Rozwój ustrojowych regulacji polskich finansów publicznych

• Autorzy: Jarosław Wierzbicki

Warianty tytułu

Development of Constitutional Regulations of Polish Public Finances

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Konstytucja RP z 1997 r. jest pierwszą polską konstytucją, w trakcie prac nad którą starano się kompleksowo ująć materie finansów publicznych. Historycznie wpisano się tą próbą w praktykę zaznaczającą się w poprzednio obowiązujących aktach prawnych, w ramach której materie finansowe były względnie trwałym przedmiotem zainteresowania polskich regulacji ustrojowych praktycznie od zaczątków parlamentaryzmu szlacheckiego, tj. już od przywilejów koszyckich, poprzez pacta conventa i Konstytucję 3 maja, po każdy późniejszy akt konstytucyjny. Niniejsze opracowanie stanowi przegląd rozwoju regulacji materii zaliczanych do finansów publicznych, jak się wydaje interesujący również w kontekście zbliżającego się przeglądu prawa ustrojowego związanego z przystąpieniem do strefy euro. (fragment tekstu)

EN

Constitutional regulation of public finances substantially changed in the period between 1918-1997. Each new regulation, excluding constitutions proclaimed in the era of centrally planned economy, increased the scope and range of regulation. The paper analyses constitutional regulations regarding public finances in Poland since 1918. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Finanse publiczne; Prawo budżetowe; Konstytucja RP

EN

Public finance; Budget law; RP Constitution

• Czasopismo: Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego Studia i Prace / Szkoła Główna Handlowa
• Rocznik: 2014
• Numer: nr 1
• Strony: 35--63

