Rachunkowość jako źródło informacji na temat realizacji strategii społecznej odpowiedzialności biznesu

• Autorzy: Arleta Szadziewska

Warianty tytułu

Accounting as a Source of Information for CSR Strategy

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Obecnie postawa organizacji wobec społeczeństwa i jej wpływ na środowisko, obok wyników ekonomicznych, stają się zasadniczym elementem oceny działalności organizacji dokonywanej przez interesariuszy. Jednakże w praktyce gospodarczej zarówno forma, jak i zakres prezentowanych przez podmioty ujawnień z tego obszaru są zróżnicowane. Ponadto dobrowolny charakter prezentowania informacji dotyczących społecznej odpowiedzialności pozwala na przedstawianie tych, które stawiają podmiot w korzystnym świetle, pomijając te o negatywnym wpływie na środowisko przyrodnicze i społeczeństwo. Taki stan rzeczy przyczynia się do przedstawiania nieobiektywnego obrazu wpływu przedsiębiorstw na otoczenie, co uniemożliwia podejmowanie przez interesariuszy właściwych decyzji z tego obszaru. Powoduje też, że dokonywanie porównań między poszczególnymi jednostkami gospodarczymi jest niemożliwe. Dlatego też coraz częściej podkreśla się szczególną rolę, jaką ma do spełnienia rachunkowość w dostarczaniu tego typu danych. Stanowiąc część systemu informacyjnego przedsiębiorstwa, może być źródłem istotnych i wiarygodnych informacji na temat kosztów i korzyści związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej w sposób społecznie odpowiedzialny. Wymaga to jednak włączenia zagadnień środowiskowych i społecznych w obszar przedmiotowy rachunkowości. Oznacza to z kolei konieczność wprowadzenia stosownych zmian w wykorzystywanych obecnie systemach rachunkowości przedsiębiorstw, niezbędnych do identyfikacji, pomiaru i prezentowania ich wpływu na otoczenie. Biorąc to pod uwagę, celem artykułu jest przedstawienie: (1) opublikowanych obecnie standardów dotyczących raportowania działań z obszaru CSR; (2) zakresu raportowania społecznej odpowiedzialności według normy ISO 26000 przez wybrane spółki notowane na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie; w tym celu wykorzystano analizę zawartości witryn internetowych; (3) możliwości wykorzystania rachunkowości do pomiaru i raportowania społecznej odpowiedzialności podmiotu. Rozwiązaniem umożliwiającym w jednostce dostarczanie i przekazywanie informacji na temat jej wpływu na otoczenie jest rachunkowość społecznej odpowiedzialności. Stanowiąc część systemu rachunkowości przedsiębiorstwa, pozwala ona na identyfikację, pomiar i prezentowanie w sprawozdawczości finansowej środowiskowych i społecznych aspektów jego funkcjonowania. Jednakże w praktyce gospodarczej wciąż występują liczne trudności z pomiarem, ewidencją i prezentowaniem w sprawozdawczości zewnętrznej zagadnień środowiskowych i społecznych. Wynika to z braku ujednoliconych rozwiązań w tym obszarze. Z tego powodu istnieje potrzeba prowadzenia dalszych prac mających na celu opracowanie standardów w zakresie pomiaru, ewidencji i dokonywania ujawnień na temat społecznej odpowiedzialności w sprawozdawczości finansowej. (abstrakt oryginalny)

EN

Today, a company's attitude towards society and its impact on the natural environment, besides economic goals, are becoming the essential components of the assessment of business activity. In business practice, both the form and scope of environmental and social disclosures presented by enterprises vary. The voluntary status of social responsibility reporting, without disclosing information about a company's negative impact on the environment, allows presenting information which create a positive image. Therefore, disclosures made by entities are incomparable and also do not give a reliable view of the effect of their business operations on the natural environment and society. As a result, stakeholders cannot make right decisions in this area. Thus, accounting often plays an important role in providing such information. As an integral part of a company's information system, accounting can be an essential source of useful and reliable information about environmental and social costs and benefits of business activity. However, it requires including environmental and social issues in the subject scope of accounting. It means that enterprises need to introduce appropriate solutions into their accounting systems to identify, measure and present their impact on the environment. Taking the above into consideration, the aim of this paper is to present: (1) currently published standards of CSR reporting; (2) scope of social responsibility reporting by selected WSE listed companies - according to ISO 26000; the content analysis method was used for analyzing corporate websites; (3) possibilities for using accounting to measure and report CSR. Social responsibility accounting enables a company to provide and present information about its impact on the einvironment. As an integral part of a company's accounting system, it allows identifying, measuring and presenting the environmental and social aspects of business activity in financial reporting. However, in business practice, the lack of unified standards causes difficulties connected with measurement and disclosure of environmental and social categories. Therefore, it is necessary to develop uniform standards for measuring, evidencing and presenting information on social responsibility in financial reports. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Rachunkowość; Społeczna odpowiedzialność biznesu; Pomiar efektywności przedsiębiorstwa; Raportowanie

EN

Accounting; Corporate Social Responsibility (CSR); Measuring the effectiveness of a company; Reporting

• Czasopismo: Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości
• Rocznik: 2014
• Tom: 75
• Numer: nr 131
• Strony: 95--123

Twórcy

autor

Arleta Szadziewska

• Uniwersytet Gdański

Bibliografia

• Adamczyk J., Nitkiewicz T. (2007), Programowanie zrównoważonego rozwoju przedsiębiorstw, PWE, Warszawa.
• Bartkowiak G. (2011), Społeczna odpowiedzialność biznesu w aspekcie teoretycznym i empirycznym, Difin, Warszawa.
• Borowiec L. (2013), Rola rachunkowości w raportowaniu Społecznej Odpowiedzialności Biznesu (CSR), "Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów", nr 129, s. 53-68.
• Bukowski Z. (2005), Prawo międzynarodowe a ochrona środowiska, Wydawnictwo TNOiK "Dom Organizatora", Toruń.
• Burzym E. (2008), Rachunkowość jako podstawa rozrachunku z tytułu odpowiedzialności przedsiębiorstw za społeczno-ekonomiczną efektywność gospodarowania, "Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości", t. 45 (101), SKwP, Warszawa, s. 52-69.
• Czaja S., Becla A. (2007), Ekologiczne podstawy procesów gospodarowania, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego we Wrocławiu, Wrocław.
• Dobrzański G., Dobrzańska B.M. (2010), Trwały i zrównoważony rozwój, [w]: B. Dobrzańska, G. Dobrzański, D. Kiełczewski, Ochrona środowiska przyrodniczego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 252-263.
• Dołęgowski T. (2011), Koncepcja kapitalizmu globalnego i aliansowego a konkurencyjność łańcuchów dostaw, "Zeszyty Naukowe Kolegium Gospodarki Światowej", t. 32, Wydawnictwo Kolegium Gospodarki Światowej Szkoły Głównej Handlowej, s. 71-88.
• Eccles R.G., Saltzman D. (2011), Achieving sustainability through integrated reporting, "Stanford Social Innovation Review", Summer, s. 57-61.
• Fiske J. (2008), Wprowadzenie do badań nad komunikowaniem, Astrum, Wrocław.
• Gasparski W., Lewicka-Strzałecka A., Rok B., Szulczewski G. (2011), Odpowiedzialność społeczna i etyka biznesu w polskim życiu gospodarczym, [w]: W. Kieżun (red.), Krytycznie i twórczo o zarządzaniu. Wybrane zagadnienia, Oficyna Wolter Kluwers business, Warszawa, s. 391-422.
• Gasparski W., Lewicka-Strzałecka A., Rok B., Szulczewski G. (2002), Rola i znaczenie programów i kodeksów etycznych, [w]: W. Gasparski, A. Lewicka-Strzałecka, B. Rok, G. Szulczewski (red.), Etyka biznesu w zastosowaniach praktycznych: inicjatywy, programy, kodeksy, Centrum Etyki Biznesu IFiS PAN & WSPiZ oraz Biuro Stałego Koordynatora ONZ w Polsce, Warszawa, s. 23-54.
• Gould S. (2011), Accounting for sustainability, "Accountancy Ireland", vol. 43, no. 3, s. 25-27.
• Gjøberg M. (2009), Measuring the immeasurable? Constructing an index of CSR practices and CSR performance in 20 countries, "Scandinavian Journal of Management", vol. 25, no. l, s. 10-22.
• Glynn J.J., Perrin J., Murphy M.P. (2003), Rachunkowość dla menedżerów, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Jasch Ch. (2010), Environmental and Material Flow Cost Accounting. Principles and Procedures, Springer.
• Kłosowska L. (2011), Źródła informacji wykorzystywane w ocenie przedsiębiorstwa społecznie odpowiedzialnego, "Zeszyty Naukowe SGGW - Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej", nr 91, s. 39-48.
• Kobiela-Pionnier K. (2012), Sprawozdawczość zintegrowana: koncepcja raportowania osiągnięć przedsiębiorstwa na miarę XXI wieku, "Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości", t. 66 (122), SKwP, Warszawa, s. 75-85.
• Krakowska M. (2012), Jak oceniać odpowiedzialność społeczną biznesu?, Wydawnictwo Naukowe Scriptorium, Opole.
• Kuraszko I. (2010), Nowa komunikacja społeczna wyzwaniem odpowiedzialnego biznesu, Difin, Warszawa.
• Matuszak-Flejszman A. (2007), System zarządzania środowiskowego w organizacji, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań.
• MSSF (2011), Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej 2011, SKwP & IASB, Warszawa.
• Paszkiewicz A., Szadziewska A. (2011), Raportowanie rozwoju zrównoważonego przedsiębiorstw według wytycznych GRI, [w]: T. Kiziukiewicz (red.), Rachunkowość w teorii i praktyce, "Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego", nr 668, s. 627-644.
• PKN (2012), ISO 26000, Polski Komitet Normalizacyjny, Warszawa.
