Kondycja finansowa samorządów województw w latach 2004-2011

• Autorzy: Sławomir Pastuszka

Warianty tytułu

Financial Condition of Self-Governed Regions in the Years 2004-2011

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W przeprowadzonej analizie wykazano, że dochody ogółem województw w latach 2004-2011 podwoiły się, co paradoksalnie nie oznacza trwałej poprawy sytuacji finansowej województw w tym czasie. Wzrost dochodów ogółem był bowiem spowodowany przede wszystkim zwiększonymi transferami z budżetu państwa (głównie dotacji rozwojowych), których wykorzystanie wiązało się z finansowaniem inwestycji unijnych. Wysokie wpływy z dotacji rozwojowych, związane z intensywnym korzystaniem z funduszy unijnych, mają chwilowy a nie trwały wpływ na wielkość dochodów wszystkich samorządów, w tym na szczeblu województwa. Dochody własne stały się mniej znaczącym elementem budżetów województw, ponieważ ich udział w dochodach ogółem w analizowanym okresie spadł o prawie 19 punktów procentowych. W rezultacie około 60% dochodów ogółem województw w 2011 r. dystrybuowano za pośrednictwem środków pochodzących z budżetu państwa, podczas gdy w 2004 r. - 41,1%. Takie zmiany w strukturze dochodów ogółem województw należy ocenić negatywnie, ponieważ ograniczają one samodzielność finansową województw z powodu nadmiernego uzależnienia od transferów rządowych. Kluczową rolę w dochodach własnych samorządów odgrywają wpływy z podatków CIT i PIT, na których wysokość samorządy województw w krótkim okresie mają dość ograniczony wpływ. Dlatego niepokojący jest fakt spadku w analizowanym okresie wpływów z tych źródeł o 14 punktów procentowych. Na powyższą sytuację miały wpływ przede wszystkim zmiany w systemie podatkowym (np. ulgi podatkowe i zwolnienia w podatku CIT i PIT), spowolnienie gospodarcze w Polsce oraz międzywojewódzkie migracje ludności na pobyt stały.(fragment tekstu)

EN

The major goal of the article is to assess the financial condition of self-governed regions on the basis of the incomes obtained by them and expenditure incurred. The review of the literature offers some explanation of the basic notions connected with the selfgoverned regions' incomes and expenditure. A comparative analysis of the volume and dynamics of incomes and expenditure of the regions in the years 2004-2011 has been made. The structure of incomes includes the division into regions' own incomes and transfers from the state budget: targeted subsidies and general subvention, including those for remuneration, social insurance premiums, labour fund and debt servicing. There is also an analysis of regions' liabilities included in the public debt in relation to their budget income. The analysis indicates both positive and negative changes in the financial situation of the regions in the years 2004-2011. The positive ones include nearly a twofold growth in the total income and the fourfold rise in property spending per one inhabitant. Such a dynamics of investment outlays suggests that the self-governments are active in acquiring funds from the European Union budget. What is negative is primarily the decline in the shares of regions' own incomes in the total incomes as well as the decline in the value of operational surplus per one inhabitant, which points to the deterioration of the regions' financial situation. The author thinks that it is essential for the financial condition of the regions to make investments which should contribute to the creation and development of companies and as a consequence to the growth in the level of taxable incomes.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Administracja samorządowa; Województwo; Finanse; Budżet państwa; Inwestycje finansowe

EN

Self-government administration; Voivodship; Finance; State budget; Financial investment

• Czasopismo: Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów / Szkoła Główna Handlowa
• Rocznik: 2013
• Numer: z. 133
• Strony: 109--131

