Wybrane problemy rachunkowości - jej status naukowy i obszary badawcze

• Autorzy: Melania Bąk

Warianty tytułu

Selected Problems in Accounting - its Scientific Status and Research Areas

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Artykuł stanowi głos w dyskusji na temat rachunkowości jako dyscypliny naukowej w warunkach polskich w świetle światowego dorobku rachunkowości. Postrzeganie rachunkowości jako dyscypliny naukowej ma zarówno swoich zwolenników, jak i przeciwników. Analizie zostały poddane przede wszystkim elementy świadczące na korzyść rachunkowości, takie jak: cechy charakterystyczne dyscypliny naukowej (np. przedmiot, cel), rozwój rachunkowości a potrzeby odbiorców informacji, cechy charakterystyczne rachunkowości wyznaczające możliwości jej zastosowania, jedność rachunkowości, wzajemna zależność między teorią, praktyką i polityką rachunkowości, rozwój teorii rachunkowości, istotny dorobek przypisany rachunkowości, wybitni przedstawiciele, związki z innymi dyscyplinami naukowymi, czynniki kształtujące rachunkowość oraz obszary badawcze. Wypunktowano również elementy, które świadczą o tym, że dzisiejsza rachunkowość bardziej jest działalnością praktyczną opartą na uregulowaniach prawnych niż nauką. Taki stan rzeczy może wpływać na spowolnienie poszukiwania rozwiązań teoretycznych. Rachunkowość jako nauka stosowana charakteryzuje się silną wzajemną relacją między teorią i praktyką, które powinny wzajemnie się uzupełniać. Jednak rzeczywiście w ostatnim czasie można zaobserwować pewną dominację praktyki nad teorią. Fakt ten może wynikać z wielu dylematów, z którymi musi się uporać rachunkowość (np. zasada rzetelności czy zasada elastyczności, wartość historyczna czy wartość godziwa), a które mają podłoże teoretyczne. Wskazane obszary badawcze rachunkowości stanowią dla niej wyzwania i kierunek dalszego rozwoju (np. zasoby niematerialne). (abstrakt oryginalny)

EN

The paper offers a standpoint in the discussion on accounting as a scientific discipline in Polish condi-tions and in the perspective of global accounting achievement. The perception of accounting as a scientific discipline has both its supporters and opponents. The performed analysis covers mainly the compo-nents in favour of accounting, such as: characteristic qualities of a scientific discipline (e.g. subject mat-ter, objective), the development of accounting vs. the needs of information addressees, characteristic attributes of accounting defming its application possibilities, accounting unity, murual dependence be-tween accounting theory, practice and policy, accounting theory development, outstanding representatives, relations with other scientific disciplines, factors influencing accounting and its research areas. These elements arę also listed which confirm that contemporary accounting is morę a practical activity based on legał regulations than a science. Such a situation may have an impact on slowing down the search for theoretical solutions. Accounting, as an applied science, is characterized by strong mutual relations between theory and practice, which arę supposed to be complementary for each other. However, recently a certain domination of practice over theory can be obseryed. This fact may result from numer-ous dilemma to be dealt with by accounting (e.g. the principle of due diligence or flexibility, historical or fair value), which have a theoretical background. The indicated accounting research areas constitute its significant challenges, as well as defme directions for its further development (e.g. intangible assets).(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Rachunkowość; Polityka rachunkowości; Teoria rachunkowości; Historia rachunkowości

EN

Accounting; Accounting policy; Accounting theory; Accounting history

• Czasopismo: Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości
• Rocznik: 2013
• Tom: 71
• Numer: nr 127
• Strony: 55--75

