Znaczenie agrobiznesu w gospodarce narodowej w krajach Unii Europejskiej

• Autorzy: Aldona Mrówczyńska-Kamińska

Warianty tytułu

The Role of Agribusiness in European Union Countries

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem artykułu jest określenie znaczenia agrobiznesu (gospodarki żywnościowej) w gospodarce narodowej w krajach Unii Europejskiej w zależności od poziomu rozwoju gospodarczego. Porównano strukturę wewnętrzną oraz udział agrobiznesu w gospodarce narodowej w zakresie produkcji globalnej i wartości dodanej brutto. Przedstawiono zależności pomiędzy udziałem rolnictwa i całej gospodarki żywnościowej w dochodzie narodowym a poziomem wartości dodanej brutto per capita. Główną metodą badawczą była analiza nakładów i wyników (input-output analaysis), której podstawą są bilanse przepływów międzygałęziowych. Wyniki badań dotyczące w/w zależności wskazują, że w krajach o wysokim poziomie dochodu narodowego na 1 mieszkańca występuje "odwrócenie" tendencji spadkowej udziału agrobiznesu w gospodarce narodowej w związku z zapotrzebowaniem na wyżej przetworzoną żywność. Wyniki analizy wskazują, że głównym warunkiem przeprowadzenia zmian w agrobiznesie jest wzrost gospodarczy i wykorzystanie warunków, jakie stwarza wysokie tempo wzrostu tego dochodu. W krajach, które wstąpiły do Unii Europejskiej po 2004 r. przemiany struktury agrobiznesu przebiegają w pożądanym kierunku, maleje znaczenie rolnictwa, natomiast wzrasta - przemysłu spożywczego i przemysłów wytwarzających środki produkcji i usługi, dostosowując się tym samym do tendencji występujących w krajach o wyższym poziomie rozwoju społeczno-gospodarczego. W latach 1995-2007 systematycznie maleje udział agrobiznesu w gospodarce narodowej w poszczególnych krajach UE, co jest zgodne z ogólnoświatowymi tendencjami. Jednak w krajach o niższym poziomie rozwoju społeczno-gospodarczego przemiany te są znacznie wolniejsze niż w krajach Europy Zachodniej. (abstrakt oryginalny)

EN

The article aims to determine the role of agribusiness in European Union countries depending on their level of economic development. The author compares the internal structure and share of agribusiness in individual economies with regard to output and gross value added. The article also examines the relationship between the share of agriculture and the agribusiness sector in national income, on the one hand, and the level of gross value added per capita, on the other. The main research method is an input-output analysis based on the balance of flows between sectors. The research shows that in countries with a high level of GDP per capita the role of agribusiness in the economy is growing in connection with demand for high-value added food products. This means that economic growth is one of the main requirements to produce changes in agribusiness, the author says. Another requirement is that it is necessary to take full advantage of the conditions created by the rapidly growing GDP per capita, the author adds. Those member countries that joined the European Union after 2004 have seen desirable changes in the structure of agribusiness, the article says: the role of agriculture has decreased considerably, while the importance of the food industry and of companies manufacturing means of production and providing services is growing, in line with trends in countries with a higher level of socioeconomic development. From 1995 to 2007, the role of agribusiness in the economies of individual European Union countries decreased gradually, reflecting global trends. However, in countries with a lower level of socioeconomic development these changes have been much slower than in Western Europe, the article says. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Agrobiznes; Produkcja; Rozwój gospodarczy; Gospodarka żywnościowa

EN

Agrobusiness; Production; Economic development; Food economy

• Czasopismo: Gospodarka Narodowa
• Rocznik: 2013
• Numer: nr 3
• Strony: 79--100

