Public choice, czyli koniec "romantyzmu polityki"

• Autorzy: Jan Winiecki

Warianty tytułu

Public Choice or the End of ''Romanticism in Politics''

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Autor, wychodząc od spraw bieżących (dyskusja o Otwartych Funduszy Emerytalnych), wprowadza czytelnika w problematykę ekonomicznej analizy polityki, nurtu teoretycznego myślenia traktującego rynek i państwo jako alternatywne mechanizmy alokacji zasobów. Zaczyna on od przedstawienia tendencji w polityce gospodarczej Zachodu od lat 40. do 70. XX w. i narastającego niezadowolenia z funkcjonowania państwa, wynikającego w dużej mierze z postrzegania tegoż państwa jako siły działającej w interesie dobrze zorganizowanych grup lobbystycznych, a na niekorzyść wielkich społeczności, zwłaszcza podatników i konsumentów. Następnie wskazuje na teorię public choice i pokrewne nurty, które - inaczej niż ekonomia neoklasyczna i keynesowska - wskazują przyczyny, dla których państwo, a faktycznie jego funkcjonariusze: politycy i urzędnicy, kierując się swoimi preferencjami (a nie preferencjami większości) wybierają mniejsze programy wydatków, nakierowane na określone niewielkie grupy, zamiast reform w dużej skali. Te ostatnie nie przynoszą bowiem większych korzyści im samym (w odróżnieniu od programów dla małych grup). Przy okazji te nurty teoretyczne zdemistyfikowały państwo jak instytucję rządzoną przez Platońskich strażników, którzy nie posiadają własnych interesów. Dlatego jeden z twórców public choice, noblista James Buchanan, nazwał ten nurt teorią postromantyczną. Autor kończy rozważania zastosowaniem tych nurtów teoretycznych do niektórych aspektów współczesnego kryzysu finansowego (na przykładzie Ameryki).

EN

Using the discussion on Open Pension Funds as a starting point, the author leads the Readers into the subject of economic analysis of politics, a theoretical trend in which a market and a state are seen as alternative mechanisms of the allocation of resources. He first presents the tendencies prevailing in the economic policy of Western countries between the 1940s and 1970s and the growing dissatisfaction with the way the state functioned. That dissatisfaction arose largely from the fact that the state was seen as an authority favouring interests of well organised lobbyist groups, and acting to the detriment of large communities of taxpayers and consumers, in particular. Next he moves on to the theory of public choice and related trends which - differently to neoclassical Keynesian economy - identify the reasons why the state, or, as a matter of fact its functionaries (politicians and government officials who care for their own particular interests rather than the preferences of the majority) make choices that mean lower spendings and favour programmes directed at small groups instead of wide-scale reforms, as the latter do not generate any personal benefit to them. Those theoretical trends have, at the same time, demystified the visions of a state as an institution governed by Platonic officials who do not have private interests. One of the creators of the public choice theory, a Nobel-prize winner James Buchanan, called that trend a Post-Romantic theory. The paper ends with some considerations of certain aspects of the contemporary financial crisis in the light of public choice theory.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Alokacja zasobów; Lobbing; Podatnik; Konsument; Teoria wyboru; Teoria wyboru publicznego; Otwarte Fundusze Emerytalne (OFE)

EN

Resource allocation; Lobbying; Taxpayer; Consumer; Choice theory; Public choice theory; Open Pension Funds (OPF)

• Czasopismo: Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
• Rocznik: 2011
• Numer: nr 2
• Strony: 219--236

Twórcy

autor

Jan Winiecki

• Wyższa Szkoła Zarządzania i Informatyki w Rzeszowie

Bibliografia

• Buchanan J.M., Politics without Romance: A Sketch of Positive Public Choice Theory and Its Normative Implications, w: J. M. Buchanan, R. D. Tollison (red.), The Theory of Public Choice - II, The University of Michigan Press, Ann Arbor 1984
• Henderson D., Anti-Liberalism 2000. The Rise of New Millenium Collectivism, Institute of Economic Affairs, London 2001
• Henderson D., The Innocence and Design: The Influence of Economic Ideas on Policy, Basil Blackwell, Oxford 1986
• Hirschmann A.O., Lojalność, krytyka, rozstanie, Znak, Kraków 1995
• Kimball T.L., I Felt the Winds of Change in Russia, ,,National Wildlife'', February-March 1973
• Kindleberger C.P., The Aging Economy, ,,Weltwirtschaftliches Archiv'' 114, 1978, nr 3
• Olson M., The Logic of Collective Action. Public Goods and the Theory of Groups, Harvard University Press, Harvard, Mass., 1965
• Stroup R.L., Political Behavior, w: D. Henderson (red.), Fortune Encyclopedia of Economics, Warner Books, New York 1993
• Winiecki J., Economic Prospects: East and West, Centre for Research on Communist Economies, London 1987