Zmiany i tendencje w płodności w krajach Europy w latach 1960-2010

• Autorzy: Tomasz Szubert
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Przemiany zachowań matrymonialnych i prokreacyjnych, zachodzące w krajach Europy, stały się inspiracją do rozpoznania zmian i tendencji rozwojowych w tych krajach. Europa należy do tych nielicznych kontynentów świata, które charakteryzują się znacznym przyspieszeniem przeobrażeń ludnościowych. Na tym bowiem kontynencie dokonały się najwcześniej procesy modernizacji społecznej, na które składają się przemiany wszystkich sfer życia człowieka, obejmujące jego biosferę, socjosferę i technosferę, spowodowane powstaniem i rozwojem cywilizacji przemysłowej, która dała początek procesom transformacji demograficznej, doprowadzając do wykształcenia się nowego typu procesu reprodukcji ludności. (fragment tekstu)

EN

Changes of matrimonial and procreational behaviours functioning in the countries of Europe determined the recognition variations and develop-mental tendencies in these countries. Relatively recently Europe entered into a new stadium of demographic conversion, which demographers D.J. Van de Kaa and R. Lesthaeghe set as second demographic transition. They explain progressive decrease of fertility at already low fertility and mortality. The fall of fertility is explained here by many elements: wish of self-realization of both parents, own sources of incomes from work, properly education, satisfaction from life, lifting standard of life. Children seem to be a barrier for above-mentioned attributes of modem society. It dominates individualism, egoism, reverie in personal carriers, self-realization, deep changes of the system of values and posture. Philosophers and sociologists term it as postmodernism. In association with transitions of fertility illustrated by fertility ratio took on try to recognize spaciously changes in levels of fertility in 1960-2010 and separate trends in woman fertility. In attention of long term of analysis (1960-2000) it may be observed similarities and differences in transformations of fertility rates in regional embrace. The searching problem picked up is important because of influence on development of population and its structure. In his study the author undertook an attempt to answer the questions: 1) how fertility ratios were formed, 2) does appear differences of fertility rates in regional embrace? The obtained results show that in 1960-2000 it occurred decrease of fertility rates in all analyzing countries. For all Europe the fertility failed from 2,92 to 1,46 on average. The author tried also to identify function of trend. In result of estimation different types of functions of trends and their rates by stochastic structure parameters (S_y, R²) it affirmed that the best approximants of trends representing transitions in fertility ratios are functions: linear, and polynomial of second degree. According to prognosis, by so maintaining tendencies, in 2010 the highest fertility will be in Scandinavia, Iceland, in western Europe and on Balkans. The lowest in Latvia, Estonia, in south of continent and in middle-east of Europe. The spacious distributions of fertility rates indicate dynamics of decrease in all analyzing countries. It is linked with conception of second demographic conversion of D.J. Van de Kaa and R. Lesthaeghe, according to which through individualism, the change of life style, contraceptive medias occurred the fall of fertility. In Europe, on average, fertility rates do not insure simple reproduction of population, since 1980. This phenomenon is spaciously differential with exception of Albania and Turkey. Designations of directions of future changes in fertility rates is a hard issue because of complexity linked with these problems resulting from differential cultural and social-economic conditions, in tradition and historical post of each nations. Evolution in demographical reproduction in European countries will be conditioned in future in high degree than yet from elements except demographical linked with unstable social-economic situation of given countries. The element, which in long way may stimulate basic demographical processes of societies, is the system of social values which form in the future. The fertility ratios of eastern European societies despite occurring differences support on little higher level than in north and west European countries. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Płodność; Krótkookresowe zmiany płodności; Prokreacja; Przemiany demograficzne; Dzietność kobiet; Analiza demograficzna; Prognozy demograficzne

EN

Fertility; Short-term changes in fertility; Procreation; Demographic transformation; Women's fertility; Demographic analysis; Demographic forecasts

• Czasopismo: Zeszyty Studiów Doktoranckich / Akademia Ekonomiczna w Poznaniu. Wydział Ekonomii
• Rocznik: 2004
• Numer: nr 15
• Strony: 41--70

Twórcy

autor

Tomasz Szubert

Bibliografia

• Czy kryzys demograficzny w Polsce?, [2000], IPWC, Warszawa.
• Demografia Polski, [1994], Życie i Myśl, Poznań.
• Domański, R., [1993], Studia Europejskie, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań.
• Holzer, J.Z., [1999], Demografia, PWE, Warszawa.
• Kotowska, I.E., [1999], Przemiany demograficzne w Polsce w latach 90 w świetle koncepcji drugiego przejścia demograficznego, SGH, Warszawa.
• Okólski, M., [1985], Reprodukcja ludności a modernizacja społeczeństwa, Studia Demograficzne, nr 4.
• Okólski, M., [1990], Teoria przejścia demograficznego, PWE Warszawa.
• Paradysz, J., [1995], Badania koniunktury demograficznej, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań.
• Paradysz, J., [1985], Wielowymiarowa analiza reprodukcji ludności, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań.
• Population Decline in Europe, [1978], Council of Europe, Londyn.
• Wierzchosławski, S., [1993], Przeobrażenia demograficzne współczesnej Europy i perspektywy jej rozwoju, w: R. Domański, Studia Europejskie, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań.