Rola sektora non profit w polskiej gospodarce

• Autorzy: Urszula Grzelońska

Warianty tytułu

The Role of the Non Profit Sector in the Polish Economy

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W artykule podejmuję próbę wyjaśnienia, jakie są w gospodarce rynkowej rola i miejsce dla organizacji non profit, nazywanych zamiennie organizacjami trzeciego sektora lub organizacjami pozarządowymi. Opierając się na obserwacji życia społeczno-gospodarczego i lekturze opracowań na ten temat, dochodzę do wniosku, że istnieją trzy rodzaje organizacji trzeciego sektora lub pełnią one potrójną rolę. Role te nazywam produkcyjną, dystrybucyjną i reprezentacyjną. Zasadniczym przedmiotem rozważań jest wykazanie - na podstawie opisu zadań, jakie w praktyce wykonują i w dyskusji z poglądami reprezentowanymi w literaturze przedmiotu - że organizacje trzeciego sektora stanowią trwały składnik struktury gospodarczej kraju i realizują zadania, których nie mogą wykonać istniejące w społeczeństwie i gospodarce rynkowej organizacje działające dla zysku, organizacje finansów publicznych (ani rynek, ani państwo), partie polityczne i organizacje formalnej struktury społecznej. Stanowią zatem konieczny składnik struktury gospodarczej. Na koniec podejmuję kwestię znaczenia organizacji trzeciego sektora w polskim społeczeństwie i gospodarce, będącego dotychczas przedmiotem uwagi socjologów, Dokonuję - z punktu widzenia ekonomisty - oceny umiarkowanej popularności tych organizacji w kraju z komunistycznym epizodem jego historii i nieoczywistych perspektyw ich rozwoju w najbliższej przyszłości. (abstrakt oryginalny)

EN

The paper aims to explain the role of nonprofit (third sector or non-governmental) organizations in the economy. Based on relevant literature and socioeconomic life observation I find that there are three types of nonprofit organizations (NPOs henceforth) and they play a triple role - productive, distributive, and re-presentative. The analysis of NPOs' actual tasks and views represented in the literature lead to the conclusion that NPOs constitute a permanent component of the economic structure of the country, and that they realize tasks which cannot be accomplished by existing for-profit organizations, public finance organizations (neither the market nor the state), political parties, nor formal social structure organizations. Lastly, the paper addresses the role of the third sector organizations in the Polish society and economy, hitherto studied only by sociologists. I evaluate, from the economist point of view, the moderate popularity of NPOs in a country with a communist episode in its history. I also point at uncertain prospects for their development in the nearest future. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Gospodarka rynkowa; Organizacje non-profit; Organizacje pozarządowe; Trzeci sektor gospodarki

EN

Market economy; Non-profit organisations; Non-governmental organisation; Third sector of the economy

• Czasopismo: Studia Ekonomiczne / Polska Akademia Nauk. Instytut Nauk Ekonomicznych
• Rocznik: 2011
• Numer: nr 4 (71)
• Strony: 325--344

Twórcy

autor

Urszula Grzelońska

• Polska Akademia Nauk

Bibliografia

• Anheier H.L., Salamon L.M. (2006), The Non Profit Sector in Comparative Perspective, w: Powell W., Steinberg R. (eds), The Non Profit Sector. A Research Handbook, wyd. II, Yale University Press, New Haven.
• Dąbrowska J. (2008), Od trzeciego sektora do przedsiębiorczości społecznej - wyniki badań ekonomii społecznej w Polsce, Stowarzyszenie Klon/Jawor, Warszawa.
• Gliński P. (2002), Podstawowe słabości i niektóre sukcesy trzeciego sektora, w: Gliński P. i inni (red.), Samoorganizacja społeczeństwa polskiego: Trzeci sektor, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.
• Gliński P., Lewenstein B., Siciński A. (red.) (2002), Samoorganizacja społeczeństwa polskiego: Trzeci sektor, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.
• Gumkowska M., Herbst J. (2008), Organizacje pozarządowe, w: Dąbrowska J. (red.), Od trzeciego sektora do przedsiębiorczości społecznej - wyniki badań ekonomii społecznej w Polsce, Stowarzyszenie Klon/Jawor, Warszawa.
• GUS (2007), Rocznik Statystyczny Rzeczpospolitej Polski 2007, Warszawa.
• GUS (2008), Rocznik Statystyczny Rzeczpospolitej Polski 2008, Warszawa.
• GUS (2009), Mały rocznik statystyczny Polski 2009, Warszawa.
• Hansmann H.B. (1980), The Role of Non Profit Enterprise, "The Yale Law Journal", Vol. 89, April, s. 835-901.
• Hansmann H.B. (1987), Economic Theories of Non Profit Organizations, w: Powell W.W. (ed.), The Non Profit Sector. A Research Handbook, I wyd., Yale University Press, New Haven, s. 27-42.
• Hausner J. (red.) (2008), Ekonomia społeczna a rozwój, Małopolska Szkoła Administracji Publicznej UE w Krakowie, Kraków.
• Iwankiewicz-Rak B. (2002), Słabe państwo - silny trzeci sektor? Wybrane problemy rozwoju i funkcjonowania organizacji pozarządowych, w: Gliński P. i inni (red.), Samoorganizacja społeczeństwa polskiego: Trzeci sektor, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa, s. 121-132.
• Leś E., Nałęcz S. (2002), Potencjał ekonomiczny i społeczny sektora non profit w Polsce. Wybrane wyniki badań międzynarodowych sektora non profit, w: Gliński P. i inni (red.), Samoorganizacja społeczeństwa polskiego: Trzeci sektor, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa, s. 13-32.
• Pestoff V.A. (ed.) (1995), Reforming Social Services in Central and Eastern Europe - An Eleven Nation Overview, Cracow Academy of Economics, Kraków.
• Powell W.W. (ed.) (1987), The Non Profit Sector. A Research Handbook, I wyd., Yale University Press, New Haven & London.
• Powell W., Steinberg R., (eds) (2006), The Non Profit Sector. A Research Handbook, II wyd., Yale University Press, New Haven & London.
• Siciński A. (2002), Spadek dynamiki rozwoju trzeciego sektora, w: Gliński P. i inni (red.), Samoorganizacja społeczeństwa polskiego: Trzeci sektor, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa, s. 241-244.
• Smith S.R., Grønbjerg K.A., (2006), Scope and Theory of Government-Non Profit Relations, w: Powell W., Steinberg R. (eds), The Non Profit Sector. A Research Handbook, II wyd., Yale University Press, New Haven, s. 219-242.
• Steinberg R. (2006), Economic Theories of Non Profit Organizations, w: Powell W., Steinberg R. (eds), The Non Profit Sector. A Research Handbook, Yale University Press, New Haven, s. 117-139.
• Weisbrod B. (1977), The Voluntary Non Profit Sector, Lexington Books, Lexington.
• Wygnański J.J. (2008), Ekonomizacja organizacji pozarządowych, w: Hausner J. (red.), Ekonomia społeczna a rozwój, Małopolska Szkoła Administracji Publicznej UE w Krakowie, Kraków.
• Wygnański J.J. (2002), Kryzys wzrostu sektora, w: Gliński P. i inni (red.), Samoorganizacja społeczeństwa polskiego: Trzeci sektor, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.
• Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. O działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, Dz.U. 2003, Nr 96, poz. 873.
• www.ngo.pl;