Tożsamość grup kulturowych w procesie globalizacji

• Autorzy: Stanisław Sorys

Warianty tytułu

The Identity of Culture Groups in the Process of Globalisation

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Postępujący proces globalizacji związany z przemianami politycznymi i gospodarczymi na świecie wywiera istotny wpływ na sferę kultury, przyczyniając się do jej unifikacji i powszechnego przejmowania modelu kultury masowej. Nie pozostaje do bez wpływu na zbiorowości etniczne i mniejszości narodowe, których dążenia do zachowania odrębnej tożsamości realizowane są pod naciskiem kultury danego kraju oraz kultury masowej. W artykule podjęto próbę ukazania czynników, które wywierają wpływ na kształtowanie się odrębności kulturowej grup etnicznych i mniejszości narodowych. Zdefiniowano pojęcia globalizacji i metropolizacji, wskazano na zagrożenia, jakie powodują te zjawiska w sferze społecznej i kulturowej. Przedstawiono pojęcie kultury, zachodzące współcześnie zmiany społeczno-kulturowe polegające na odchodzeniu od społeczeństwa tradycyjnego na rzecz społeczeństwa przemysłowego. Nakreślono pojęcia grupy etnicznej i mniejszości narodowej, pokazano różnice pomiędzy tymi zbiorowościami i współczesne mechanizmy ich powstawania. W artykule zwrócono uwagę na prawa przysługujące mniejszościom narodowym w Polsce na podstawie obowiązujących aktów prawnych. Opierając się na wynikach Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań z 2011 roku, zaprezentowano liczebność i rozkład terytorialny największych grup narodowych i etnicznych w Polsce. Przemiany, jakie dokonały się w Polsce po okresie transformacji ustrojowej, stworzyły właściwe warunki dla zachowania i rozwoju kultury oraz tradycji grup mniejszościowych. Prawo polskie jest w tym zakresie dostosowane do wymogów unijnych, nie ogranicza społecznego i kulturowego rozwoju mniejszości narodowych, co przyczynia się do postępującego procesu odradzania się kultur mniejszościowych, wzrostu zainteresowania przynależnością do nich i eksponowania poczucia tej przynależności. (abstrakt oryginalny)

EN

The ongoing process of globalisation associated with global political and economic changes has a significant impact on the cultural sphere, contributing to its unification and universal acquisition of mass culture model. It also influences ethnic communities and national minorities, whose pursuit of preservation of separate identity is carried out under cultural pressure of a given country and popular culture. This article presents an attempt to show factors affecting the formation of cultural diversity of ethnic groups and national minorities. It also defines the concepts of globalisation and metropolisation and shows the threats created by these phenomena for the social and cultural spheres. It presents the concept of culture, contemporary socio-cultural changes involving the shift from traditional society to industrial society. It outlines the concept of an ethnic group and a national minority, differences between these communities and modern mechanisms for the creation thereof. This article highlights the rights of national minorities in Poland in accordance with applicable laws. It also presents the population and territorial distribution of the largest national and ethnic groups in Poland based on the results of the 2011 National Census of Population and Housing. The changes that have occurred in Poland after the political transformation period created good conditions for the preservation and development of culture and traditions of minority groups. In this respect, the Polish law is adjusted to the requirements of the EU and it does not restrict the socio-cultural development of national minorities, which contributes to the ongoing revival of minority cultures, growing interest in belonging with them and exposing that sense of belonging. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Kultura; Mniejszości narodowe; Globalizacja

EN

Culture; Ethnic minority; Globalization

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Małopolskiej Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Tarnowie
• Rocznik: 2013
• Tom: 22
• Numer: nr 1
• Strony: 155--171

Twórcy

autor

Stanisław Sorys

• Akademia Krakowska im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego w Krakowie

