Znaczenie podatku netto w Polsce dla zróżnicowania dochodów

• Autorzy: Ewa Aksman

Warianty tytułu

Net Tax and Its Impact on Income Disparities in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem artykułu jest analiza wpływu tzw. podatku netto w Polsce na nierówności dochodów gospodarstw domowych, przy czym podatek ten jest rozumiany jako różnica między PIT i świadczeniami społecznymi. Zastosowanie tej teoretycznej kategorii umożliwia zbadanie łącznego redystrybucyjnego efektu transferów publicznych i PIT, tj. udzielenie odpowiedzi na pytanie, w jakim stopniu oba te narzędzia finansowe razem zmniejszają dysproporcje dochodowe ludności. Pozwala to również zidentyfikować obciążenia fiskalne netto gospodarstw. W pierwszej części artykułu jest wyjaśniona definicja podatku netto. Druga część omawia dane do przeprowadzonego badania empirycznego, bazujące na GUS-owskim badaniu budżetów gospodarstw domowych w latach 2004-2007. Opis statystyczno-ekonometrycznej analizy, wykorzystującej dwie definicje redystrybucyjnego efektu podatku netto, wraz z dekompozycją tego efektu na poszczególne elementy składowe, stanowi trzecią sekcję. Na czwartą część składa się przedstawienie wyników przeprowadzonego badania empirycznego, w tym zwłaszcza siły redystrybucyjnego oddziaływania podatku netto, wraz z poziomem poszczególnych elementów składowych tego oddziaływania (średniej stopy i progresywności świadczeń oraz PIT, efektu przeszeregowania oraz koncentracji dochodów netto względem dochodów pierwotnych). W podsumowaniu znajdują się najważniejsze wnioski końcowe. (fragment tekstu)

EN

The paper looks at the influence of the so-called net tax on household income disparities in Poland. The net tax is understood as the difference between personal income tax (PIT) and social security benefits. This theoretical category makes it possible to identify the total redistributive impact of public transfers and PIT, Aksman says. A Central Statistical Office (GUS) study of household budgets in 2004-2007 was the source of data for the empirical research made by the author. She conducted a statistical and econometric analysis using two definitions of the redistributive effect of net tax based on the Gini coefficient as a measure of income disparities. The research shows that disparities increased in the analyzed period in the case of both original incomes and net household incomes. Original incomes increased by 5.50%, while net household incomes grew 9.29%, Aksman says. She adds that net income disparities were markedly smaller than original income disparities due to the redistributive effect of the net tax. The average net tax rate for original income was positive, showing that households received less in the form of social security benefits than they paid in the form of PIT. This means they were net contributors in this area, Aksman concludes. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Podatek dochodowy od osób fizycznych; Polityka podatkowa; Dochody gospodarstw domowych

EN

Individual income tax; Tax policy; Household income

• Czasopismo: Gospodarka Narodowa
• Rocznik: 2010
• Numer: nr 1-2
• Strony: 35--49

Twórcy

autor

Ewa Aksman

• Uniwersytet Warszawski

Bibliografia

• Aronson J.R., Johnson P., Lambert P.J., [1994], Redistributive Effect and Unequal Income Tax Treatment, "The Economic Journal", nr 104.
• Atkinson A.B., [1980], Horizontal Equity and the Distribution of the Tax Burden, [w:] The Economics of Taxation, red. H.J. Aaron, M.J. Boskin, Studies of Government Finance, The Brookings Institution, Washington D.C.
• Bargain O., Morawski L., Myck M., Socha M., [2007], As SIMPL As That: Introducing a Tax-Benefit Microsimulation Model for Poland, IZA (The Institute for the Study of Labor), "Discussion Paper", nr 2988, Bonn, Germany.
• Boadway R., Keen M., [2000], Redistribution, [w:] Handbook of Income Distribution, Vol. 1, red. A.B. Atkinson, F. Bourguignon, North-Holland Elsevier, Amsterdam.
• Boadway R., Marchand M., [1995], The Use of Public Expenditures for Redistributive Purposes, "Oxford Economic Papers", nr 47.
• Creedy J., [1997], Evaluating Alternative Tax and Transfer Schemes with Endogenous Earnings, "Oxford Economic Papers", nr 49.
• Creedy J., van de Ven J., [2001], Decomposing Redistributive Effects of Taxes and Transfers in Australia: Annual and Lifetime Measures, "Australian Economic Papers", nr 40.
• Garbicz M., Rosnące nierówności dochodowe w Polsce po 1990 r. - próba opisu mechanizmów, Referat zaprezentowany na konferencji naukowej "Wzrost gospodarczy a bezrobocie i nierówności w podziale dochodu" zorganizowanej przez Katedrę Teorii Systemu Rynkowego SGH oraz Instytut GFK Polonia, Hotel Polonia Palace, Warszawa 29 listopada 2006 r.
• Górecki B., Wiśniewski M., [1998], Zróżnicowanie dochodów gospodarstw domowych w Polsce w latach 1987-1995, [w:] Podział dochodu i nierówności dochodowe. Fakty, tendencje, porównania, red. J. Mujżel. S. Golinowska, E. Mączyńska, Rada Strategii Społeczno-Gospodarczej przy Radzie Ministrów, Raport nr 29, Warszawa.
• Kakwani N.C., [1977], Measurement of Tax Progressivity: An International Comparison, "The Economic Journal", nr 87.
• Kornai J., [2006], The Great Transformation of Central and Eastern Europe, Success and Disappointment, "Economics of Transformation", nr 2.
• Kumor P., Sztaudynger J.J., [2007], Optymalne zróżnicowanie płac w Polsce - analiza ekonometryczna, "Ekonomista", nr 1.
• Lambert P.J., [2001], The Distribution and Redistribution of Income, Manchester University Press, Manchester and New York.
• Lambert P.J., Pfähler W., [1988], On Aggregate Measures of the Net Redistributive Impact of Taxation and Government Expenditure, "Public Finance Quarterly", Vol. 16.
• Milanovic B., [1999], Explaining the Increase in Inequality During Transition, "Economics of Transition", nr 2.
• Milanowic B., [2000], The Median-voter Hypothesis, Income Inequality and Income Redistribution: an Empirical Test with the Required Data, "European Journal of Political Economy", Vol. 16.
• Plotnick R., [1981], A Measure of Horizontal Inequity, "The Review of Economics and Statistics", nr 63.
• Reynolds M., Smolensky E., [1977], Public Expenditures, Taxes and the Distribution of Income: The United States 1950, 1961, 1970, Academic Press, New York.
• Styczeń M., Topińska I., [1999], Podatki i wydatki socjalne jako narzędzia redystrybucji dochodów gospodarstw domowych, Opracowania Projektów Badawczych Zamawianych, Zeszyt nr 4, Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Warszawa.
• Wagstaff A., Doorslaer E., Burg H., Calonge S., Christiansen T., Citoni G., Gerdtham U., Gerfin M., Gross L., Häkinnen U., John J., Jonhson P., Klavus J., Lachaud C., Lauridsen J., Leu R., Nolan B., Peran E., Propper C., Puffer F., Rochaix L., Rodriguez M., Schellhorn M., Sundberg G., Winkelhake O., [1999], Redistributive Effect, Progressivity and Differential Tax Treatment: Personal Income Taxes in Twelve OECD Countries, "Journal of Public Economics", nr 72.
• Wiśniewski M., [1996], Zmiany rozkładu dochodów 1987-1992, [w:] Studia nad reformowaną gospodarką, red. M. Okólski, U. Sztanderska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.