Rola państwa, teoria pieniądza, podejście do kapitału obcego i procesów monopolizacji gospodarki w polskiej szkole historycznej

• Autorzy: Mateusz Rolski
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Przedstawiciele polskiego historyzmu, podobnie jak marginaliści, mieli swoją wizję państwa oraz jego funkcji gospodarczych. W poglądach autorów zaliczanych do nurtu historycznego dominowała idea narodu i państwa narodowego, szczególnie u Stanisława Głąbińskiego oraz Stanisława Grabskiego. Znaczący wpływ na ich przekonania miało odzyskanie przez Polskę niepodległości po zakończeniu pierwszej wojny światowej. W dziełach obu ekonomistów, zaliczanych do ośrodka lwowskiego, można również zauważyć częste nawiązywanie do aspektów socjologicznych. S. Głąbiński twierdził, że wszystkie zjawiska gospodarcze mają charakter społeczny, zaś S. Grabski widział w ekonomii swoistą socjologię życia gospodarczego. Obaj profesorowie Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie reprezentowali poglądy związane z Narodową Demokracją.Stanisław Głąbiński nazwał system ekonomiki systemem narodowym, nawiązując do odzyskania przez Polskę niepodległości po wielu latach zaborów. Twierdził on, że naród polski powinien znaleźć ideowego wychowawcę w życiu społeczno-gospodarczym. Nie był jednak zwolennikiem etatyzmu ani gospodarki planowej, a postulował jedynie, aby działania wszystkich podmiotów gospodarczych miały na uwadze, oprócz własnego interesu, także poszanowanie dla interesu ogólnego, narodowego. Głąbiński sugerował powrót do idei narodowej Fryderyka Skarbka, niedostatecznie przez niego rozwiniętej, jako "naturalnego, historycznego łącznika pomiędzy jednostkami, warstwami społecznymi, rozmaitymi organizacjami a społeczeństwem świadomym swej jedności duchowej, swej przeszłości i swych ideałów czyli narodem". (fragment tekstu)

Słowa kluczowe

PL

Teoria ekonomii; Polska szkoła historyczna w ekonomii; Historia myśli ekonomicznej; Ekonomia społeczna; Polityka pieniężna; Pieniądz

EN

Economic theory; Polish Historical School in Economy; History of economic thought; Social economy; Monetary policy; Money

• Czasopismo: Prace Naukowe / Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach
• Rocznik: 2012
• Tom: Polska myśl ekonomiczna głównego nurtu do drugiej wojny światowej.
• Strony: 148--167

Twórcy

autor

Mateusz Rolski

• Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach

Bibliografia

• Głąbiński S.: Historia ekonomiki. T. II. Historia ekonomiki polskiej. Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego, Lwów 1939.
• Głąbiński S.: Idea szkoły narodowej w ekonomice. "Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny" 1937, kwartał III.
• Głąbiński S.: Narodowa polityka ekonomiczna. Towarzystwo Wydawnicze Ateneum, Lwów 1928.
• Głąbiński S.: Teoria ekonomiki narodowej. Towarzystwo Wydawnicze Ateneum, Lwów 1927.
• Głąbiński S.: Wykład ekonomiki społecznej wraz z zarysem polityki ekonomicznej i z historią ekonomiki. Nakładem Towarzystwa Nauczycieli Szkół Wyższych. Wende i SKA, Lwów 1913.
• Grabski S.: Państwo narodowe. Nakładem Księgarni Wydawniczej L. Igła, Lwów 1929.
• Grabski S.: Naród a państwo. Nakładem Spółki Wydawniczej Słowa Polskiego, Lwów 1922.
• Lityńska A.: Polska myśl ekonomiczna okresu międzywojennego. Akademia Ekonomiczna, Kraków 2001.
• Grabski S.: Uwagi o bieżącej historycznej chwili Polski. Nakładem Księgami Perzyński, Niklewicz S-KA, Warszawa 1922.
• Grabski S.: Ekonomia społeczna. T. X. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Lwów 1933.
• Grabski S.: Z codziennych walk i rozważań. Wielkopolska Księgarnia Nakładowa K. Rzepeckiego, Poznań 1923.
• Żurawicki S.: Myśl ekonomiczno-polityczna w Polsce okresu międzywojennego. PWN, Warszawa 1970.
• Grabski W.: Idea Polski. Skład główny w Domu Książki Polskiej, Warszawa 1935.
• Grabski W.: O własnych siłach. Zbiór artykułów na czasie. Nakład Gebethnera i Wolfa, Warszawa-Kraków-Lublin-Łódź-Paryż-Poznań-Wilno-Zakopane 1926.
• Grabski W.: Wychowanie gospodarcze społeczeństwa. Nakładem Księgarni F. Hoesicka, Warszawa 1929.
• Grabski W.: Dwa lata pracy u podstaw państwowości naszej. SGGW, WSIiZ, Warszawa-Rzeszów 2003.
• Brzeski T.: Zagadnienie rozwoju gospodarczego. Mowa wygłoszona podczas uroczystości inauguracji roku akademickiego 1929-1930 dnia 27 października 1929 r. Nakładem Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 1930.
• Brzeski T.: Ekonomia. Teoria gospodarowania. Kasa im. Mianowskiego, Warszawa 1939.
• Brzeski T.: Polska jako jednostka gospodarcza. Wydawnictwo Altenberga, Lwów 1921.
• Grabski S.: Kryzys myśli państwowej. Nakładem Księgami Polskiej B. Połonieckiego, Lwów i Warszawa 1927.
• Brzeski T.: Ustrój pieniężny. Teoria. Nakładem Wyższej Szkoły Handlowej, Warszawa 1927.
• Brzeski T.: Polityka pieniężna. "Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny" 1930, kwartał I.
• Brzeski T.: O zepsuciu i naprawie pieniądza. Nakładem Krakowskiej Spółki Wydawniczej, Kraków 1924.
• Grabski W.: Rząd wobec kryzysu gospodarczego. Mowa Władysława Grabskiego wygłoszona w sejmie w dniu 28 kwietnia 1925 r. Warszawa 1925.
• Grabski W.: Program walki z kryzysem gospodarczym w Polsce. Mowa Władysława Grabskiego wygłoszona na posiedzeniu narady gospodarczej w dniu 1 października 1925 r. Warszawa 1925.
• Grabski W.: Sytuacja gospodarcza Polski. Mowa Władysława Grabskiego wygłoszona na posiedzeniu połączonych komisji skarbowej i budżetowej sejmu w dniu 26 czerwca 1925 r. Warszawa 1925.
• Wojnarowski J.: Władysław Grabski. Wybór pism. Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1987.
• Guzicki L., Żurawicki S.: Polscy ekonomiści XIX i XX wieku. PWE, Warszawa 1984.
• Grabski S.: Trzeba szukać drogi wyjścia. Księgarnia Polska, Lwów, Warszawa 1934.
• Czarkowski J.: Zarys dziejów myśli ekonomicznej w Polsce. Nakładem Polskiej Akademii Umiejętności, Kraków 1948.