Zarządzanie wiedzą w klastrze

• Autorzy: Bogusław Bembenek

Warianty tytułu

Knowledge Management in the Cluster.

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W artykule zaprezentowano istotę zarządzania wiedzą w klastrze. Podkreślono znaczenie tego procesu dla funkcjonowania i rozwoju klastra w warunkach turbulentnego otoczenia. Wskazano na kluczowe zadania i kompetencje menedżera klastra w zakresie identyfikowania, kreowania, pozyskiwania, transferu, wykorzystywania oraz ochrony wiedzy.(abstrakt oryginalny)

EN

This paper presents the essence of knowledge management in the cluster. It emphasizes the importance of this process for the operation and development of the cluster in a turbulent environment. It indicates the key tasks and competence of the cluster manager in identifying, creating, receiving, transfer, use and protect knowledge.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Wiedza; Zarządzanie wiedzą

EN

Knowledge; Knowledge management

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Problemy Zarządzania, Finansów i Marketingu
• Rocznik: 2012
• Numer: nr 23
• Strony: 11--26

Twórcy

autor

Bogusław Bembenek

• Politechnika Rzeszowska im. Ignacego Łukasiewicza

Bibliografia

• Zdolność przetrwania lub załamanie systemu zależą od jakości współdziałania podsystemów i ich wkładu w realizację zadań (celów) systemu. Za: Rozwój firmy, red. R. Gajęcki, Oficyna Wyd. SGH, Warszawa 1997, s. 46.
• W. Kieżun, Sprawne zarządzanie..., s. 17.
• Systemy otwarte mogą nie tylko przeciwdziałać entropii i utrzymywać stan wewnętrznego uporządkowania, lecz także są zdolne do podwyższania tego stanu, czyli do osiągania negatywnej entropii. Zob. Zarządzanie. Teoria i praktyka, red. A.K. Koźmiński, W. Piotrowski, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2004, s. 705.
• Elementy nauki o przedsiębiorstwie, red. S. Marek, Fundacja na rzecz Uniwersytetu Szczecińskiego,Szczecin 1999, s. 214.
• Z uwagi że suma optimów cząstkowych wcale nie musi dać w efekcie optimum całości, poszczególne podsystemy muszą często podporządkować się tzw. prawom składania, przynoszącym w efekcie synergię, a nie optymalizować swoje działanie na podstawie kryteriów cząstkowych. Zob. M. Bielski, Podstawy teorii organizacji i zarządzania, Wyd. C.H. Beck, Warszawa 2004,s. 25.
• Mimo że podsystemami organizacji można zarządzać do pewnego stopnia autonomicznie, nie należy jednak zapominać o ich współzależności. Zob. R.W. Griffin, Podstawy zarządzania organizacjami,Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2002, s. 86.
• E. Głuszek, Zarządzanie zasobami niematerialnymi przedsiębiorstwa, Wyd. Akademii Ekonomicznej,Wrocław 2004, s. 73.
• W.M. Grudzewski, I.K. Hejduk, Zarządzanie wiedzą w przedsiębiorstwach, Difin, Warszawa2004, s. 100-102.
• A. Glińska-Neweś, Kulturowe uwarunkowania zarządzania wiedzą w przedsiębiorstwie,Dom Organizatora, TNOiK, Toruń 2007, s. 31.
• Pomiar kapitału intelektualnego przedsiębiorstwa, red. P. Wachowiak, Oficyna Wyd. SGH, Warszawa 2005, s. 39.
• Zarządzanie wiedzą w przedsiębiorstwie, red. K. Perechuda, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2005, s. 8.
