Źródła liberalizmu w klasycznej ekonomii angielskiej

• Autorzy: Helena Przybyła

Warianty tytułu

The Sources of Liberalism in Classical English Economics

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Czy konkurencyjny mechanizm rynkowy Smitha funkcjonuje nadal? Istota rynku uległa zmianom od XVIII w. na skutek np. wielkich korporacji, związków zawodowych i większej interwencji państwa. Mimo nowej jakości współczesnego społeczeństwa przemysłowego zasady interesu własnego i swobodna konkurencja nadal stanowią podstawowe reguły zachowań, których uczestnicy rynku nie mogą ignorować. Klasyczny ruch liberalny w końcu XVIII i na początku XIX w. za najwyższy cel stawiał sobie wolność, a jednostkę ludzką uznawał za najwyższą wartość społeczeństwa. Popierał leseferyzm jako środek ograniczenia roli państwa w sprawach gospodarczych zwiększając w ten sposób rolę jednostki. Popierał również wolny handel zagraniczny jako warunek pokojowej integracji narodów świata. Dla liberała XVIII w. rozwój wolności był najefektywniejszym sposobem osiągnięcia dobrobytu i równości, natomiast dla liberała XX w. zdaniem M. Friedmana dobrobyt i równość były albo warunkiem wstępnym, albo alternatywą wolności. W imię dobrobytu i równości proponuje on odrodzenie interwencjonizmu i paternalizmu, przeciwko którym walczył klasyczny liberalizm. Spadkobierca klasycznego liberalizmu F. Hayek w dziele "Droga do niewolnictwa" wystąpił w obronie indywidualizmu i wolnego rynku oraz opowiedział się za klasyczną tezą liberalizmu, że wolność ekonomiczna jest uzasadnieniem bezpieczeństwa ekonomicznego i warunkiem niezbędnym rzeczywistej wolności. (fragment tekstu)

EN

The article deals with the beginnings of liberalism in the classical English economics. The author analyses the two main sources: the first one are liberal trends included in the economic thought of English critics of the mercantilism from the seventeenth century - W. Petty, N. Barbon, D. North, J. Locke, D. Hume; the second one is the French economic system of Physiocrats from the first part of the eighteenth century represented by F. Quesnay. The aim of this paper is to show the Adam Smith's classical economic liberalism as a critical and creative continuation of liberal ideas proclaimed by English and French precursors. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Liberalizm; Ekonomia klasyczna; Historia myśli ekonomicznej; Liberalizm gospodarczy; Paternalizm

EN

Liberalism; Classical economy; History of economic thought; Laissez faire; Paternalism

• Czasopismo: Studia Ekonomiczne / Akademia Ekonomiczna w Katowicach
• Rocznik: 1998
• Numer: nr 3 Wybrane zagadnienia ekonomiczne w teorii i praktyce : źródła współczesnej ekonomii
• Strony: 175--189

Twórcy

autor

Helena Przybyła

• Akademia Ekonomiczna im. Karola Adamieckiego w Katowicach

Bibliografia

• J. Godłów-Legiedź: Doktryna społeczno-ekonomiczna Friedricha von Hayeka. Warszawa 1992, s. 11-42.
• M. Blaug: Teoria ekonomii. Ujęcie restrospektywne. Warszawa 1994, s. 35
• J.K. Galbraith: Ekonomia w perspektywie. Warszawa1991, s. 43-51.
• W. Boniecki: Rozwój myśli ekonomicznej. Cz. II. Kraków 1983, s. 208.
• T. Hobbes: Lewiatan. Tłum. Cz. Znamierowski. Kraków 1954, s. 147-152.
• D. Hume: Badania dotyczące zasad moralności. Tłum. A. Hochfeld. Warszawa 1975, s. 149-150.
• J. Zagórski: Ekonomia Franciszka Quesnaya. Warszawa 1963, s. 36.
• P. Ogrodziński: Uspołecznienie w filozofii A. Smitha. "Studia Filozoficzne" 1989, nr 9, s. 122-133.
• S. Jedynak: System etyczny A. Smitha. "Studia Filozoficzne" 1971, nr 5, s. 119-132.
• R.L. Heilbroner: Wielcy ekonomiści. Warszawa 1993, s. 47-60
• F. v. Hayek: Droga do niewolnictwa. Wrocław 1989, s. 13.