Bibliografia

• Czaja I., Globalizacja, globalizm, przedsiębiorczość - szanse i zagrożenia. W: K l i c h J. (red.), Globalizacja, Wydawnictwo Profesjonalnej Szkoły Biznesu, Kraków 2001. ISBN 83-87832-27-8.
• Zawadzka A., Globalizacja. W: Marshall G., Tabin M. (red.), Słownik socjologii i nauk społecznych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004. ISBN 83-01-13219-1.
• Giddens A., Socjologia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006. ISBN 83-01-14408-4.
• Markowski T. (red.), Metropolie, obszary metropolitalne, metropolizacja: problemy i podstawowe pojęcia, Polska Akademia Nauk. Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju, Warszawa 2006. ISBN 83-89693-16-X.
• Karwińska A., Marginalizacja. Wykluczenie społeczne. W: K a r w i ń s k a A. (red.), Odkrywanie socjologii. Podręcznik dla ekonomistów, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007. ISBN 978-83-01-14872-0.
• Turner J.H., Socjologia. Koncepcje i ich zastosowanie, Zysk i S-ka, Poznań 1998. ISBN 83-7298-844-7.
• Sztompka P., Socjologia, Znak, Kraków 2002. ISBN 83-240-0218-9.
• Baldwin E. [et al.], Wstęp do kulturoznawstwa, Zysk i S-ka, Poznań 2007. ISBN 978-83-7506-079-9.
• Golka M., Socjologia kultury, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2007. ISBN 978-83-7383-241-1.
• Olechnicki K., Załęcki P., Słownik socjologiczny, Graffiti BC, Toruń 1997. ISBN 83-900784-1-4.
• Karwińska A., Kultura i jej społeczne znaczenie. W: K a r w i ń s k a A. (red.), Odkrywanie socjologii. Podręcznik dla ekonomistów, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007. ISBN 978-83-01-14872-0.
• Kłoskowska A., Kultury narodowe u korzeni, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005. ISBN 83-01-14557-9.
• Fudala A., Wysoczański W. (red.), Migracje: dzieje, typologia, definicje, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2006. ISBN 978-83-229-2813-4.
• Kawczyńska - Butrym Z., Migracje. Wybrane zagadnienia, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2009. ISBN 978-83-227-3061-4.
• Wacławek D., Migracje ludności [online, dostęp: 26.01.2012]. Dostępny w Internecie: http://www.geografia.dwgm.pl/migracje/html.
• Konstytucja RP z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz.U. z 1997 r., nr 78, poz. 483, art. 35.
• Ustawa z dnia 6 stycznia 2005 r. o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym, Dz.U. z 2005 r., nr 7, poz. 141, z późn. zm.
• Ustawa z dnia 12 kwietnia 2001 r., Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, Dz.U. z 2001 r., nr 46, poz. 499.
• Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty, Dz.U. z 2004 r., nr 173, poz. 1808.
• Ustawa z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji, Dz.U. z 1992 r., nr 173, poz. 1807.
• Ustawa z dnia 7 października 1999 r. o języku polskim, Dz.U. z 1999 r., nr 90, poz. 999.
• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 18 marca 2002 r. w sprawie wypadków, w których nazwom i tekstom w języku polskim mogą towarzyszyć wersje w przekładzie na język obcy, Dz.U. z 2002 r., nr 37, poz. 349.
• Ustawa z 6 czerwca 1997 r. kodeks karny, Dz.U. z 1997 r., nr 88, poz. 553.
• Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych, Dz.U. z 1997 r., nr 133, poz. 883.
• Wojewódzki Urząd Statystyczny w Krakowie. Materiały wewnętrzne.
• Główny Urząd Statystyczny, Ludność. Stan i struktura demograficzno-społeczna. Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2011 [online, dostęp: 21.05.2013], Warszawa 2013. Dostępny w Internecie: http://www.stat.gov.pl/gus/5840_14076_PLK_HTML.htm.
• Główny Urząd Statystyczny, Wyniki Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2011.Podstawowe informacje o sytuacji demograficzno-społecznej ludności Polski oraz zasobach mieszkaniowych [online, dostęp: 21.05.2013], opracowanie przygotowane na Kongres Demograficzny w dniach 22-23 marca 2012 r., Warszawa 2012. Dostępny w Internecie: http://www.stat.gov.pl/cps/ rde/xbcr/gus/lu_nps2011_wyniki_nsp2011_22032012.pdf.
• Urząd Statystyczny w Krakowie, Rocznik Statystyczny Województwa Małopolskiego, Kraków 2012. ISSN 1640-002X.