Twórcy

autor

Sławomir Pastuszka

• Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach

Bibliografia

• Bober J., Hausner J., Izdebski H., Lachiewicz W., Mazur S., Nelicki A. Nowatorski B., Puzyna W., Surówka K., Zachariasz I., Zawicki M., Narastające dysfunkcje, zasadnicze dylematy, konieczne działania. Raport o stanie samorządności terytorialnej w Polsce, Małopolska Szkoła Administracji Publicznej, Kraków 2013.
• Borodo A., Samorząd terytorialny. System prawnofinansowy, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004.
• Centralne finansowanie ochrony zdrowia i edukacji w Polsce. Analiza regionalna, Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, Warszawa 2008.
• Chojna-Duch E., Polskie prawo finansowe. Finanse publiczne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001.
• Działalność inwestycyjna jednostek samorządu terytorialnego w latach 1999-2004, analiza przyjęta Uchwałą Nr 2/2005 Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych z dnia 6 czerwca 2005 r.
• Efekty polityki spójności UE w Polsce, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa 2009.
• Gospodarka finansowa jednostek samorządu terytorialnego w warunkach decentralizacji zarządzania sektorem publicznym, red. H. Sochacka-Krysiak, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa 2008.
• Guziejewska B., Podstawowe założenia subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego w Polsce na tle konstrukcji teoretycznych, "Samorząd Terytorialny", nr 11/2004.
• Jędrzejewski L., Gospodarka finansowa samorządu terytorialnego w Polsce. Wybrane zagadnienia, Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz-Gdańsk 2007.
• Kalina-Prasznic U., Encyklopedia prawa, C. H. Beck, Warszawa 2000.
• Klepacki B., Kusto B., Ocena kondycji finansowej gmin województwa świętokrzyskiego, Ekonomika i organizacja gospodarki żywnościowej, "Zeszyty Naukowe SGGW", nr 77 (2009).
• Kołaczkowski B., Ratajczak M., Gospodarka finansowa samorządu terytorialnego w Polsce, Wolters Kluwer, Warszawa 2010.
• Korolewska M., Marchewka-Bartkowiak K., Zadłużenie samorządów terytorialnych w Polsce, Studia BAS, nr 4 (28) 2011.
• Kosiek A., Rozrzutny jak marszałek, "Gazeta Wyborcza", 26.07.2013
• Łapińska H., Kondycja finansowa jednostek samorządu terytorialnego w latach 2004- 2009, Zeszyty Naukowe, nr 10, PTE, Kraków 2011.
• Malinowska-Misiąg E., Misiąg W., Finanse publiczne w Polsce, wyd. II, LexisNexis, Warszawa 2007.
• Misterek W., Zewnętrzne źródła finansowania działalności inwestycyjnej jednostek samorządu terytorialnego, Difin, Warszawa 2008.
• Nargiełło J., Zdolność kredytowa jako element potencjału finansowego jednostek samorządu terytorialnego, "Studia Regionalne i Lokalne", nr 3 (25)/2006.
• Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia 2007-2013 wspierające wzrost gospodarczy i zatrudnienie. Narodowa Strategia Spójności, dokument zaakceptowany decyzją Komisji Europejskiej zatwierdzającą pewne elementy Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa, maj 2007.
• Ofiarski Z., Subwencje i dotacje jednostek samorządu terytorialnego, Difin, Warszawa 2002.
• Owsiak S., Finanse publiczne. Teoria i praktyka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006.
• Parkinson C. N., Prawo Parkinsona po dziesięciu latach, tłum. J. Kydryński, Książka i Wiedza, Warszawa 1973.
• Pastuszka S., Czynniki absorpcji funduszy unijnych według oceny jednostek samorządu terytorialnego województwa opolskiego i świętokrzyskiego, "Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów SGH", ZN 124, Warszawa 2013.
• Pastuszka S., Znaczenie subwencji i dotacji dla województwa świętokrzyskiego w latach 2008-2010, "Samorząd terytorialny", nr 9/2010.
• Perspektywy dla jednostek samorządu terytorialnego w Polsce w 2012 roku, FitchRatings, Grudzień 2011.
• Raport roczny 2011. Sytuacja finansowa jednostek samorządu terytorialnego, Departament Strategii i Analiz, PKO Bank Polski, Warszawa, wrzesień 2011.
• Samorząd terytorialny w procesie rozwoju regionalnego i lokalnego, red. W. Kosiedowski, Wydawnictwo "Dom Organizatora", Toruń 2005.
• Sprawozdanie z działalności Regionalnych Izb Obrachunkowych i wykonania budżetu przez jednostki samorządu terytorialnego w 2011 roku, Krajowa Rada Regionalnych Izb Obrachunkowych, Warszawa 2012.
• Swianiewicz P., Nadwyżka operacyjna, "Wspólnota" 2008, nr 9/859.
• Swianiewicz P., Ranking, Kondycja finansowa samorządów - nadwyżka operacyjna w 2007 r., "Wspólnota", nr 9, 2009.
• Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, Dz.U. z 2010 r. nr 51, poz. 307 z późn. zm.
• Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych, Dz.U. nr 54, poz. 654 z późn. zm.
• Ustawa z dnia 2 kwietnia 1997 r. Konstytucja Rzeczypospolitej, Dz.U. nr 78, poz. 483. Kondycja
• Ustawa z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, Dz.U. nr 203, poz. 1966 z późn. zm.
• Ustawa dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych, Dz.U. nr 249, poz. 2104 z późn. zm.
• Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, Dz.U. nr 157, poz. 1240 z późn. zm.
• Wskaźniki do oceny sytuacji finansowej jednostek samorządu terytorialnego w latach 2009-2011, Ministerstwo Finansów, Warszawa 2012.