Twórcy

autor

Melania Bąk

• Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu

Bibliografia

• Brzezin W. (1998), Ogólna teoria rachunkowości, Wydawnictwo Politechniki Częstochowskiej, Częstochowa.
• Burzym E. (1990), Rola i funkcje rachunkowości w roku 2000, "Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości", t. 16, SKwP, Warszawa.
• Burzym E. (2008), Społeczna funkcja rachunkowości, "Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości", t. 45 (101 ),SKwP, Warszawa.
• Demski J.S. (2006), Is accounting cm academic discipline?, Congress of American Accounting Association, 2006, August 9.
• Dobija D. (2009), Globalne standardy rachunkowości. Czy strategia kodyfikacji przyczyni się do rozwoju rachunkowości?, [w:] Problemy współczesnej rachunkowości, pod redakcją pracowników Katedry Rachunkowości SGH, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.
• Dobija M. (2010), Rachunkowość jako dyscyplina naukowa, "Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości", t. 59 (l 15), SKwP, Warszawa.
• Gmytrasiewicz M. (2009), Wybrane problemy teoretyczne współczesnej rachunkowości, [w:] Problemy współczesnej rachunkowości, pod redakcją pracowników Katedry Rachunkowości SGH, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.
• Hendriksen E.A., van Breda M.F. (2002), Teoria rachunkowości, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Ifrah G. (1990), Dzieje liczby czyli historia wielkiego wynalazku, Zakład Narodowy im. Ossolińskich -Wydawnictwo, Wrocław.
• Ignatowski R. (2007), Dokąd zmierzamy, czyli wizja rozwoju rachunkowości jako nauki i zawodu, [w:] T. Cebrowska, A. Kowalik, R. Stępień (red.), Rachunkowość wczoraj, dziś, jutro, SKwP, Warszawa.
• Ijiri Y. (1982), Triple-entry bookkeeping and income momentum, "Studies in Accounting Research", no. 18, American Accounting Association.
• Itami H., Roeh T.W. (1987), Mobilizing Imisible Assets, Harvard University Press, Cambridge, Massa-chusetts and London, England.
• Jarugowa A. (1991), Niektóre wyznaczniki rozwoju rachunkowości, [w:] A. Jarugowa (red.),Współczesne problemy rachunkowości, PWE, Warszawa.
• Komunikat nr 7/2010 Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów.
• Micherda B. (1998), Analityczna funkcja rachunkowości w okresie przejściowym do gospodarki rynkowej, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków.
• Nita B. (2009), Rola rachunkowości zarządczej we wspomaganiu zarządzania dokonaniami przedsiębiorstwa, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław.
• Pogodzińska-Mizdrak E. (2005), Rachunkowość w historycznej perspektywie, [w:] B. Micherda (red.), Podstawy rachunkowości. Aspekty teoretyczne i praktyczne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z 8 sierpnia 2011 w sprawie obszarów wiedzy, dziedzin nauki i sztuki oraz dyscyplin naukowych i artystycznych (Dz. U. 2011, nr 179, póz. 1065).
• Sedláček T. (2012), Ekonomia dobra i zła. W poszukiwaniu istoty ekonomii od Gilgamesza do Wall Street, Studio Emka, Warszawa.
• Skrzywan S. (1973), Teoretyczne podstawy rachunkowości, PWE, Warszawa.
• Sobańska I. (2012), Jedność systemu rachunkowości, "Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości", t. 66 (122), SKwP, Warszawa.
• Sojak S. (2011), Rachunkowość przymiotnikowa, "Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości", t. 62 (118), SKwP, Warszawa.
• Staubus G.J. (2003), The theoiy deficit in accounting, [in:] M. Dobija (ed.), General Accounting Theory, Akademia Ekonomiczna w Krakowie, Kraków.
• Szychta A. (1996), Teoria rachunkowości Richarda Mattessicha w świetle podstawowych kierunków rozwoju nauki rachunkowości, Fundacja Rozwoju Rachunkowości w Polsce, Warszawa.
• Szychta A. (2010), Współczesne kierunki zainteresowania teorii rachunkowości finansowej w świetle zarysu jej rozwoju, "Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości", t. 56 (l 12), SKwP, Warszawa.
• Turyna J. (2009), Teoria rachunkowości a założenia koncepcyjne Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej: przyczynek do dyskusji, [w:] Problemy współczesnej rachunkowości, pod redakcją pracowników Katedry Rachunkowości SGH, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.
• Walińska E. (2007), Sprawozdawczość finansowa XXI wieku - bez granic?, [w:] T. Cebrowska, A. Ko-, walik, R. Stępień (red.), Rachunkowość wczoraj, dziś, jutro, SKwP, Warszawa.
• Wędzki D. (2000), Teoria zintegrowanego zarządzania kredytem handlowym w przedsiębiorstwie, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków.