Powiązania infrastrukturalne i funkcjonalne gmin wiejskich w ramach obszaru metropolitalnego - przypadek Krakowskiego Obszaru Metropolitalnego

• Autorzy: Maciej Huculak , Magdalena Dej , Wojciech Jarczewski

Warianty tytułu

Infrastructural and functional relationships of rural municipalities within the metropolitan area - the case of the Kraków Metropolitan Area

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Tereny wiejskie stanowią istotny element składowy obszarów metropolitalnych. Są one jednocześnie obszarem podlegającym bardzo intensywnym przekształceniom prowadzącym do stopniowej utraty ich wiejskiego charakteru. Pomimo niezbyt zaawansowanych procesów metropolizacji w Polsce daje się zauważyć pierwsze próby podejmowania współpracy pomiędzy gminami. Celem artykułu jest prezentacja aktualnego stanu współpracy i powiązań pomiędzy gminami Krakowskiego Obszaru Metropolitalnego, ze szczególnym uwzględnieniem gmin wiejskich i miejsko-wiejskich. Określono powiązania infrastrukturalne w zakresie zaopatrywania w ciepło, wodę, odbiór nieczystości i odpadów, a także transportu oraz powiązania funkcjonalne w zakresie dojazdów do pracy. Przeprowadzona analiza dowiodła, iż gminy pierwszego pierścienia otaczającego Kraków od strony północnej, zachodniej i południowej najsilniej integrują się z metropolią. Z kolei gminy wiejskie graniczące z metropolią od strony północno-wschodniej i wschodniej znacznie słabiej podlegają procesom integracji wewnątrzmetropolitalnej. W przypadku tych terenów, oprócz dostępności, znaczenie ma także bliskość kombinatu metalurgicznego w Nowej Hucie i towarzyszących mu rozległych terenów przemysłowych i poprzemysłowych, które wyraźnie obniżają atrakcyjność strefy podmiejskiej.(abstrakt oryginalny)

EN

Rural spaces are an important part of metropolitan areas. At the same time- they are undergoing very intense processes of transformation, gradually losing rural character and qualities. Although the processes of metropolisation in Poland are still not advanced, especially in comparision with Western countries, the first attempts to make the cooperation between municipalities are already observed. The purpose of this paper is to present the current state of cooperation and linkages between municipalities of the Kraków Metropolitan Area (KMA), with a special focus on rural and urban-rural types. The paper presents links within such services as heat supply, water, sewage reception, waste collection and public transport. The focus is also on the determination of functional relationships characterized by commuting to work. The analysis has shown that the first ring of communes surrounding Kraków from the north, west and south are the most integrated with the metropolis. Suburbanization processes occur there with the highest intensity. Moreover, infrastructure connections and functionality are the most apparent within that part of the KMA. The rural communities bordering the metropolis from north-east and east are much less integrated. In addition to the accessibility to Kraków, which determines the investment and residential attractiveness, other important factors including the current functions of the communities wherein the traditional agricultural functions may to some extent delay integration within the metropolitan area. In case of low attractiveness of the eastern neighborhood of Kraków, the proximity of the steell mill in the district of Kraków - Nowa Huta and large industrial and post-industrial areas play an important role. They clearly reduce the attractiveness of this part of the suburban area.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Obszar metropolitalny; Współpraca międzygminna; Infrastruktura techniczna gminy; Strefy podmiejskie; Tereny poprzemysłowe

EN

Metropolitan area; Commune cooperation; Technical infrastructure of gmina; Suburban areas; Post-industrial areas

• Czasopismo: Studia Obszarów Wiejskich
• Rocznik: 2013
• Tom: 34 Regionalny wymiar przemian polskiej wsi - aspekty przestrzenno-ekonomiczne = Regional Dimension of Changes in Polish Rural Areas - Spatial and Economic Aspects
• Strony: 131--148

Twórcy

autor

Maciej Huculak

• Instytut Rozwoju Miast

autor

Magdalena Dej

• Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

autor

Wojciech Jarczewski

• Instytut Rozwoju Miast

Bibliografia

• Bański J., 2006, Geografia polskiej wsi, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.
• Baranowski A., 2001, Sprawność i tożsamość struktur przestrzennych Metropolii Trójmiejskiej (aspekt urbanistyczno-architektoniczny), Biuletyn KPŹK PAN, 199, Warszawa.
• Chojnicki Z., Czyż Т., 1989, Charakterystyka małych miast regionu poznańskiego a koncepcja kontinuum miejsko-wiejskiego, [w:] P. Korcelli, A. Gawryszewski (red.), Współczesne przemiany regionalnych systemów osadniczych w Polsce, Prace Geograficzne, IGiPZ PAN, 152, Wrocław-Łódź, s. 139-157.
• Gierańczyk W., Kluba M., 2008, Wprowadzenie, [w:] W. Gierańczyk, M. Kluba (red.), Problemy i metody oceny kontinuum miejsko-wiejskiego w Polsce, Studia Obszarów Wiejskich, IGiPZ PAN, 13, Warszawa, s. 7-10.
• Lackowska M., 2009, Zarządzanie obszarami metropolitalnymi w Polsce. Między dobrowolnością a imperatywem, Warszawa, Wyd. UW.
• Jaśkiewicz M., 2013, Procesy urbanizacyjne w Krakowskim Obszarze Metropolitalnym, Kraków (prezentacja przedstawiana w Instytucie Rozwoju Miast w styczniu 2013 r.)
• Falkowski J., Brodowski P, 2008, Ocena kontinuum miejsko-wiejskiego obszarów metropolitalnych Polski metodą potencjału społeczno-gospodarczego, [w:] W. Gierańczyk, M. Kluba (red.), Problemy i metody oceny kontinuum miejsko- wiejskiego w Polsce, Studia Obszarów Wiejskich, 13, IGiPZ PAN, Warszawa, s. 11-35.
• Nowak M., Kicka E., 2009, Zagospodarowanie przestrzenne jako czynnik rozwoju przedsiębiorczości w gminach wiejskich Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego, [w:] K. Krzyżanowska (red.), Społeczne uwarunkowania rozwoju obszarów wiejskich, Wydawnictwo SGGW, Warszawa, s. 37.
• Makieła Z., Marsza! Т., 2005, Infrastruktura techniczno-ekonomiczna w obszarach metropolitalnych, Biuletyn KPZK PAN, 222, Warszawa.
• Markowski Т., Drzazga D. (red.), 2009, System przyrodniczy w zarządzaniu rozwojem obszarów metropolitalnych, Studia KPZK PAN, CXXIII, Warszawa.
• Ilnicki D., 1996, Proces suburbanizacji w aglomeracji wrocławskiej na przykładzie budownictwa mieszkaniowego, [w:] E. Jakubowicz, J. Łoboda (red.), Przekształcenia regionalnych struktur funkcjonalno-przestrzennych, Prace Geograficzne Uniwersytetu Wrocławskiego, 65, Wrocław.
• Jakóbczyk-Gryszkiewicz J., 1991, Zróżnicowanie urbanizacji wsi w strefie podmiejskiej Łodzi, Acta Universitatis Lodzensis. Folio Geographica, 13, Uniwersytet Łódzki, Łódź.
• Jakóbczyk-Gryszkiewicz J., 1998, Przeobrażenie stref podmiejskich dużych miast. Studium porównawcze strefy podmiejskiej Warszawy, Łodzi i Krakowa, Uniwersytet Łódzki, Łódź.
• Janecki R, Krawiec S., Sierpiński G., 2010, Publiczny transport zbiorowy jako kluczowy element zrównoważonego systemu transportowego Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii Silesia, [w:] R. Pyka, (red.), Sposób na Metropolię, idee a społeczne oczekiwania wobec projektu utworzenia śląsko-zagłębiowskiej metropolii, Uniwersytet Śląski, Katowice.
• Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030, 2012, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa, (http://www.mir.gov.pl/rozwoj_regional- ny/Polityka_przestrzenna/KPZK/Strony/Koncepcja_Przestrzennego_ Zagospodarowania_Kraju.aspx).
• Liszewski S., 1987, Strefa podmiejska jako przedmiot badań geograficznych. Próba syntezy, Przegląd Geograficzny, 59, 1-2, s. 64-79.
• Sołtys J., 2009, Wybrane problemy respektowania struktury przyrodniczej w zarządzaniu rozwojem obszarów metropolitalnych, [w:] T. Markowski, D. Drzazga (red.), System przyrodniczy w zarządzaniu rozwojem obszarów metropolitalnych, Studia KPZK PAN, CXXIII, Warszawa.
• Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. 2003 Nr 80 poz. 717).
• Zborowski A., 2005, Przemiany struktury społeczno-przestrzennej regionu miejskiego w okresie realnego socjalizmu i transformacji ustrojowej (na przykładzie Krakowa), Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ, Kraków.
• Ziobrowski Z., Jarczewski W., Kafka K. (red.), 2012, Modele zarządzania gospodarką przestrzenną w obszarach metropolitalnych i aglomeracjach, Instytut Rozwoju Miast, Kraków.
• Założenia Krajowej Polityki Miejskiej do roku 2020przyjęte przez Radę Ministrów na posiedzeniu w dniu 16 lipca 2013 г., 2013, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa, (http://www.euroreg.uw.edu.pl/dane/web_euro- reg_seminary_files/325/banski_przemiany_polskiej_wsi_02.12.10.pdf).