Twórcy

autor

Jarosław Wierzbicki

Bibliografia

• Ajnenkiel A., Polskie konstytucje, WSiP, Warszawa 1991, s. 266.
• Art. 1 noweli sierpniowej.
• Art. 1 Ustawy konstytucyjnej z dnia 19 lutego 1947 r. o ustroju i zasadach działania najwyższych organów Rzeczypospolitej Polskiej (DzU nr 18, poz. 71).
• Art. 10 Konstytucji RP z 1921 r.
• Art. 102 zd. 2 Konstytucji RP z 1921 r.
• Art. 103 ust. 1 i 108 Konstytucji RP z 1997 r.
• Art. 109 ust. 5 Ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (DzU nr 157, poz. 1240 ze zm.).
• Art. 120 i 121 ust. 1 Konstytucji RP z 1997 r.
• Art. 123 Konstytucji RP z 1997 r.
• Art. 14 Dekretu Rady Regencyjnej z dnia 3 stycznia 1918 r.
• Art. 144 ust. 3 pkt. 24 i 25 Konstytucji RP z 1997 r.
• Art. 146 ust. 1 i 2 Konstytucji RP z 1997 r.
• Art. 146 ust. 4 pkt 4 Konstytucji RP z 1997 r.
• Art. 146 ust. 4 pkt. 5 i 6 Konstytucji RP z 1997 r.
• Art. 15 ust. 2 Małej Konstytucji z 1992 r.
• Art. 16 lit. g Ustawy konstytucyjnej z dnia 19 lutego 1947 r.
• Art. 16 ust. 1 Małej Konstytucji z 1992 r.
• Art. 163 Konstytucji RP z 1997 r.
• Art. 165 ust. 1 Konstytucji RP z 1997 r.
• Art. 165 ust. 2 Konstytucji RP z 1997 r.
• Art. 167 Konstytucji RP z 1997 r.
• Art. 168 Konstytucji RP z 1997 r.
• Art. 18 ust. 2 Małej Konstytucji z 1992 r.
• Art. 19 Konstytucji PRL z 1952 r.
• Art. 20 Małej Konstytucji z 1992 r.
• Art. 20 ust. 1 Ustawy konstytucyjnej z dnia 19 lutego 1947 r.
• Art. 20 ust. 2-5 Ustawy konstytucyjnej z dnia 19 lutego 1947 r.
• Art. 202 ust. 1 i 2 Konstytucji RP z 1997 r.
• Art. 203 Konstytucji RP z 1997 r.
• Art. 204 ust. 1 Konstytucji RP z 1997 r.
• Art. 21 ust. 1 Małej Konstytucji z 1992 r.
• Art. 21 ust. 1 Ustawy konstytucyjnej z dnia 19 lutego 1947 r.
• Art. 21 ust. 2 Małej Konstytucji z 1992 r.
• Art. 21 ust. 3 Małej Konstytucji z 1992 r.
• Art. 21 ust. 4 Małej Konstytucji z 1992 r.
• Art. 216 Konstytucji RP z 1997 r.
• Art. 216 ust. 5 Konstytucji RP z 1997 r.
• Art. 217 Konstytucji RP z 1997 r.
• Art. 218 Konstytucji RP z 1997 r.
• Art. 219 ust. 1 i 3 Konstytucji RP z 1997 r.
• Art. 219 ust. 2 Konstytucji RP z 1997 r.
• Art. 219 ust. 4 Konstytucji RP z 1997 r.
• Art. 22 ust. 1 i 3 Małej Konstytucji z 1992 r.
• Art. 22 ust. 2 Małej Konstytucji z 1992 r.
• Art. 22 Ustawy konstytucyjnej z dnia 19 lutego 1947 r.
• Art. 220 ust. 1 Konstytucji RP z 1997 r.
• Art. 220 ust. 2 Konstytucji RP z 1997 r.
• Art. 221 Konstytucji RP z 1997 r.
• Art. 222 Konstytucji RP z 1997 r.
• Art. 224 ust. 1 Konstytucji RP z 1997 r.
• Art. 224 ust. 1 zd. 2 Konstytucji RP z 1997 r.
• Art. 224 ust. 2 Konstytucji RP z 1997 r.
• Art. 225 Konstytucji RP z 1997 r.
• Art. 226 ust. 1 Konstytucji RP z 1997 r.
• Art. 226 ust. 2 Konstytucji RP z 1997 r.
• Art. 227 ust. 1 Konstytucji RP z 1997 r.
• Art. 227 ust. 1 zdanie 2 Konstytucji RP z 1997 r.
• Art. 227 ust. 4 Konstytucji RP z 1997 r.
• Art. 227 ust. 6 Konstytucji RP z 1997 r.
• Art. 23 ust. 1 i 4 Małej Konstytucji z 1992 r.
• Art. 234 w zw. z art. 228 ust. 3-5 Konstytucji RP z 1997 r.
• Art. 240 Konstytucji RP z 1997 r.
• Art. 25 ust. 1 pkt 3 Konstytucji PRL z 1952 r.
• Art. 25 ust. 1 pkt 4 oraz art. 26 ust. 1 Konstytucji PRL z 1952 r.
