Czy dobra publiczne są naprawdę publiczne?

• Autorzy: Jan M. Fijor

Warianty tytułu

Are Public Goods Really Public?

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Coraz więcej faktów wskazuje na to, że kryzys finansowy, jaki rozpoczął się latem 2008 r., jest kryzysem interwencjonizmu, czyli zaangażowania rządu (państwa) w kierowanie gospodarką. Fundamentem ekonomicznym interwencjonizmu jest teoria dóbr publicznych, oparta na przekonaniu, że rynek (sektor prywatny) jest zawodny, stąd konieczna jest jego polityczna korekta bądź substytucja. W artykule, krytykując takie podejście, oparto się na teorii znanej jako austriacka szkoła ekonomiczna (ASE), z której m.in. wynika, że założenia teorii dóbr publicznych są mało precyzyjne; mają charakter uznaniowy; są zależne od nienaukowych sądów etycznych. Na przykładzie głównych dóbr publicznych (edukacja, produkcja bezpieczeństwa, obrona narodowa) wykazano, że chociaż rynek (sektor prywatny) bywa zawodny, tworzenie alternatywnego dla niego sektora państwowego jest mniej efektywne. W artykule posłużono się metodą analityczną, budując argumenty na podstawie aksjomatów ludzkiego działania i wolnego wyboru, będące fundamentem teorii ASE. Niniejszy artykuł jest teoretycznym punktem wyjścia dla pracy badawczej, w której porównaniu poddana zostanie efektywność działania trzech podobnych przedsięwzięć wykonywanych w trzech różnych sektorach: państwowym, spółdzielczym oraz prywatnym. Autor uważa, że koncepcja państwa opiekuńczego, opartego na zastępowaniu sektora prywatnego (i rynku) gospodarką państwową, powinna zostać poddana gruntownej rewizji. Opieranie rozwoju gospodarczego na regulacjach i dyrektywach politycznych jest złudzeniem, które może spowodować spadek standardu życia.(abstrakt oryginalny)

EN

There's been compelling evidence that the financial crisis originated in the USA in the late summer 2008 resulted from growing interventionism and government involvement in the economies of the developed countries of the UE and the United States. A theoretical foundation of interventionism is the economic theory known as a welfare economics and/or public goods theory. Its principal thesis says that - since the free market fails - in order to correct that failure, a political (governmental) intervention (action) is needed. This paper criticizes such an approach and shows that although market is not perfect, any political (non-market) correction or/and substitution of the private sector by the state sector is an even bigger mistake. The reason is that public goods theory is based on arbitral, political, biased judgments rather than on pure, value-neutral, scientific assumptions. We support that point with examples of such basic public goods: education, security and national defense. The paper is a part of a bigger study on the efficiency of three similar enterprises working in three different sectors: state, cooperative and private. In conclusion, interventionism, substituting private sector with the state sector, and basing economic development on the welfare state concept, could jeopardize existing standard of living.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Kryzys finansowy; Rola państwa w gospodarce; Teoria dobra publicznego; Dobra publiczne

EN

Financial crisis; States' role in economy; Public goods theory; Public goods

• Czasopismo: Studia Ekonomiczne / Polska Akademia Nauk. Instytut Nauk Ekonomicznych
• Rocznik: 2011
• Numer: nr 1 (68)
• Strony: 87--100