• Pogodzińska-Mizdrak E. (2008), Ekonomia społeczna a ewolucja rachunkowości odpowiedzialności społecznej, "Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości", t. 44 (100), SKwP, Warszawa, s. 147-162.
• Roszkowska P. (2011), Rewolucja w raportowaniu biznesowym. Interesariusze, konkurencyjność, społeczna odpowiedzialność, Difin, Warszawa.
• Tilt C.A. (2009), Corporate Responsibility, accounting and accountants, [in:] S.O. Idowu, W.L. Filho (eds.), Professionals' Perspectives of Corporate Social Responsibility, Springer, Heidelberg, Dordrecht, London, New York, s. 11-32.
• Samelak J. (2013), Zintegrowane sprawozdanie przedsiębiorstwa społecznie odpowiedzialnego, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, Poznań.
• Schaltegger S., Burritt R.L. (2010), Sustainability accounting for companies: catchphrase or decision supportfor business leaders?, "Journal of World Business", vol. 45, issue 4, s. 375-384.
• Schaltegger S., Wagner M. (2006), Managing sustainability performance measurement and reporting in an integrated manner. Sustainability accounting as the link between the sustainability Balanced Scorecard and sustainability reporting, [in:] S. Schaltegger, M. Bennett, R. Burritt (eds.), Sustaina-bility Accounting and Reporting, Springer, s. 681-697.
• Sokołowska A. (2013), Społeczna odpowiedzialność małego przedsiębiorstwa. Identyfikacja - ocena-kierunki doskonalenia, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław.
• Szadziewska A. (2013a), Sprawozdawcze i zarządcze aspekty rachunkowości środowiskowej, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
• Szadziewska A. (2013b), Rola rachunkowości w pomiarze efektywności działań CSR, "Zarządzanie i Finanse", nr 11 (4/4), Wydział Zarządzania Uniwersytetu Gdańskiego, Fundacja Rozwoju Uniwersytetu Gdańskiego, s. 257-277.
• Waddock S. A., Graves S.B. (1997), The corporate social performance - financial performance link, "Strategie Management Journal", vol. 18, no. 4, s. 303-319.
• Weber M. (2008), The business case for corporate social responsibility: a company-level measurement approachfor CSR, "European Management Journal", vol. 26, no. 4, s. 247-261.
• Weber R.P. (1990), Basic Content Analysis, second edition, Sage, Newbury Park, CA.
• Wolfe R., Aupperle K. (1991), Introduction to corporate social performance: methods for evaluating an elusive construct, [in:] J.E. Post (ed.), Research in Corporate Social Performance and Policy, vol. 12, JAI Press, Greenwich, CT, s. 265-268.
• Żemigała M. (2013), Społeczna odpowiedzialność biznesu w świetle analiz bibliometrycznych i opinii pracowników na temat równowagi między życiem zawodowym a prywatnym, Wydawnictwo Naukowe Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
• An Introduction to Linkages Between UN Global Compact Principles and ISO 26000 Core Subjects (2010), http://www.unglobalcompact.org/docs/news_events/8.1/UNGC_ISO_Final.pdf (dostęp 10.11.2013).
• Cheng Ch.Y., Fet A.M., Holmen E. (2010), Using a Hexagonal Balanced Scorecard Approach to Integrate Corporate Sustainability into Strategy, http://www.kadinst.hku.hk/sdconf10/Papers_PDF/p534.pdf (dostęp 13.12.2013).
• Dymowski (2012), Zmierzyć niemierzalne, [w:] Mierzenie efektywności i wpływu społecznego działań CSR, Forum Odpowiedzialnego Biznesu, http://odpowiedzialnybiznes.pl/public/files/Mierzenie%20efektywnosci%20dzialan%20CSR"FOB_2012.pdf, s. 6-13 (dostęp 10.12.2013).
• Feldy M. (2007), Socially Responsible Investment - moda czy potrzeba?, "Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów", nr 84, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, s. 101-118, http://kolegia.sgh.waw.p1/pl/KZiF/publikacje/Zeszyty%20Naukowe%20KZiF/Documents/z.%2084.pdf (dostęp 13.12.2013).
• Filek J. (2006), Społeczna odpowiedzialność biznesu. Tylko moda czy nowy model prowadzenia działalności gospodarczej?, http://www.csrinfo.org/images/stories/publikacjedo2008/podrecznik_csr_filek_uokik_2006.pdf (dostęp 06.12.2013).
• Global Compact, Przewodnik (2007), http://www.globalcompact.org.pl/Global-Compact-w-Polsce/Publikacje-GC-w-Polsce (dostęp 10.10.2013).
