Rosjanie - między narodowością a tożsamością

• Autorzy: Anna Głąb

Warianty tytułu

Russians : between Nationality and Identity

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Kwestia wielonarodowości jest istotną okolicznością, wpływającą na strukturę podmiotów Federacji Rosyjskiej oraz relacje między centrami władzy, regionami, narodami czy poszczególnymi jednostkami. W literaturze często spotyka się informację, że terytorium Federacji Rosyjskiej zamieszkuje ponad 100 narodów i narodowości. Istotne jest określenie tych dwóch terminów i uzasadnienie użycia, podczas gdy "posługujący się tymi pojęciami często nie rozróżniają ich znaczeń ponieważ używają tych pojęć zamiennie". Zdaniem Edwarda Shilsa "narody są społeczną strukturą złożoną z jednostek, które są wzajemnie świadome tego, że są członkami tego narodu", natomiast "narodowość jest stanem zbiorowej samoświadomości". To narodowość tworzy naród, ale jednocześnie nim nie jest, gdyż jej świadomość ma wymiar indywidualny. Naród, poza odniesieniem do zbiorowości, posiada swoją strukturę, która przesądza o jego funkcjonowaniu. Z przytoczonych definicji wynika również, że jednostka nie otrzymuje od innych potwierdzenia swojej narodowości (chociaż jako wyraz pewnego stanu prawnego może ona, ale nie musi, znajdować swoje urzeczywistnienie w obywatelstwie), podczas gdy w narodzie funkcjonuje element wzajemności. Ogólnie więc pojęcia "narodu" używa się na określenie wspólnoty, natomiast "narodowość" jest cechą. Z kolei pod pojęciem nacji można rozumieć i naród i narodowość, wobec czego będzie on używany, by uniknąć zbyt wielu powtórzeń. Będzie również traktowany jako stała część wyrażenia "nacja tytularna" na określenie nazw tych narodów, od których wzięły swoje nazwy podmioty o charakterze narodowym. (fragment tekstu)

EN

The article concerns the ethnic structure of the Russian Federation and the problems of national identity in the multiethnic state. A few distinct regions were identified based on ethnic, linguistic and religious components. They show that despite the Russian numerical superiority and the dominant role of Russian language and Russian culture, the Federation is a diverse state. Ethnocultural mosaics are situated throughout the state and it because of that any aspiration for larger autonomy or local separatism could destroy the Federation from the inside. A source for such aspirations may result from, for exapmpe, strong ethnic identity, which is especially important because of its naturalness, resulting from life and acting within constituent entities that were formed on the ethnic basis. The strength of ethnic identity resides in its stability, which played a signi cant role during the transformation period. On the other hand, the strong ethnic component in Russia is opposed to a weak civil identity, whose character is more formal. This second approach may be undermined by the results of public opinion polls. They show quite a strong and parallel identity with three groups: citizens at large, members of the same ethnic group and local community. In fact, it is difficult to precisely describe the dominant identity of the Russians. It is based on a peculiar dualism - ethnicity and citizenship. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Tożsamość narodowa; Narodowość; Wielokulturowość

EN

National identity; Nationality; Multicultural

• Czasopismo: Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego Studia i Prace / Szkoła Główna Handlowa
• Rocznik: 2012
• Numer: nr 1
• Strony: 199--231

