Gra "Power-to-Take". Zachowania destrukcyjne w ekonomii

• Autorzy: Zbigniew Bohdanowicz
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Badacze zajmujący się ekonomią eksperymentalną zidentyfikowali wiele czynników psychologicznych, które istotnie wpływają na proces podejmowania decyzji i udowodnili, że tradycyjne rozumienie racjonalności zachowań ekonomicznych (przyjmujące maksymalizację korzyści jako jedyne kryterium) jest zbyt wąskie, aby opisać zachowania obserwowane w rzeczywistości. Daniel Kahnemann i Amos Tversky są prawdopodobnie najbardziej znanymi naukowcami, którzy łącząc wiedzę psychologiczną i ekonomiczną pokazali wiele przykładów zachowań sprzecznych z powszechnym w ekonomii założeniem o racjonalnym, kalkulacyjnym zachowaniu człowieka. Udowodnili, że psychologia może być pomocna w wyjaśnianiu zachowań ekonomicznych i pokazali celowość badań nad żywym człowiekiem. Ronald Bosman i Frans van Winden z Uniwersytetu w Amsterdamie, przeprowadzili następnie autorskie badanie, będące bezpośrednim rozwinięciem gry "Ultimatum". Stworzyli grę "Power-to-Take", która może być bardzo pomocna w wyjaśnianiu wielu nieracjonalnych z punktu widzenia tradycyjnej ekonomii zachowań ekonomicznych. Autor relacjonuje badanie sprawdzające w jakim stopniu wyniki uzyskane przez Ronalda Bosmana i Fransa van Windena w eksperymentach z użyciem gry "Power-to-Take" są uniwersalne oraz czy podobne wyniki uda się uzyskać również w polskich warunkach. W badaniu wzięło udział 58 studentów ekonomii.

Słowa kluczowe

PL

Racjonalność gospodarowania; Racjonalność zachowań; Psychologia decyzji; Psychologiczne aspekty ekonomii; Gra Ultimatum

EN

Economic rationality; Rationality of behavior; Decision psychology; Psychological aspects of economics; Ultimatum game

• Czasopismo: Ekonomia / Uniwersytet Warszawski
• Rocznik: 2004
• Numer: nr 16
• Strony: 137--149

Twórcy

autor

Zbigniew Bohdanowicz

• Laboratorium

Bibliografia

• Becker G. S., 1990, Ekonomiczna teoria zachowań ludzkich, PWN, Warszawa.
• Bergstrom T., 2002, Evolution of Social Behavior: Individual and Group Selection, "Journal of Economic Perspectives", vol. 16/2, s. 67-88.
• "Biuletyn Informacyjny NBP", 2003, nr 5.
• Bornstein G., Yaniv I., 1998, Individual and Group Behavior in the Ultimatum Game: Are Groups More Rational Players'.', "Experimental Economics" nr 1.
• Bosman R., Hennig-Schmidt H., van Winden F., 2002, Exploring Group Behavior in a "Power-to-Take" Video Game, Bonn University.
• Bosman R., Sonnemans J., Zeelenberg M., 2001, Emotions, rejections, and cooling off in the Ultimatum game, University of Amsterdam.
• Bosman R., Sutter M., van Winden F., 2000, Emotional Hazard and real Efford in a Power-to-Game: An Experimental Study, University of Amsterdam.
• Bosman R., van Winden F., 2001, Global Risk, Effort, and Emotions in an Investment Experiment, University of Amsterdam.
• Buss D., 2001, Psychologia ewolucyjna, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
• Frijda N. H., 1999, Różnorodność afektu: emocje i zdarzenia, nastroje i sentymenty, w: Ekman. P., Davidson R. J., Natura emocji, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk, s. 56-63.
• Glassman K., 2003, Second That Emotion, Tech Central Station, www.techcentralstation.com.
• Herman W., 1991, Granice racjonalności, Wydawnictwa Politechniki Warszawskiej, Warszawa.
• Kahneman D., Tversky A., 2000, Choices, Values and Frames, Cambridge University Press.
• Katona G., 1960, The Powerful Consumer, Psychological Studies of the American Economy, Nowy Jork.
• Kieżel E., 1999, Rachunek konsumenta a racjonalność zachowań konsumpcyjnych, "Marketing i Rynek" nr 4.
• Kłosiński K., 1995, Racjonalność decyzji, Instytut Naukowo-Wydawniczy dr Kłosińskiego, Warszawa.
• Kozyr-Kowalski S., 1984, Wstęp do książki Maxa Webera Szkice z socjologii religii, KiW, Warszawa.
• Lebenstein H., 1988, Poza schematem horno oeconomicus: nowe podstawy mikroekonomii, PWN, Warszawa.
• Łukaszewicz A., 2001, Dylematy ekonomiczne przełomu stuleci, Key Text, Warszawa.
• Maka U. (red.), 1993, Rationality, Institutions and Economic Methodology, London- New York.
• Mill J. S., 1959, Utylitaryzm oraz O wolności, PWN, Warszawa.
• Oniszczenko W., 1997, Kwestionariusz temperamentu EAS Arnolda H. Burnsa i Roberta Plonina, PWP, Warszawa.
• Oosterbeek H., SloofR., van de Kuilen G., 2003, Cultural Differences in Ultimatum Game Experiments: Evidence from Meta-Análisis, Amsterdam University.
• O'Shaughnessy J., 1994, Dlaczego ludzie kupują, PWE, Warszawa.
• Reluga Maciej, 2003, Zmiany w portfelu oszczędności, "Rzeczpospolita" z dn. 13.02.
• Sanfey G., Rilling J., Aronson J., Nystorm L., Cohen J., 2003, The Neural Basis of Economic Decision Making in the Ultimatum Game, "Science Magazine", vol. 300.
• Schneider J., Schneider-Durker M., 1984, Sex Roles and Nonverbal Sensitivity, "The Journal of Social Psychology", nr 122, s. 281-282.
• Sen A., Wolfensohn J. D., 1999, Let's Respect Both Sides of the Developement Coin, "International Herald Tribune" z dn. 05.05.
• Siegel-Izkovich J., 2004, How Emotions Affect Economic Decision Making, www.bernstein. com/public/printfriendly.aspx?cid = 2422.
• Simon H. A., 1982, Podejmowanie decyzji kierowniczych. Nowe nurty, PWE, Warszawa.
• Smith A., 1776, Bogactwo narodów, PWN, Warszawa.
• Smyczek S., 2004, Racjonalność gospodarowania dochodami pieniężnymi, "Marketing i Rynek", nr 10.
• Topolski J., 1981, Dyrektywy działań ludzkich, w: Racjonalność gospodarowania w socjalizmie, praca zbiorowa pod red. B. Kamińskiego i A. Łukaszewicza, PWN, Warszawa.
• Tyszka T., Zaleśkiewicz T., 2001, Racjonalność decyzji, PWE, Warszawa.
• Watson D., Clark L. A., 1999, Emocje, nastroje, cechy i temperament: rozważania pojęciowe i wyniki badań, w: Ekman. P., Davidson R. J., Natura emocji, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk, s. 83 89.
• Young H., 2003, Sprawiedliwy podział, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.