Teoria rynków efektywnych i model racjonalnego inwestora - od warunków ryzyka do warunków konfliktu

• Autorzy: Krzysztof Dobrowolski

Warianty tytułu

The Theory of Efficient Markets and a Model of Rational Investor - from Conditions of Risk to Terms of Conflict

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W teorii rynków finansowych założenie o ich efektywności informacyjnej odgrywa bardzo ważną rolę, choć dyskusja o jego zgodności z rzeczywistością nadal pozostaje nierozstrzygnięta. W artykule przedstawiono pokrótce najważniejsze elementy teorii rynków efektywnych, zwracając szczególną uwagę na przyjęte w niej założenie o racjonalnym inwestorze, które pojawia się także w innych modelach i teoriach związanych z rynkami finansowymi (np. model wyceny aktywów kapitałowych CAPM, czy teoria portfelowa Markowitza). Poglądy na sposób i kryteria podejmowania decyzji przez racjonalnego inwestora ulegały zmianie na przestrzeni wieków. Obecnie, nadal dominującą teorią w tym zakresie jest teoria oczekiwanej użyteczności. Charakteryzuje ona jednak proces decyzyjny w warunkach ryzyka, które nie są najczęstszym stanem otoczenia gospodarczego, zwłaszcza w gospodarce poddanej procesowi globalizacji. Stąd w końcowej części artykułu rozważany jest problem wykorzystania w teorii rynków efektywnych i teorii oczekiwanej użyteczności modeli podejmowania decyzji w warunkach niepewności, ignorancji i konfliktu. (abstrakt oryginalny)

EN

The theoretical assumption about the informative effectiveness of financial markets is very important, although the discussion about its compatibility with the reality still remains open. The article summarises the key elements of the theory of efficient markets, paying particular attention to the adopted in this theory assumption about a rational investor, which also appears in other models and theories related to the financial markets (such as capital asset pricing model CAPM or Markowitz Portfolio Theory). The views on the way and criteria for decision-making by a rational investor have changed over the centuries. Today, the dominant theory in this regard is the theory of expected utility. However, it characterizes the decision-making process under risk conditions, which are not the most common economic environment, particularly in an economy subjected to the process of globalisation. Thus, the problem of using the models of decision making under conditions of uncertainty, ignorance and terms of conflict in the efficient market theory and the theory of expected utility is under consideration in the final part of the article. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Rynki finansowe; Ryzyko; Teoria konfliktów; Analiza efektywnego rynku

EN

Financial markets; Risk; Conflict theory; Efficient market analysis

• Czasopismo: Współczesna Gospodarka
• Rocznik: 2014
• Tom: 5
• Numer: nr 1
• Strony: 1--12

Twórcy

autor

Krzysztof Dobrowolski

• Uniwersytet Gdański

Bibliografia

• 1. Babula E, Blajer-Gołębiewska A, Interpretacja paradoksu Allaisa za pomocą modelu konfiguralnie ważonej użyteczności, [w:] Wybory konsumentów i przedsiębiorstw w teorii i praktyce, red. D. Kopycińska, Wydawnictwo Katedry Mikroekonomii Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2009.
• 2. Bell D. E, Regret in decision making uncertainty, "Operations Research" 1982, No. 30.
• 3. Czekaj J, Woś M, Żarnowski J, Efektywność giełdowego rynku akcji w Polsce. Z perspektywy dziesięciolecia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001.
• 4. Czerwonka M, Gorlewski B, Finanse behawioralne. Zachowania inwestorów i rynku, Oficyna Wydawnicza Szkoły Głównej Handlowej, Warszawa 2012.
• 5. Fama E. F., Efficient capital markets: A review of theory and empirical work, "Journal of Finance" 1970, Vol. 25, No. 2
• 6. Forlicz S., Niedoskonała wiedza podmiotów rynkowych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001.
• 7. Gul F., Pesendorfer W., Self-control and the theory of consumption, "Econometrica" 2004, No 72.
• 8. Gul F., Pesendorfer W., Temptation and self-control, "Econometrica" 2001, No. 69
• 9. Kahneman D., Pułapki myślenia. O myśleniu szybkim i wolnym, Media Rodzina, Poznań 2012.
• 10. Mangel M., Samaniego F. J., Abraham Wald's Work on Aircraft Survivability, "Journal of the American Statistical Association" 1984,. Vol. 79, No. 386.
• 11. Quiggin J., A theory of anticipated utility, "Journal of Economic Behaviour and Organization", 1982, No. 3.
• 12. Quiggin J., Generalized Expected Utility Theory: the rank-dependent model, Kluwer Academic Publishers, Norwell, Massachusetts 1993.
• 13. Savage L. J., The Foundations of Statistics, Dover Publications, New York 1972.
• 14. Schniederjans M. J., Hamaker J. L., Schniederjans A. M., Information Technology Investment, World Scientific Publishing, Singapore 2010.
• 15. Szyszka A., Finanse behawioralne. Nowe podejście do inwestowania na rynku kapitałowym, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, Poznań 2009.
• 16. Tversky A., Kahneman D., Advances in prospect theory: cumulative representations of uncertainty, "Journal of Risk and Uncertainty" 1992, No. 5.
• 17. Wakker P., Prospect Theory for Risk and Ambiguity, Cambridge University Press, Cambridge 2010.
• 18. Wald A., Statistical Decisions Functions, John Wiley and Sons, Chapman and Hall, New York-London 1950.
• 19. Yaari M. E., The dual theory of choice under risk, "Econometrica" 1987, No. 55.
• 20. Zaleśkiewicz T, Psychologia ekonomiczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011.
• 21. Zielonka P., Giełda i psychologia. Behawioralne aspekty inwestowania na rynku papierów wartościowych, CeDeWu, Warszawa 2011.