• Art. 25 zd. 6 Konstytucji RP z 1921 r.
• Art. 28a ust. 1 Konstytucji PRL z 1952 r.
• Art. 28b Konstytucji PRL z 1952 r. (DzU nr 33, poz. 232 ze zm.).
• Art. 3 Konstytucji RP z 1997 r.
• Art. 3 noweli sierpniowej zmieniający art. 25 ust. 6-12 Konstytucji RP z 1921 r.
• Art. 31 ust. 1 Konstytucji RP z 1935 r.
• Art. 31 ust. 2 lit. d Konstytucji RP z 1935 r.
• Art. 31 ust. 2 lit. e Konstytucji RP z 1935 r.
• Art. 32 pkt 2 Konstytucji PRL z 1952 r.
• Art. 32 pkt 3 Konstytucji PRL z 1952 r.
• Art. 32 pkt 5 Konstytucji PRL z 1952 r.
• Art. 32 pkt 6 Konstytucji PRL z 1952 r.
• Art. 33 ust. 2 Małej Konstytucji z 1992 r.
• Art. 4 Konstytucji RP z 1921 r.
• Art. 4 ust. 1 Ustawy konstytucyjnej z dnia 19 lutego 1947 r.
• Art. 4 ust. 2 i 3 Ustawy Konstytucyjnej z dnia 19 lutego 1947 r.
• Art. 4 ust. 6 Małej Konstytucji z 1992 r.
• Art. 40 Małej Konstytucji z 1992 r.
• Art. 49 Ustawy z dnia 17 marca 1921 r. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej.
• Art. 13 Ustawy konstytucyjnej z dnia 19 lutego 1947 r. o ustroju i zasadach działania najwyższych organów Rzeczypospolitej Polskiej.
• Art. 49 zd. 2 Konstytucji RP z 1921 r.
• Art. 5 noweli sierpniowej.
• Art. 50 ust. 3 Konstytucji RP z 1935 r.
• Art. 51 Konstytucji RP z 1935 r.
• Art. 52 Konstytucji RP z 1935 r.
• Art. 52 ust. 1 Ustawy z dnia 17 października 1992 r. o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym (DzU nr 84, poz. 426 ze zm.).
• Art. 52 ust. 2 pkt 4 Małej Konstytucji z 1992 r.
• Art. 52 ust. 2 pkt 5 Małej Konstytucji z 1992 r.
• Art. 55 ust. 2 i 3 Konstytucji RP z 1935 r.
• Art. 58 ust. 1 Konstytucji RP z 1935 r.
• Art. 58 ust. 2 Konstytucji RP z 1935 r.
• Art. 58 ust. 3 Konstytucji RP z 1935 r.
• Art. 58 ust. 4 Konstytucji RP z 1935 r.
• Art. 58 ust. 5 Ustawy konstytucyjnej z dnia 23 kwietnia 1935 r. (DzU nr 30, poz. 227).
• Art. 59 ust. 1 Konstytucji RP z 1935 r.
• Art. 6 Konstytucji RP z 1921 r.
• Art. 60 ust. 1 Konstytucji RP z 1935 r.
• Art. 60 ust. 2 i 3 Konstytucji RP z 1935 r.
• Art. 61 Konstytucji RP z 1997 r.
• Art. 67 Konstytucji RP z 1997 r.
• Art. 68 ust. 2 Konstytucji RP z 1997 r.
• Art. 7 Konstytucji RP z 1921 r.
• Art. 7 Konstytucji RP z 1997 r.
• Art. 7 ust. 3 Ustawy konstytucyjnej z dnia 19 lutego 1947 r.
• Art. 70 ust. 2 Konstytucji RP z 1997 r.
• Art. 70 ust. 4 zd. 1 Małej Konstytucji z 1992 r.
• Art. 71 ust. 1 i 2 Małej Konstytucji z 1992 r.
• Art. 71 ust. 3 Małej Konstytucji z 1992 r.
• Art. 73 Małej Konstytucji z 1992 r.
• Art. 77 Małej Konstytucji z 1992 r.
• Art. 77 ust. 1 Konstytucji RP z 1935 r.
• Art. 77 ust. 2 i 3 Konstytucji RP z 1935 r.
• Art. 8 Dekretu Naczelnika Państwa z dnia 22 listopada 1918 r. o najwyższej władzy reprezentacyjnej Republiki Polskiej, DzPraw nr 17, poz. 41 i 42.
• Art. 8 Konstytucji RP z 1921 r.
• Art. 8 Małej Konstytucji z 1992 r.
• Art. 8 Ustawy konstytucyjnej z dnia 19 lutego 1947 r.
• Art. 8 w zw. z art. 16 lit. e Ustawy konstytucyjnej z dnia 19 lutego 1947 r.
• Art. 84 Konstytucji RP z 1997 r.
• Art. 89 ust. 1 pkt. 4 Konstytucji RP z 1997 r.
• Art. 9 Konstytucji RP z 1921 r.
• Art. 92 Konstytucji RP z 1921 r.
• Art. Konstytucji RP z 1921 r.
• Burda A., Polskie prawo państwowe, wyd. V uzup., PWN, Warszawa 1976, s. 107-111.