Twórcy

autor

Anna Głąb

Bibliografia

• Arutunova E., Ideologia rossijskoj identičnocti v diskurse prezydentskih vystuplenij s načala XXI v., w: Nacional´no-graždanskie identičnosti i tolerantnost´: opyt Rossii i Ukrainy v period transformacii, red. L. Drobiževa, E. Golovaha, Instytut Socjologii NAN Ukrainy, Instytut Socjologii RAN, Kiev 2007, s. 25.
• Bieleń S., Tożsamość międzynarodowa Federacji Rosyjskiej, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa 2006, s. 21-25.
• Bodnar A., Obywatelstwo wielopoziomowe w europejskiej przestrzeni konstytucyjnej, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2006, s. 137.
• Brzeziński Z., Wielka szachownica, Politeja, Warszawa 1999, s. 97.
• Ćwiek-Karpowicz J., Tożsamość państwowa Rosjan w świetle wyników badań opinii publicznej z lat 2000-2008, "Forum Natolińskie" 2008, nr 2 (13), http://www.natolin.edu.pl/pdf/FN/FN_2_2008_cwiek-karpowicz.pdf, s. 16 (dostęp: 13 września 2011 r.).
• Danilova E. N., Čerez prizmu social´nyh identi€ kacij (Sravnitel´noe issledovanie žitelej Rossii i Pol´ši), w: Rossia reformiruuŝaasa: ežegodnik - 2004, red. L. M. Drobiževa, Instytut Socjologii RAN, Moskva 2004, http://2008.isras.ru/. les/File/annual2004.pdf, s. 228-229 (dostęp: 13 września 2011 r.).
• Drobiževa L. M., Identičnost´ i etničeskie ustanovki russkih v svoej i inoetničeskoj srede, "Sociologičeskie issledovania" 2010, nr 12, s. 49, http://www.isras.ru/files/File/Socis/2010-12/Drobizheva.pdf (dostęp: 11 września 2011 r.).
• Eberhardt P., Geografia ludności Rosji, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002, s. 100.
• Encyklopedia geografii świata: Europa Wschodnia, Azja Północna i Środkowa, Zakaukazie, praca zbiorowa, Wiedza Powszechna, Warszawa 1997.
• Foligowski P., Specyfika struktury państwowej Federacji Rosyjskiej - geneza rosyjskiego federalizmu, "Polityka Wschodnia" 2000, nr 1, s. 90.
• Gorškov M. K., Rossijskaa identičnost´ v usloviah transformirujuŝihsa processov, http://www.rosnation.ru/index.php?D=37&goto=68 (online: 12 kwietnia 2008 r.; dostęp: 9 września 2011 r.).
• Górecki J., Borkowicz W., Republika Mari Eł jako przykład rosyjskiej prowincji, w: Rosja 2000: koniec i początek epoki?, red. A. Magdziak-Miszewska, Centrum Stosunków Międzynarodowych, Warszawa 2000.
• Górecki W., Islam na Kaukazie: wprowadzenie, w: Islam na obszarze postradzieckim, "Prace OSW", 2003, nr 7, http://www.osw.waw.pl/sites/default/. les/PRACE_7.pdf, s. 38 (29 października 2011 r.).
• Haritonova N., Russkaa identičnost´. Etničeskaa Ili graždanskaa?, http://www.rosnation.ru/index.php?D=37&goto=71 (online: 20 kwietnia 2008 r.; dostęp: 8 września 2011 r.).
• http://www.wvsevsdb.com/wvs/WVSAnalize.jsp (dostęp: 10 października 2011 r).
• Huntington S., Zderzenie cywilizacji i nowy kształt ładu światowego, przeł. H. Jankowska, Wyd. Muza, Warszawa 2000, s. 16.
• Idee w Rosji: leksykon rosyjsko-polsko-angielski, red. A. de Lazari, t. 6, Wyd. Naukowe Semper, Warszawa 2007, s. 102.
• Idee w Rosji: leksykon rosyjsko-polsko-angielski, red. A. de Lazari, t.1, Wyd. Naukowe Semper, Warszawa 1999, s. 258-260.
• Idee w Rosji: leksykon rosyjsko-polsko-angielski, red. A. de Lazari, t. 5, Wyd. Naukowe Semper, Warszawa 2003, s. 80.
• Informacionnye materialy ob okončatel´nych itogah Vserossijskoj perepisi naselenia 2010 goda: nacional´nyj sostav naselenia RF, http://www.gks.ru/free_doc/new_site/population/demo/per-itog/tab5.xls (dostęp: 19 grudnia 2011 r.).
• Informacionnye materialy ob okončatel´nych itogah Vserossijskoj perepisi naselenia 2010 goda: nacional´nyj sostav naselenia po sub˝ektam Rossijskoj Federacii, http://www.gks.ru/free_doc/new_site/population/demo/per-itog/tab7.xls (dostęp: 19 grudnia 2011 r.).
• Inglehart R., Kultura a demokracja, w: Kultura ma znaczenie: jak wartości wpływają na rozwoj społeczeństw, red. L. Harrison, S. Huntington, przeł. S. Dymczyk, Wyd. Zysk i S-ka, Poznań 2000, s. 153.
• Kara-Murza A. A., Zmiana formuły tożsamości: Rosja między okcydentalizmem a samoistnością, w: Polacy i Rosjanie. 100 kluczowych pojęć, red. A. Magdziak-Miszewska, M. Zuchniak, P. Kowal, Biblioteka "WIĘZI", Warszawa 2002, s. 215.
• Madej Z., Rosyjskie zmagania cywilizacyjne, Oficyna Naukowa, Warszawa 1993, s. 12-13.
• Majewicz A. F., Języki świata i ich klasyfikowanie, PWN, Warszawa 1989.
• Maraszewski M., Islam w europejskiej części WNP: islam w Tatarstanie, w: Islam na obszarze postradzieckim, "Prace OSW", 2003, nr 7, s. 78.
• My: Rossia strana regionom: perspektivy i riski, "Eho Moskvy" 2010, 7 września, http://www.echo.msk.ru/programs/we/708717-echo/

Identyfikatory

DOI

https://doi.org/10.33119/KKESSiP.2012.1.8