Twórcy

autor

Aldona Mrówczyńska-Kamińska

• Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

Bibliografia

• Czyżewski A., [1995], Rozwój rolnictwa i agrobiznesu w skali krajowej i lokalnej, ODR, Poznań.
• Czyżewski A., [2001], Współczesne problemy agrobiznesu w Polsce, Wyd. AE, Poznań.
• Czyżewski A., [2008], Przepływy międzygałęziowe jako makroekonomiczny model gospodarki, Wyd. IV, AE w Poznaniu, Poznań.
• Dane Eurostatu z zakładek: Rachunki ekonomiczne dla rolnictwa, Rachunki narodowe i Rachunki podaży i wykorzystania wyrobów i usług w Polsce i Niemczech za lata 1995, 2000 i 2007, www.epp.euroostat.ec.europa.eu
• Davis J.H., Goldberg R.A., [1957], A Concept of agribusiness, Boston, tłumaczenie polskie: Koncepcja agrobiznesu, IER, Warszawa 1967.
• Fiedor B., Kocieszewski K., [2010], Ekonomia rozwoju, Wyd. UE, Wrocław.
• Hamm U., [1991], Landwirtschaftliches Marketing, Verlag Eugen Ulmer, Stuttgard.
• Heady E.O., [1962], Agricultural policy under economic development, Ames.
• Johnston F.B., Mellor J.W., [1961], The role of agriculture in economic Development, "American Economic Review", Vol. 51/196.
• Kowalczyk S., [1996], Warunki sukcesu firmy, [w:] A. Woś (red.), Agrobiznes, Mikroekonomika, tom II, Wyd. Key Text, Warszawa.
• Kowalczyk S., [1998], Agrobiznes. Ogniwo wiodące, [w:] A. Woś (red.), Encyklopedia agrobiznesu, Fundacja Innowacja, Wyższa Szkoła Społeczno-Ekonomiczna, Warszawa.
• Kuznets S., [1966], Wpływ rolnictwa na wzrost gospodarczy, [w:] Rolnictwo a wzrost gospodarczy, Warszawa, PWRIL s. 82-106.
• Leontief W., [1936], Quantitative input and output relations In the economic system of the United States, "The Review of economics and Statistics", Vol. XVIII.
• Leontief W.W., [May 1949], Input-output analysis and its use in peace and war economics, "American Economic Review", s. 211-225.
• Manual of Supply, Use and Input-Output Tables, [2008], Methodologies and Working papers, Eurostat.
• Mellor J., Ahmed R., [1988], Agricultural Price Policy for Developing Countries, The Johns Hopkings Uniwersity Press.
• Mrówczyńska-Kamińska A., [2012], Produkcja globalna i wartość dodana brutto w sektorze rolnożywnościowym w krajach Unii Europejskiej, Roczniki Naukowe SERiA, tom XIV, zeszyt 1, Warszawa-Poznań-Białsytok, Wyd. Wieś Jutra, s. 333-338.
• Mrówczyńska-Kamińska A., [2010a], Współzależności międzygałęziowe w agrobiznesie w krajach Unii Europejskiej, Prace Naukowe UE Wrocław, Polityka ekonomiczna, red. Jerzy Sokołowski, Michał Sosnowski, Arkadiusz Żabiński, Wyd. UE Wrocław, ISBN:978-83-7695-089-1.
• Mrówczyńska-Kamińska A., [2010b], Tworzenie i rozdysponowanie produkcji rolnej na tle związków z gospodarką narodową (sektorowa analiza porównawcza rolnictwa w Polsce i Niemczech), Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, IERiGŻ PIB, nr 1/2010, 9-25.
• Mrówczyńska-Kamińska A., [2010c], Tworzenie i rozdysponowanie produkcji przemysłu spożywczego na tle związków z gospodarką narodową (sektorowa analiza porównawcza przemysłu spożywczego w Polsce i Niemczech), Zagadnienia Ekonomiki Rolnej IERiGŻ PIB, nr 2/2010, ISSN 0044-1600, Indeks 38 3074 s. 27-42.
• Petel S.J., [1964], The Economic Distance Between Nations: Its Orgin,Measurement and Outlook, "The Economic Jurnal", Vol. 74.
• Poczta W., [1994], Rolnictwo polskie a rolnictwo EWG (studium komparatywne), Rozprawy naukowe zeszyt 247, Wyd. AR Poznań.
• Rembisz W., Sielska A., Bezat A., [2011], Popytowo uwarunkowany model wzrostu produkcji rolnożywnościowej, IERiGŻ, PIB, Program wieloletni 2011-2014, nr 13, Warszawa.
• Riston C., [1992], Agricultural Economics Principles and Policy, Westview, Denver.
• Schiff M., Valdes A., [1998], Agriculture and the macroeconomy, the World Bank, DP Dev. Res.
• Group trade and rural Dev. Depart., Policy Res. Work paper 1967, Washington D.C.
• Schultz T.W., [1952a], The Supply of food In relation to economic development, Economic development and cultural changw, Vol. 4.
• Schultz T.W., [1952b], The Economic Organization of agriculture, McGraw-Hill Book Company, New York.
• Schultz T.W., [1964], Transforming Traditional Agriculture, Yale Uniwersity Press, New Haven.
• Senauer B., [1989], Major consumer trends affecting the US Food System, Uniwersity of Minnesota.
• Tomaszewicz Ł., [1994], Metody analizy input-output, PWE, Warszawa.
• Tomczak F., [1985], Doświadczenia światowe a problemy przekształceń struktury agrarnej w Polsce, Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, nr 5, s. 55.
• Tomczak F., [2000], Doświadczenia światowe rozwoju rolnictwa: Konkluzje dla Polski, Rocz. Nauk. SERiA, tom II, zeszyt 1, Wyd. Wieś Jutra, Warszawa-Zamość.
• Wilkin J., [2001], Polskie rolnictwo wobec procesu globalizacji, Rocz. Nauk. SERiA, tom III, zeszyt 1.
• Woś A., [1979], Związki rolnictwa z gospodarką narodową, PWRiL, Warszawa.
• Zalewski A., [1989], Problemy gospodarki żywnościowej w Polsce, PWN, Warszawa.