Waloryzacja zwałowisk pogórniczych jako obiektów geoturystycznych na przykładzie Zagłębia Ruhry

• Autorzy: Łukasz Gawor , Anna Szmatłoch , Piotr Dolnicki

Warianty tytułu

Valorization of Post-mining Dumping Grounds as Geotourism Sites on the Example of the Ruhr Region

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Zwałowiska pogórnicze stanowią nieodłączny element krajobrazu każdego z większych miast Zagłębia Ruhry oraz Górnośląskiego Zagłębia Węglowego (GZW). Rekultywacja tych form terenu stanowi ważny element zagospodarowania przestrzennego dla tych obszarów. Istnieje wiele metod wyznaczania poziomu rekultywacji oraz przystosowania tych form do celów funkcjonalnych. Autorzy podjęli próbę oceny zwałowisk w Zagłębiu Ruhry. W niniejszej pracy wykorzystano metodę waloryzacji zwałowisk i przeprowadzono analizę, wykorzystując koncepcję zasad waloryzacji dla zwałowisk węgla kamiennego zlokalizowanych na terenie Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Koncepcja ta zawiera ocenę w oparciu o dwa kryteria: wartość merytoryczną oraz dostępność. Do badań wytypowano dwadzieścia reprezentatywnych obiektów, kierując się powierzchnią zwałowisk, lokalizacją, zagospodarowaniem oraz złożonością problemów środowiskowych. Uzyskane wyniki wysoko oceniają zwałowiska zlokalizowane w Zagłębiu Ruhry, co stanowi o wysokim stopniu rekultywacji. Próba waloryzacji zwałowisk po górnictwie węgla kamiennego zlokalizowanych w Zagłębiu Ruhry, przy wykorzystaniu zasad waloryzacji stworzonych dla zwałowisk zlokalizowanych w GZW, wykazała, iż konieczne były pewne modyfikacje tych zasad. Dotyczyły one głównie zagospodarowania i położenia zarówno samych zwałowisk, jak i ogólnego zagospodarowania terenu (m.in. turystycznego). Analizując wyniki waloryzacji, da się zauważyć istotność efektywnej rekultywacji zwałowisk, wynikającej ze szczegółowych uregulowań prawnych. Nie bez znaczenia jest również fakt, iż antropogeniczne formy terenu, takie jak zwałowiska pogórnicze, są wykorzystywane do celów dydaktycznych, rekreacyjnych czy krajobrazowych. (abstrakt oryginalny)

EN

Post-mining dumping grounds are inseparably connected with the landscape of every larger city of the Ruhr Region and Upper Silesian Coal Basin. The restoration of these landforms belongs to the most important elements of spatial planning in these areas. There are different methods of assigning a level of restoration and adapting the above mentioned landforms for functional purposes. The authors tried to evaluate dumping grounds in the Ruhr Region. In the paper, a method of valorization of dumping grounds is used, and an analysis using the concept of valorization for dumping grounds from coal mining industry situated in Upper Silesian Coal Basin is done. This concept includes an evaluation based on two criteria: substantial value and accessibility. Twenty representative objects were analyzed according to their surface, location, land utilization and complexity of environmental problems. The obtained results allow rating the dumping grounds situated in the Ruhr Region highly, which is connected with the high level of restoration. An attempt of valorization of post mining dumping grounds situated in the Ruhr Region using the rules of valorization elaborated in Upper Silesian Coal Basin showed that there were necessary some modifications in these rules. They were related mainly to the way of using and location of the dumping grounds as well as general land utilization (e.g. in a touristic way). The analysis of the results of valorization shows the importance of effective restoration of the dumps, resulting from particular legal regulations. There is also one important fact that anthropogenic landforms like post mining dumping grounds are used for didactic, recreation and landscape purposes. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Zagospodarowanie przestrzenne; Eksploatacja górnicza; Rekreacyjne walory środowiska

EN

Spatial development; Mining exploitation; Recreational values ​​of the environment

• Czasopismo: Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego
• Rocznik: 2013
• Numer: nr 24 Wybrane problemy rozwoju usług turystycznych = The Selected Problems of Tourism Industry Development
• Strony: 106--118

Twórcy

autor

Łukasz Gawor

• Politechnika Śląska

autor

Anna Szmatłoch

• Politechnika Śląska

autor

Piotr Dolnicki

• Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie

Bibliografia

• Gawor, Ł. (2004). Wybrane zagadnienia sozologii górniczej w Zagłębiu Ruhry i Górnośląskim Zagłębiu Węglowym (GZW) na przykładzie zwałowisk pogórniczych - studium porównawcze. Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej, Górnictwo, 260, 97-108.
• Gawor, Ł., Main, M. (2007). Ausgewählte Umweltprobleme im Ruhrgebiet und im Oberschlesischen Kohlenbezirk (GZW) am Beispiel von Bergehalden. In: Veröffentlichungen von der 16. Tagung für Ingenieurgeologie und vom Forum Junge Ingenieurgeologen, Bochum, 07. bis 10. März 2007, Hsg. Otto F., 95-103.
• Gawor, Ł., Szmatłoch, A. (2010). Koncepcja waloryzacji zwałowisk po górnictwie węgla kamiennego na przykładzie Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Acta Geographica Silesiana, 7, 23-30.
• Held, T., Schmitt, T. (2001). Vom Spitzkegel zur Landmarke. Geographische Rundschau, H.9, Band 53, 19-26.
• Labus, K. (2005). Parametryczna metoda oceny oddziaływania form turystyki na obiekty przyrody nieożywionej. Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej, Górnictwo, 269.
• Schulz, D. (2004). Recultivation of Mining Waste Dumps in the Ruhr Area, Germany. W: Water, Air & Soil Pollution, Springer Netherlands, 89-98.
• Wiggering, H., Kerth, M., (1991). Bergehalden des Steinkohlenbergbaus. Braunschweig/Wiesbaden: Verlag Friedr. Vieweg & Sohn Verlagsgesellschaft mbH.