Twórcy

autor

Jan M. Fijor

• Fijorr Publishing

Bibliografia

• Bator F.M. (1958), The Anatomy of Market Failure, "Quarterly Journal of Economics", Vol. 72, No. 3.
• Bowden E.V., Bowden J.H. (2002), Ekonomia. Nauka zdrowego rozsądku, Fundacja Innowacja, Warszawa.
• Buchanan J.M. (1968), The Demand and Supply of Public Goods, Rand McNally, Chicago.
• Goodman J.C., Musgrave G.L., Herrick D.M. (2008), Jak uzdrowić służbę zdrowia, raport o światowych systemach opieki zdrowotnej, tłum. K. Węgrzecki, Fijorr Publishing, Warszawa.
• Head J.G. (1962), Public Goods and Public Policy, "Public Finance", No. 17.
• Holcombe R.G. (1997), A Theory of the Theory of Public Goods, "Review of Austrian Economics" Vol. 10, No. 1.
• Hoppe H.H. (2006), The Economics and Ethics of Private Property, Ludwig von Mises Institute, Auburn, Alabama.
• http://online.wsj.com/article/SB10001424052748704065404574636170633783890.html
• http://www.pijarzy.pl/?strona,doc,pol,glowna,221,0,1767,1,221,ant.html
• Hummel J.R. (1990), Disarmament and Free Ride, "Review of Austrian Economics", Vol. 4, s. 88-122.
• Jagielski W. (1998), Z zawodu wojownik, "Gazeta Wyborcza", 18 grudnia; tekst ten znaleźć można także na: (http://niniwa2.cba.pl/z_zawodu_wojownik.htm).
• Molinari G. de (1977), The Production of Security, przekł. J. Huston Mc Culloch, New York Center for Libertarian Studies, Occasional Paper, Series No. 2.
• Musgrave R.A. (1959), The Theory of Public Finance, McGraw-Hill, New York.
• Olson M. (1965; 1971), The Logic of Collective Action, Public Goods and the Theory of Groups, Harvard University Press, Cambridge, Mass.
• Portal gazeta.pl, "Ruszyło Światowe Forum Gospodarcze w Davos", 21 stycznia 2004. http://gospodarka.gazeta.pl/gospodarka/1,33182,1878032.html
• Portal konserwatyzm.pl, Adam Wielomski, Teologia polityczna spod Pałacu Prezydenckiego, http://www.konserwatyzm.pl/publicystyka.php/Artykul/6285/
• Portal Polskiej Prowincji Zakonu Pijarów "Czyńcie sobie ziemię poddaną" (Rdz. 1, 28) - Refleksja z okazji obchodzonego w dniu 21 marca Dnia Ziemi. http://www.pijarzy.pl/index.php?strona,doc,pol,glowna,221,0,1767,1,221,ant.html
• Portal wnp.pl z dnia 27 czerwca 2010, "Uliczne zamieszki w proteście przeciw szczytowi G20", http://www.wnp.pl/informacje/uliczne-zamieszki-w-protescie-przeciw-szczytowi-g20,113492_1_0_0.html
• Rand A. (1967), Capitalism: The Unknown Ideal, A Signet book from New American Library, USA.
• Ravenal E.S. (1984), Defining Defense: The 1985 Military Budget, Cato Institute, Washington, D.C.
• Resek C. (1964), War and the Intellectuals, Harper and Row, New York.
• Rothbard M.N. (2008), Ekonomia wolnego rynku, tom III, tłum. R. Rudowski, Fijorr Publishing, Warszawa.
• Rothbard M.N. (2009a), Interwencjonizm, czyli władza a rynek, tłum. R. Rudowski, Fijorr Publishing, Warszawa.
• Rothbard M.N. (2009b), Egalitaryzm jako bunt wobec natury, tłum. K. Węgrzecki, Fijorr Publishing, Warszawa.
• Samuelson P.A. (1954), The Pure Theory of Public Expenditure, "Review of Economics and Statistics", No. 36, November, s. 387-390.
• Samuelson P.A. (1955), A Diagrammatic Exposition of a Theory of Public Expenditure, "Review of Economics and Statistics", No. 37, November.
• Samuelson P.A., Nordhaus W.D. (2008), Ekonomia, wyd. drugie, zmienione, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Schmitt C. (2007), The Concept of the Political, Extended Edition, The University of Chicago Press, Chicago.
• Tannehill L., Tannehill M. (2004), Rynek i wolność, tłum. Witold Falkowski, Fijorr Publishing, Warszawa.
• The Real Blackwater Scandal (2010), "Wall Street Journal", January 4.
• Wikipedia, http://pl.wikipedia.org/wiki/Obrona_narodowa