Umieralność w starszych grupach wieku - ujęcie chorologiczne

• Autorzy: Elżbieta Grzelak-Kostulska , Beata Hołowiecka

Warianty tytułu

Mortality of the Senior Population - Chorological Perspective

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem analizy było poszerzenie i zaktualizowanie wiedzy na temat zjawiska umieralności wśród seniorów w Polsce. W pracy prześledzono zmienność współczynnika umieralności w wybranych grupach wieku w układzie terytorialnym oraz określono główne przyczyny zgonów. Potwierdzono, że przestrzenny rozkład natężenia umieralności w poszczególnych grupach wieku ludności zmienia się wraz ze specyfiką danego obszaru w zakresie ogólnej umieralności. Tam, gdzie jest ona wyższa, pojawia się większa umieralność w niższych badanych przedziałach wieku i odwrotnie, tam, gdzie czas trwania życia ludności Polski jest najdłuższy, współczynnik najsilniej zaznacza się w najstarszych grupach wieku. Udowodniono także, że wraz z wiekiem istotnej modyfikacji podlegają przyczyny zgonów, przechodząc od większego udziału umieralności związanej z chorobami nowotworowymi ku zgonom wywołanym przez choroby układu krążenia. Stwierdzone terytorialne prawidłowości wskazują, iż północną część Polski można kojarzyć z większym natężeniem umieralności na skutek chorób nowotworowych a południową z istotniejszym wpływem na zgony chorób układu krążenia, jednak zidentyfikowano regiony, w których udział zgonów zmieniał się od relatywnie wysokiego do relatywnie niskiego. (abstrakt oryginalny)

EN

The aim of the presented analysis was to update the knowledge on the topic of mortality among senior citizens in Poland. The following article presents a compilation of data concerning mortality rate in relation to various age groups, divided by location and by causes of death. The authors have managed to confirm that the spatial distribution of mortality in relation to various age groups changes in accordance with the specificity of a particular region in respect of the general mortality trend. Higher mortality among younger age groups was noticed in regions with lower life expectancy, whereas, locations with a larger proportion of the old were characterised by the highest values only among senior citizens. It was also proved that together with the transition from one age group to another, the causes of death differ; firstly, cancer dominates, while in the later age deaths are usually caused by the failure of the circulatory system. Moreover, a territorial distribution was confirmed as northern Poland is characterised by higher mortality caused by tumours, while in southern Poland circulatory problems predominate. There are also some regions were those tendencies vary from relatively high to rather low values. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Medycyna; Umieralność; Ludzie starsi; Proces starzenia; Rozkład przestrzenny

EN

Medicine; Mortality; Elderly people; Aging process; Spatial distribution

• Czasopismo: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica
• Rocznik: 2013
• Tom: 297 Pomyślne starzenie się - uwarunkowania społeczne, przestrzenne i zdrowotne
• Strony: 247--271

Twórcy

autor

Elżbieta Grzelak-Kostulska

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

autor

Beata Hołowiecka

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

Bibliografia

• Caselli G., Meslé F., Vallin J. Epidemiologie transition theory exceptions Journal of Population Sciences 9 2002: 9-51, retrieved 3 June 2010. Available from: http://www.demogr.mpg.de/Papers/workshops/020619_paper40.pdf
• Narodowy Plan Zdrowotny na lata 2004-2013 Minister Zdrowia, Warszawa, 2003
• Okólski M. Reprodukcja ludności a modernizacja społeczeństwa. Polski syndrom. Książka i Wiedza, Warszawa, 1988: 260
• Okólski M. Demografia zmiany społecznej. WN Scholar, Warszawa, 2004; 312.
• Olshansky J., Ault B. The fourth stage of the epidemiologic transition: the age of delayed degenerative diseases, The Milbank Quarterly, vol. 64, n° 3, 1986: 355-391.
• Olshansky J., Carnes B. A., Rogers R.G., Smith L., Emerging infectious diseases : the Fifth stage of the epidemiologic transition ?, World Health Statistics Quarterly/Rapport trimestriel de statistiques sanitaires, vol. 51, n° 2-3-4, 199: 207-217. (Historical epidemiology : mortality decline, and old and new transitions in health, special number edited by Odile Frank).
• Omran A.R. The epidemiologic transition : a theory of the epidemiology of population change, Milbank Memorial Fund Quarterly, vol. 49, n° 4, 1971: 509-538.
• Salomon J. A., Murray C.J.L The Epidemiological Transition Revisited: New Compositional Models for Causes of Death by Age and Sex, The Global Burden of Disease 2000 in Aging Populations, Research paper No.01.17 Available from: http://www.hsph.harvard.edu/ burdenofdisease/publications/papers/Epidemiological%20Transition%20Revisited.pdf
• Sekuła W, Figurska K, Jutrowska I, Barysz A. Changes in the food consumption pattern during the political and economic transition in Poland and their nutritional and health implications. Polish Population Review. Polish Demographic Society Central Statistical Office, 2005. 141-58.
• Szukalski P. Przemiany umieralności a częstość posiadania najbliższych krewnych przez polskich seniorów. Gerontologia Polska, tom 14, nr 1,9-17
• Szukalski P. (red.) Polityka społeczna a przygotowanie do starzenia się ludności Polski. Instytut Spraw publicznych, Warszawa, 2008
• Trwanie życia w 2010 r. Informacje i opracowania statystyczne, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa 2011
• Zatoński W. A Nation's Recovery. Case Study of Poland's Experience in Tobacco Control. Health Promotion Foundation, Warsaw, 2003. Available from: http://www.hem.home.pl/ in-dex.php?idm=58,59&cmd=l
• Zatoński W, Boyle P. Health transformations in Poland after 1988. J Epidemiol Biostat 1996;1:183-97.
• Zatoński W. Stan zdrowia Polaków. [Health state ofPoles] Medycyna po Dyplomie 1994;3 [3] : 15-22.
• Zatoński W. The health of the Polish population. Public health Rev 1995;23:139-56.