Regulacyjna rola państwa na przykładzie polskiego rynku usług telekomunikacyjnych i elektroenergetyki

• Autorzy: Rafał Nagaj

Warianty tytułu

The Regulatory Role of the Government on the Polish Market for Telecommunications Services and Electricity

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem artykułu jest analiza efektów regulacyjnych w obszarze cen oraz jakości świadczonych usług przez przedsiębiorstwa na rynku usług telekomunikacyjnych i sektorze elektroenergetycznym w Polsce w latach 2006-2011. W pracy podjęto ponadto próbę określenia, czy w badanych sektorach regulowanych, gdzie regulator wymusza na przedsiębiorstwach działania efektywnościowe, nie znajduje to odzwierciedlenia w spadku jakości świadczonych usług. Do realizacji tego celu wykorzystane zostały metody analizy opisowej oraz podstawowe metody statystyczne, tj. metody indeksowe. Analiza wykazała, że regulacja cen skupiała się na ustalaniu przez państwo pewnych podstawowych zasad, które powinny być przestrzegane przez przedsiębiorców w procesie ustanawiania oferty cenowej, zatwierdzaniu taryf oraz redukcji oczekiwań cenowych przedsiębiorstw. Na rynku usług telekomunikacyjnych polityka cenowa skupiała się głównie na rynku hurtowym, na obniżce tzw. opłat RIO, natomiast w sektorze elektroenergetycznym na działalności sieciowej i cenach energii elektrycznej dla odbiorców końcowych (celem była redukcja skali ich wzrostu). Skuteczniej politykę cenową (mierzoną spadkiem cen) realizował regulator na rynku usług telekomunikacyjnych. Wykreowany przez regulatora wzrost presji konkurencyjnej na rynku hurtowym i detalicznym oraz działania regulacyjne w odniesieniu do jakości usług spowodowały, że spadkowi cen towarzyszyła również poprawa standardów jakościowych. Chodzi tutaj o parametry wskaźników jakości, poszerzenie wachlarza usług i większą elastyczność ofert. Na rynku energii elektrycznej było odwrotnie. Ceny rosły (choć regulator mocno redukował oczekiwania cenowe przedsiębiorstw) a wprowadzenie regulacji bodźcowej wpłynęło ujemnie na jakość dostaw energii w Polsce, która pozostawała jedną z najgorszych w UE. Analiza wykazała, że regulatorzy winni większy nacisk położyć na regulację jakości usług. Na rynku usług telekomunikacyjnych konieczne wydaje się jednoznaczne określenie zadań instytucji w tym obszarze i dopasowanie katalogu wskaźników jakości i dostępności do realiów rynkowych. Tymczasem w sektorze elektroenergetycznym niezbędne jest rozpoczęcie stałego nadzoru wskaźników jakości, a nie doraźnych kontroli. (abstrakt oryginalny)

EN

The article examines the impact of government regulation on the prices and quality of services provided by companies in Poland's telecommunications and electricity sectors from 2006 to 2011. The author also attempts to determine if the regulator's practice of forcing companies in the studied sectors to be predominately based on cost-effectiveness in their operations does not lead to a decline in the quality of services provided. To achieve this objective, descriptive analysis and basic statistical methods, such as the index method, are used in the article. The analysis showed that price regulation was chiefly based on the government establishing some basic principles for businesses to follow in their pricing policies as well as on approving tariffs and reducing the price expectations of companies, the author says. In the telecommunication services market, pricing policies were predominately focused on the wholesale market in order to reduce the so-called Reference Interconnect Offer (RIO) charges, while in the electricity sector pricing policies focused on network charges and end-user electricity prices (the goal being to reduce their growth). The analysis found that in the case of the telecommunication services market, the regulator pursued a more effective price control policy, reflected by a decline in prices. By creating an increased competitive pressure on the wholesale and retail markets, along with regulatory activities in relation to the quality of services, the regulator brought about a situation in which falling prices were accompanied by improvements in quality standards. This applies to the level of quality indicators as well as an expanded and more flexible range of services provided. The opposite effect was observed on the electricity market. Prices rose, although the regulator strongly reduced the price expectations of companies, and the introduction of incentive regulation negatively affected the quality of electricity supply in Poland, making it one of the worst in the European Union, according to Nagaj. The research has shown that regulators should put more emphasis on the quality of services, the author says. In the case of the telecommunication services market, the tasks of institutions need to be clearly defined and a set of indicators should be adopted in order to adapt the quality and availability of services to market requirements. Meanwhile, in the electricity sector, the quality of services needs to be supervised on a permanent basis rather than subject to ad-hoc inspections, the author says. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Polityka cenowa; Jakość usług; Usługi telekomunikacyjne; Rynek usług; Elektroenergetyka

