Efekt substytucji a przeszacowanie wskaźnika CPI w Polsce w latach 2001-2010

• Autorzy: Ewelina Mela-Owczarek

Warianty tytułu

Substitution Effect and the CPI Index Bias: the Case of Poland in Years 2001-2010

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Jednym z kluczowych problemów związanych z indeksami cenowymi o stałych wagach jest to, że powszechnie stosowana formuła indeksu - formuła Laspeyresa - nie uwzględnia efektu substytucji. Przeszacowanie z tym związane można zmierzyć, porównując wartości indeksu Laspeyresa z analogicznymi wartościami indeksu Törnqvista. Interpretując skalę rozbieżności między analogicznymi wartościami tych dwóch indeksów jako liczbową miarę efektu substytucji, możliwy staje się pomiar reakcji konsumentów na fluktuacje cenowe i ich skłonności do zmiany modelu konsumpcji. Zakładając racjonalne zachowanie konsumentów, jeśli ceny rosną, powinni oni być bardziej skłonni do zastępowania drożejących dóbr tańszymi zamiennikami. Skłonność ta powinna być również silniejsza w czasie pogarszającej się koniunktury w gospodarce. W artykule na przykładzie Polski przedstawiona zostanie analiza dotycząca przeszacowania wartości ogólnego wskaźnika CPI mierzonego formułą Laspeyresa na skutek nieuwzględnienia w jej konstrukcji efektu substytucji w latach 2001-2010. (abstrakt oryginalny)

EN

One of the key problems inherent in fixed-weight consumer price indices, emphasized in The Boskin Commission Report, was that the most common formula for calculating the price index of consumer goods and services (the Laspeyres formula) ignores the effect of product substitution. The strength of the bias can be measured by comparing the Laspeyres index with the Törnqvistone. The scale of the discrepancy could be interpreted as numeric effect of product substitution. In this way it is possible to measure consumer reaction to price fluctuations and susceptibility to changing of consumption model. It seems that the consumer susceptibility to changing of consumption model is dependent on current market situation. Assuming rationality of consumers' behavior, if prices change, consumers tend to replace more expensive goods with their less costly substitutes. The consumer susceptibility to changing of consumption model and thus the substitution effect could be also stronger during recession periods, when many households experience large capital losses in housing and in their financial portfolios, and a non-trivial fraction of the society lose their job. As a consequence of these shocks, many households should substantially reduce their expenditures by substituting away from products that have become more expensive and toward less costly goods. This paper provides an analysis of product substitution effect in Polish households in different stages of an economic cycle. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Koszty utrzymania; Produkt krajowy brutto (PKB); Indeks Laspeyresa; Indeks cen konsumpcyjnych; Zachowania konsumenta; Efekt substytucyjny

EN

Cost of living; Gross domestic product (GDP); Laspeyres index; Consumer price index (CPI); Consumer behaviour; Substitution effect

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Bankowej we Wrocławiu
• Rocznik: 2013
• Numer: nr 2(34) Zastosowanie metod ilościowych w naukach ekonomicznych
• Strony: 327--336

Twórcy

autor

Ewelina Mela-Owczarek

• Wyższa Szkoła Bankowa we Wrocławiu

Bibliografia

• Aizcorbe A.M., Jackman P.C., The commodity substitution effect in CPI data, 1982-91, "Monthly Labour Review" 1993, Vol. 116, No. 12, s. 25-33.
• Bortkiewicz L., Zweck und Struktureiner Preisindexzahl, Nordisk Statistisk Tidsskrift 2, 1923, s. 369-408.
• Boskin M.J., Dulberger E., Gordon R., Griliches Z., Jorgenson D., Toward a More Accurate Measure of the Cost of Living, Final Report to the Senate Finance Committee, 1996.
• Diewert W.E., Exact and Superlative Index Numbers, "Journal of Econometrics" 1976, No. 4, s. 114-145.
• Diewert W.E., Superlative index numbers and consistency in aggregation, "Econometrica" 1978, No. 46, s. 883-900.
• Diewert W.E., Index Number Issues in the Consumer Price Index, "Journal of Economic Perspectives" 1998, Vol. 12., No. 1., s. 47-58.
• Fisher I., The Making of Index Numbers, Houghton-Mifflin, Boston 1922.
• Genereux P.A., Impact of the Choice of Formulas on the Canadian Consumer Price Index, w: Price Level Measurement, red. Diewert and Montmarquette, Statistics Canada, Ottawa 1983, s. 489-535.
• Konus A.A., The Problem of the True Index of the Cost of Living, "Econometrica" 1939, No. 7, s. 10-29.
• Łyko J., Misztal A., Weight System in a CPI Analysis, "International Journal of Economics and Finance Studies" 2011, Vol. 3, No. 2, The Social Sciences Research, www.sobiad.org/ eJ0URNALS/journal_IJEF/2011.htm [20.08.2012].
• Poland's economic performance (2001-2010), Warszawa, Ministry of Economy, www.mg.gov.pl/ node/9142 [25.08.2012].
• Raport o Inflacji (2001-2010), Narodowy Bank Polski, Rada Polityki Pieniężnej, www.nbp.pl/ homen.aspx?f=/en/publikacje/raport_inflacja/raport_inflacja.html [8.09.2012].
• Törnqvist L., The Bank of Finland 's Consumption Price Index, "Bank of Finland Monthly Bulletin" 1936, No. 10, s. 1-8.
• Statistical Yearbook of Poland (2001-2011), GUS, Warszawa 2002-2012.