. Wybór tekstów, red. A. Kojder, E. Łojko, W. Staśkiewicz, A. Turska Wydawnictwo UW, Warszawa 1989, s. 128.
• Ziembiński Z., Wstęp do aksjologii dla prawników, Wydawnictwo Prawnicze Warszawa 1990,s. 98.
• Zirk-Sadowski M., Wstęp,do: R. Dworkin, Imperium prawa, Wolters Kluwer, Warszawa 2006, s. 22-25.
• Znaniecki F., Czy socjologowie powinni być także filozofami wartości?,(w:) Pisma filozoficzne,t. 1, PWN, Warszawa 1987, s. 468.
• Zoll F., Prawo cywilne w zarysie. Część ogólna, t. I, Kraków 1946, s. 53.

Identyfikatory

DOI

https://doi.org/10.33119/KKESSiP.2013.1.2