EN

Pricing policy; Quality of services; Telecommunications services; Services market; Electric power engineering

• Czasopismo: Gospodarka Narodowa
• Rocznik: 2013
• Numer: nr 5-6
• Strony: 43--67

Twórcy

autor

Rafał Nagaj

• Uniwersytet Szczeciński

Bibliografia

• Audytel, UKE, [2010, październik], Analiza wpływu dotychczasowej regulacji telefonii ruchomej (od 2006 roku do 22 września 2010 roku) w zakresie ustalania stawek MTR dla PTC Sp. z o.o., Polkomtel S.A., PTK Centertel Sp. z o.o. oraz asymetrii stawek MTR dla P4 Sp. z o.o. i Cyfrowego Polsatu S.A. na rozwój krajowego rynku telekomunikacyjnego, UKE, Warszawa, http://www.uke.gov.pl/_gAllery/34/81/ 34811/Raport_MTR_pazdziernik_2010.pdf [dostęp: 12.09.2012].
• Becker G., [1983], A Theory of Competition Among Pressure Groups for Political Influence, "The Quarterly Journal of Economics", Vol. 98, No. 3, s. 371-400.
• Buchanan, J.M., Tullock G., [1962], The Calculus of Consent: Logical Foundations of Constitutional Democracy, University of Michigan Press, Ann Arbor.
• CEER, [2011, 2 December], 5th CEER Benchmarking Report on the Quality of Electricity Supply 2011, Ref. C11-EQS-47-03, http://www.energy-regulators.eu/portal/page/portal/EER_HOME/CEER_ 5thBenchmarking_Report.pdf [dostęp: 14.08.2012].
• Dyrektywa 2002/19/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 marca 2002 r. w sprawie dostępu do sieci łączności elektronicznej i urządzeń towarzyszących oraz wzajemnych połączeń (dyrektywa o dostępie) (Dz.U. WE Nr L 108 z 24.4.2002).
• Dyrektywa 2002/22/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 marca 2002 r. w sprawie usługi powszechnej i związanych z sieciami i usługami łączności elektronicznej praw użytkowników (dyrektywa o usłudze powszechnej) (Dz.U. WE Nr L 108 z 24.4.2002).
• Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008//92/WE z dnia 22 października 2008 r. dotycząca wspólnotowej procedury w celu poprawy przejrzystości cen gazu i energii elektrycznej dla końcowych odbiorców przemysłowych (wersja przekształcona) (Dz.U. UE Nr L 298 z 7.11.2008).
• Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/72/WE z dnia 13 lipca 2009 r. dotycząca wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej i uchylająca dyrektywę 2003/54/WE (Dz. U.UE Nr L 211 z 14.8.2009).
• Friedland C., Stigler G.J., [1962], What Can Regulators Regulate? The Case of Electricity, "The Journal of Law and Economics", Vol. 5, s. 1-16.
• Głowacki F., Hanzelka Z., Koseda H., Czarnecki B., Wrocławski M., [2009], I Krajowy raport benchmarkingowy nt. jakości dostaw energii elektrycznej do odbiorców przyłączonych do sieci przesyłowych i dystrybucyjnych, dostępne w internecie http://www.ure.gov.pl/portal/pl/424/3427/I_Krajowy_raport_benchmarkingowy.html [dostęp: 06.10.2012].
• Jordana J., Levi-Faur D., [2004], The politics of regulation in the age of governance, [w:] J. Jordana, D. Levi-Faur (red.), The Politics of Regulation: Institutions and Regulatory Reforms for the Age of Governance, Edward Elgar Publishing, Cheltenham.
• Kahn A.E. [1988], The Economics of Regulation: Principles and Institutions, Vol. I, The MIT Press, Cambridge, MA, London.
• Komisja WE, [2007], Decyzja Komisji z dnia 11 grudnia 2006 r. ustanawiająca wykaz norm i specyfikacji dotyczący sieci i usług łączności elektronicznej oraz urządzeń i usług towarzyszących, zastępujący wszystkie poprzednie wersje, C(2006) 6364, (2007/176/WE) (Dz.U. UE Nr L 86 z 27.3.2007).
• Komisja WE, [2009], Zalecenie Komisji z dnia 7 maja 2009 r. w sprawie uregulowań dotyczących stawek za zakańczania połączeń w sieciach stacjonarnych i ruchomych, (2009/396/WE) (Dz. U. UE Nr L 124 z 20.5.2009).