• GRI and ISO 26000: How to Use the GRI Guidelines in Conjunction with ISO 26000(2011), https://www.globalreporting.org/resourcelibrary/How-To-Use-the-GRI-Guidelines-In-Conjunction-With-ISO26000.pdf (dostęp 25.11.2012).
• Hockerts K., O'Rourke A. (2002), The Balanced Scorecard a Tool to Manage Social Responsibility, https://gin.confex.com/gin/.../010182Hockerts.pdf (dostęp 13.12.2013).
• Kuraszko L, Rok B. (2007), Społeczna odpowiedzialność biznesu i ekonomia społeczna, "Ekonomia Społeczna", teksty nr 7, http://es.teksty.ekonomiaspoleczna.pl/pdf/2007_7_es_teksty.pdf (dostęp 20.11.2013).
• Lulewicz-Sass A. (2012), Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw w świetle badań, [w]: Trendy i wyzwania zrównoważonego rozwoju w XXI wieku, "Handel Wewnętrzny", lipiec-sierpień, tom 1, s. 230-2341, http://www.wneiz.pl/katedry/kpsg/publikacje/handel_Szczecin_II_tl.pdf (dostęp 09.12.2013).
• Pawlak M. (2012), Metody analizy ryzyka w ocenie efektywności projektów inwestycyjnych, "Studia i Prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania", nr 30, http://www.wneiz.univ.szczecin.pl/nauka_wneiz/sip/sip30-2012/SiP-30-207.pdf (dostęp 16.12.2013).
• Porter M.E., Kramer M.R. (2006), Strategy and society. The link between competitive advantage and Corporate Social Responsibility, "Harvard Business Review", vol. 84, no. 12, http://efhorthamerica.com/documents/events/ccc2008/Mark-Kramer-Keynote/Strategy-Society.PDF (dostęp 10.10.2013).
• Przegląd Wytyczne OECD dla przedsiębiorstw wielonarodowych (2000), http://www.oecd.org/daf/inv/mne/38111315.pdf (dostęp 10.09.2013).
• Rabiański R. (2011), Biznes odpowiedzialny społecznie. Zagadnienia, korzyści, praktyki, opracowanie w ramach projektu "Społecznie odpowiedzialny biznes - transfer wiedzy w oparciu o sieć CIAM" finansowanego przez Fundację Inicjatyw Innowacyjnych z Krakowa oraz Uniwersytet Stavanger z Norwegii, http://www.ciam.fii.org.pl/wp-content/uploads/2011/01/Podrecznik-CSR.pdf (dostęp 18.03.2013).
• Reporting Change: Readers & Reporters Survey 2010, http://www.futerra.co.uk/downloads/Reporting_Change.pdf (dostęp 10.10.2013).
• RESPECT Index Odpowiedzialność Społeczna Giełdy, http://www.odpowiedzialni.gpw.pl/ (dostęp 10.11.2013).
• Rok B. (2004), Odpowiedzialny biznes w nieodpowiedzialnym świecie, Akademia Rozwoju Filantropii w Polsce, Forum Odpowiedzialnego Biznesu, http://ngoteka.pl/bitstream/handle/item/52/odpowiedzialny%20biznes%20w%20nieodpowiedzialnym%20swiecie.pdf?sequence=1 (dostęp 10.10.2013).
• Skowroński A. (2006), Zrównoważony rozwój perspektywą dalszego postępu cywilizacyjnego, "Problemy Ekorozwoju", nr 1 (2), s. 47-57, http://ekorozwoj.pol.lublin.p1/no2/e.pdf (dostęp 10.09.2013).
• Społeczna odpowiedzialność biznesu w Polsce. Wstępna analiza (2007), http://ngoteka.pl/bitstream/handle/item/85/spoleczna_odpowiedzialnosc_biznesu.pdf?sequence=1 (dostęp 10.12.2013).
• Wronka A. (2011), Zmierzyć niemierzalne, czyli przegląd pomiaru narzędzi oceny i pomiaru Społecznej Odpowiedzialności Biznesu (SOB), [w:] Społeczna odpowiedzialność - aspekty teoretyczne i praktyczne, "Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach - Studia Ekonomiczne", s. 169-184, http://www.sob.edu.pl/wp-content/downloads/se_64_polok_spoleczna odpowiedzialnosc.pdf (dostęp 09.12.2013).
• Wytyczne w zakresie ujawniania danych pozafinansowych przedsiębiorstw (2012), http://www.mg.gov.pl/files/upload/10892/Ekspertyza%20%27Wytyczne%20w%20zakresie%20ujawniania%20danych%20pozafinans.pdf (dostęp 10.10.2013).
• Zvezdov D. (2011), Accounting for Sustainable Organisations: Where Is the Accountant and Why Is Matters?, http://www2.leuphana.de/umanagement/csm/content/nama/downloads/download_publikationen/Zvezdov_Accounting_Sustainable_Organisations.pdf (dostęp 15.11.2013).
• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1221/2009 z dnia 25 listopada 2009 r. (2009), Dz. U. L 342, rozdz. I, art. 2, pkt 13, http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2009:342:0001:0045:PL:PDF (dostęp 24.09.2013).