• Dębowska -Romanowska T., Prawo finansowe. Część konstytucyjna wraz z częścią ogólną, C.H. Beck, Warszawa 2009 r., s. 216 i dalsze.
• DzPraw nr 1, poz. 1.
• DzU nr 19, poz. 226.
• DzU nr 33, poz. 232, powoływana dalej jako Konstytucja PRL z 1952 r.
• DzU nr 45, poz. 221.
• DzU nr 78, poz. 442, dalej powoływana jako nowela sierpniowa.
• DzU nr 78, poz. 483.
• DzU nr 84, poz. 426 ze zm.
• Jarosz Z., Zawadzki S., Prawo konstytucyjne, PWN, Warszawa 1987, s. 57.
• Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (DzU nr 5, poz. 29).
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (DzU nr 78, poz. 483 ze zm.).
• Kosikowski C., Finanse publiczne w świetle Konstytucji RP oraz orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego (na tle porównawczym), Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2004, s. 19.
• Kosikowski C., Matuszewski J., Geneza i ewolucja oraz przewidywana przyszłość prawa finansowego, w: System prawa finansowego, t. I: Teoria i nauka prawa finansowego, red. C. Kosikowski, Wolters Kluwer business, Warszawa 2010, s. 15 i dalsze.
• Kronrod J., Pieniądz w społeczeństwie socjalistycznym, PWG, Warszawa 1956, s. 145.
• Mackiewicz (Cat) S., Historia Polski od 11 listopada 1918 r. do 5 lipca 1945 r., Puls Publications, Londyn 1992, s. 238-239.
• Manifest PKWN, załącznik do DzU 1944, nr 1.
• Morawski W., Od marki do złotego. Historia finansów Drugiej Rzeczypospolitej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008.
• Dodatek Nadzwyczajny MP nr 168.
• Regulacja ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (DzU 2013, poz. 885 - tekst jednolity ze zm.).
• Rozmaryn S., Ustawa w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, PWN, Warszawa 1964.
• Rybarski R., Nauka skarbowości, Warszawa 1935, s. 7.
• Słotwiński F., O istotnych zasadach nauki skarbowey, Kraków 1818, s. 4-5.
• Sowinski R. , Reguły skalne jako narzędzie naprawy finansów publicznych, w: Ekonomiczne i prawne uwarunkowania i bariery redukcji deficytu i długu publicznego, red. nauk. J. Szołno -Koguc, A. Pomorska, Lex a Wolters Kluwer business, Warszawa 2011, s. 207-216.
• Uchwała Sejmu Ustawodawczego z dnia 17 grudnia 1921 r. w przedmiocie uchwał sejmowych powodujących wydatki ze Skarbu Państwa (DzU nr 104, poz. 749).
• Uchwała Sejmu z dnia 13 lutego 1920 r. uzupełniająca uchwałę Sejmu z dnia 20 lutego 1920 r. (DzU nr 17, poz. 84).
• Ustawa z dnia 13 grudnia 1957 r. o zmianie Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (DzU nr 61, poz. 329).
• Ustawa z dnia 17 grudnia 1921 r. o środkach naprawy państwowej gospodarki skarbowej (DzU nr 103, poz. 741 ze zm.).
• Ustawa z dnia 21 marca 1921 r. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (DzU nr 44, poz. 267), dalej powoływana jako Konstytucja RP z 1921 r.
• Ustawa z dnia 25 listopada1970 r. Prawo budżetowe (DzU nr 29, poz. 244).
• Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, DzU nr 16, poz. 94.
• Vide art. 4 ust. 2 .
• Zubik M., Budżet państwa w polskim prawie konstytucyjnym, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2001, s. 45 i dalsze.

Identyfikatory

DOI

https://doi.org/10.33119/KKESSiP.2014.1.2