• MI, [2010], Wskaźniki jakości publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych (na potrzeby rozporządzenia Ministra Infrastruktury z art. 63 ust. 3 PT), Ministerstwo Infrastruktury, lipiec 2010, http://www.transport.gov.pl/files/0/1792876/Wskaznikijakosci633090720102Tylkodoodczytutrybzgodnoci.pdf [dostęp: 02.10.2012].
• Prosser T., [1997], Law and the Regulators, Clarendon Press, Oxford.
• Rączka J., [2002], Dlaczego państwo reguluje rynki - pozytywne teorie regulacji ekonomicznej, "Ekonomista", nr 3, s. 413-424.
• Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 24 marca 2005 r. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących świadczenia usługi powszechnej oraz wymagań dotyczących świadczenia usługi szerokopasmowego dostępu do Internetu dla jednostek uprawnionych (Dz.U. Nr 68, poz. 592).
• Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 4 maja 2007 r. w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemu elektroenergetycznego (Dz.U. z 2007 Nr 93, poz. 623; z 2008 Nr 162, poz. 1005).
• Stigler G.J., [1971], The Theory of Economic Regulation, "The Bell Journal of Economics and Management Science", Vol. 2, No. 1, s. 3-21.
• Szydło M., [2005], Regulacja sektorów infrastrukturalnych jako rodzaj funkcji państwa wobec gospodarki, Wydawnictwo Prawo i Praktyka Gospodarcza, Warszawa.
• UKE, [2006], Decyzja Nr DRTD-WUD-6070-1/06 (29), Warszawa 7 listopada 2006 r., http://www.bip.uke.gov.pl/_gAllery/31/28/3128.pdf [dostęp: 15.10.2012].
• UKE, [2007a], Decyzja Nr DRTD-WUD-6070-1/06 (43), Warszawa 29 stycznia 2007 r., http://www.bip.uke.gov.pl/_gAllery/35/18/3518.pdf [dostęp: 15.10.2012].
• UKE, [2007b], Informacja o decyzjach Prezesa UKE w sprawie wysokości stawek za zakańczanie połączeń głosowych w sieciach ruchomych (stawki MTR), 27 kwietnia 2007, http://www.uke.gov.pl/_gAllery/ 62/16/6216/Informacja_o_stawkach_MTR.pdf [dostęp: 14.10.2012].
• UKE, [2007c], Projekt katalogu wskaźników jakości publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych, http://www.uke.gov.pl/_gAllery/96/27/9627/Projekt_katalogu_wskaznikow_PDUT.pdf [dostęp: 19.09.2012].
• UKE, [2010a], Stanowisko Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej dotyczące wysokości stawek za zakańczanie połączeń w sieciach ruchomych nowych operatorów, http://www.uke.gov.pl/_gAllery/35/45/ 35456/Stanowisko_MTR_dla_nowych_MNO.pdf [dostęp: 14.10.2012].
• UKE, [2010b], Stopień realizacji strategii regulacyjnej Prezesa UKE na lata 2008-2010 (stan na grudzień 2009), Urząd Komunikacji Elektronicznej, Warszawa kwiecień 2010, http://www.uke.gov.pl/_gAllery/28/ 65/28657/Stopien_realizacji_strategii_UKE_2008_2010.pdf [dostęp: 30.09.2012].
• UKE, [2011a], Podsumowanie kadencji Prezesa UKE. Rynek telekomunikacyjny 2006-2011, UKE, Warszawa kwiecień 2011, http://www.uke.gov.pl/_gAllery/40/81/40813/Podsumowanie_kadencji_telekomunuikacja _2006_2011.pdf [dostęp: 12.10.2012].
• UKE, [2011b], Stanowisko Prezesa UKE w sprawie opłat detalicznych za połączenia do sieci komórkowych stosowanych przez mobilnych operatorów zasiedziałych, 1 marca 2011, http://www.uke.gov.pl/_gAllery/ 39/54/39545/Stanowisko_Prezesa_UKE.pdf [dostęp: 14.10.2012].
• UKE, [2011c], Załącznik do Stanowiska Prezesa UKE w sprawie wskaźników jakości usług telekomunikacyjnych z roku 2011, http://www.uke.gov.pl/_gAllery/46/87/46875/Zalacznik_do_Stanowiska. pdf [dostęp: 14.10.2012].
• UKE, [2012], Podsumowanie kadencji Prezesa UKE I.2006-I.2012, UKE, Warszawa styczeń 2012, [dostęp: 12.10.2012].
• Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (Dz.U. z 2006 r. Nr 89, poz. 625, z późn. zm.).
• Ustawa z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne (Dz.U. z 2004 r. Nr 171, poz. 1800 z późn. zm.).
• Viscusi W.K., Harrington J.E., Vernon J.M., [2005], Economics of regulation and Antitrust, 4th EditionThe MIT Press, Cambridge, Massachusetts, s. 375-396.