• Przystępując do budowy sieci wiedzy w klastrze, dostosowanej do potrzeb organizacyjnych oraz umiejętności i kwalifikacji członków tej struktury, należy zidentyfikować: miejsca powstawania i rozwoju wiedzy, zasięg występowania wiedzy, instrumenty i metody przetwarzania wiedzy, sposoby wykorzystania, transferu i rozwoju wiedzy. Zob. Metody organizacji i zarządzania.Kształtowanie relacji organizacyjnych, red. W. Błaszczyk, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2005, s. 211.
• K. Matouk, Zarządzanie wiedzą a systemy klasy Business Intelligence, w: Pozyskiwanie wiedzy i zarządzanie wiedzą, red. M. Nycz, M. Owoc, Prace Naukowe nr 1011, Wyd. Akademii Ekonomicznej, Wrocław 2004, s.227.
• M. Gorynia, B. Jankowska, Klastry a międzynarodowa konkurencyjność..., s. 108.
• Metody organizacji i zarządzania..., s. 219.
• A. Glińska-Neweś, Kulturowe uwarunkowania..., s. 32.
• J. Rokita, Organizacja ucząca się, Wyd. Akademii Ekonomicznej, Katowice 2003, s. 111.
• K. Zimniewicz, Współczesne koncepcje i metody zarządzania, PWE, Warszawa 2009, s. 77.
• M. Nycz, B. Smok, Ekstrakcja wiedzy z baz danych dla organizacji bazującej na wiedzy,w: Pozyskiwanie wiedzy i zarządzanie wiedzą..., s. 243.
• S. Stańczyk, Wartości i praktyki wyróżniające organizacje wiedzy, w: Koncepcje, modele i metody zarządzania informacją i wiedzą, red. A. Binsztok, K. Perechuda, Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej nr 1132, Wrocław 2006, s. 207.
• A. Kowalczyk, B. Nogalski, Zarządzanie wiedzą. Koncepcja i narzędzia, Difin, Warszawa 2007, s. 37.
• M. Pedler, K. Aspinwall, Przedsiębiorstwo uczące się, Wyd. Petit, Warszawa 1999, s.22.
• A. Zgrzywa-Ziemak, R. Kamiński, Rozwój zdolności uczenia się przedsiębiorstwa, Difin,Warszawa 2009, s. 60.
• Przedsiębiorstwo przyszłości, red. W.M. Grudzewski, I.K. Hejduk, Difin, Warszawa 2000,s. 105, 124.
• Celem klastrów innowacyjnych, wysoce wyspecjalizowanych, w których powiązania mają charakter technologiczno-produkcyjny jest głównie otwartość na innowacyjność oraz poszukiwanie wsparcia koncepcyjnego w sferze naukowej i badawczo-rozwojowej. Zob. http://www.pi. gov.pl/klastry/chapter_86407.asp.
• Różnorodność partnerów w poszczególnych fazach cyklu wartości (badania podstawowe,badania stosowane, opracowanie, eksperymentowanie, wdrożenie) sprzyja intensywnemu rozwojowi klastra. Zob. L. Palmen, M. Baron, Przewodnik dla animatorów inicjatyw klastrowych w Polsce, PARP, Warszawa 2011, s. 57. Klaster DSP Valley oferuje swoim członkom platformę sieciową, która pozwala im tworzyć nową wiedzę i stymuluje innowacje poprzez wykorzystanie komplementarności. Zob. http://www.dspvalley.com/.
• Pojęcie klastra badawczego wprowadzone zostało przez Komisję Europejską w kontekście 7.Programu Ramowego Badań i Rozwoju. Zgodnie z przyjętą definicją klaster ten tworzyć mogą:podmioty prowadzące badania (szkoły wyższe, instytuty badawcze, komercyjne laboratoria badawcze), podmioty gospodarcze, władze lokalne/regionalne, agencje rozwoju regionalnego i inne instytucje wsparcia biznesu. Zob. Innowacje i transfer technologii. Słownik pojęć, red. K.B. Matusiak,PARP, Warszawa 2011, s. 138.
• Wyniki badań zamieszczone w raporcie Innobarometer 2004, opracowanym na wniosek Komisji Europejskiej, jednoznacznie wskazują, że przedsiębiorstwa innowacyjne aktywnie działające w środowisku klastra są bardziej innowacyjne niż przedsiębiorstwa innowacyjne niedziałające w tym środowisku. Z kolei dla przedsiębiorstw spoza klastra dzielenie się wiedzą nie jest priorytetem. Zob. B. Mikołajczyk, A. Kurczewska, J. Fila, Klastry na świecie, Difin, Warszawa 2009, s. 39; http://ec.europa.eu/public_opinion/flash/fl164_en.pdf.
• Powyższy model jest zmodyfikowaną wersją modelu duńskiego klastra. Cechują go m.in.możliwości znacznego obniżenia kosztów wdrażania urządzeń i technologii ze względu na ścisłe relacje ze sferą badawczo-rozwojową. Zob. J. Staszewska, Klaster perspektywą dla przedsiębiorców na polskim rynku turystycznym, Difin, Warszawa 2009, s. 68.
• Struktura organizacyjna klastra może obejmować trzy sfery: pierwotną nieformalną (zgromadzenie podmiotów klastra, rada klastra oraz komitet sterujący), zarządzania, instytucjonalną (organizacja klastrowa), wspólnych przedsięwzięć i działań, które realizowane są poprzez tzw. inicjatywy klastrowe. Zob. Jak stworzyć klaster, red. W. Szajna, Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania, Rzeszów 2011, s. 46-47.
• Postklastrowa polityka innowacji, red. A. Eriksson, PARP, Warszawa 2011, s. 20.
• S. Borras, D. Tsagdis, Polityki klastrowe w Europie, PARP, Warszawa 2011, s. 25.
• Centra wiedzy eksperckiej powinny być również rodzajami centrów dydaktycznych, gdzie poprzez doświadczenie można rozwijać i pozyskiwać potrzebną wiedzę. Zob. Metody organizacji i zarządzania. Kształtowanie relacji organizacyjnych, red. W. Błaszczyk, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2005, s. 211.
• Centrum Zaawansowanych Technologii, prowadząc działalność o charakterze interdyscyplinarnym,służy opracowywaniu, wdrażaniu i komercjalizacji nowych technologii związanych z lotnictwem, zgodnie z założeniami polityki naukowej i innowacyjnej Polski. Prace partnerów ukierunkowane są na stworzenie warunków do rozwoju gospodarki opartej na wiedzy i rozwoju sprzyjającego podnoszeniu konkurencyjności przedsiębiorstw sektora związanego z lotnictwem.Zob. http://aeronet.pl/misja.html.
• Koordynatorem klastra LifeScience jest Jagiellońskie Centrum Innowacji w Krakowie. Klaster zrzesza ponad 70 firm, którym oferuje dostęp do zorganizowanej sieci współpracy działającej w środowisku naukowym i biznesowym sektora life-science. Zob. Klastry w województwie małopolskim, PARP, Warszawa 2011, s. 13.
• Dobra własności intelektualnej (utwory reklamowe, katalogi promocyjne, projekty architektoniczne, innowacyjne rozwiązania) stają się coraz częściej przedmiotem wspólnych przedsięwzięć klastrowych. Zob. Innowacje w klastrach. Jak chronić własność intelektualną?, red. M. Perkowski, S. Rynkiewicz, PARP, Warszawa 2011, s. 12.
• Projekt "Benchmarking klastrów w Polsce" był realizowany od marca do listopada 2010 roku i obejmował analizę porównawczą 47 działających struktur klastrów w kraju. Przeprowadzany był w ramach projektu systemowego PARP pt. "Rozwój zasobów ludzkich poprzez promowanie wiedzy, transfer i upowszechnianie innowacji". Metodyka benchmarkingu klastrów została stworzona w 2008 roku przez grupę ekspertów z dziedziny benchmarkingu i teorii klastrów. Do celów badawczych wybrano 5 kluczowych obszarów benchmarkingu: zasoby, procesy, wyniki, potencjał wzrostu, strategia klastra. Zob. Benchmarking klastrów w Polsce. Raport z badania, PARP,Warszawa 2010, s. 172-173.
• W. Walczak, Zarządzanie wiedzą w przedsiębiorstwie, "Ekonomika i Organizacja Przedsiębiorstwa" 2009, nr 12, s. 4, 6