Dokąd zmierzamy - odnowa czy od nowa...? Nadzieje, obawy i dylematy związane z instytucjonalnym stymulowaniem zintegrowanego rozwoju w Polsce

• Autorzy: Małgorzata Słodowa-Hełpa

Warianty tytułu

Where Are We Going - Renewal or Drawing Board...? The Hopes, Concerns and Dilemmas Associated with Institutional Stimulation of Integrated Development in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

O podjęciu problematyki instytucjonalnych uwarunkowań zintegrowanego rozwoju w Polsce zadecydowały następujące argumenty:przeświadczenie o pilnej potrzebie zintensyfikowania debaty nad jego stymulowaniem oraz likwidacją wielu dotychczasowych dysfunkcji utrudniających taki rozwój,obawa, aby w warunkach promowania zintegrowanego systemu zarządzania rozwojem nie był utożsamiany wyłącznie z hierarchicznym zestawem zintegrowanych strategii, a także, aby mimo powszechnej akceptacji, nie pozostawał nadal jedynie w sferze deklaracji,możliwości wykorzystania nowych warunków i instrumentów sprzyjających integrowaniu rozwoju. Na tle zasadniczych przesłanek i symptomów decydujących o rosnącej randze oraz wyjątkowej aktualności podjętej problematyki, od wyzwań globalnych i europejskich do uwarunkowań wewnętrznych różnej natury i skali, zaprezentowane zostały nowe możliwości stymulowania zintegrowanego rozwoju, w szczególności warunki i instrumenty pozyskiwania funduszy UE w perspektywie planistycznej i finansowej 2014-2020. Wyeksponowane zostały przede wszystkim:Inteligentna specjalizacja regionów (smart specialization),Zintegrowane inwestycje terytorialne (ZIT), adresowane do miast oraz ich obszarów funkcjonalnych,Rozwój lokalny kierowany przez społeczność (RLKS, community - led local development - CLLD), nawiązujący do pozytywnych doświadczeń Lokalnych Grup Działania funkcjonujących dotychczas w ramach Leadera na obszarach wiejskich, nadmorskich oraz rybackich i finansowanych WPR,kontrakty terytorialne. Następnie - w formie pytań - przedstawione zostały obawy i dylematy związane z wykorzystywaniem tych instrumentów. Na tej podstawie w podsumowaniu sformułowane zostały postulaty dotyczące usprawnienia mechanizmów integrowania rozwoju. (abstrakt oryginalny)

EN

The arguments which became deciding factors in favor of taking on the issue of institutional conditions of integrated development in Poland were:the certitude of an urgent need to intensify the debate about its stimulation and liquidation of many so far existing dysfunctions which hindered such development,the concern for an integrated development management system not to be identified exclusively with a hierarchical set of integrated strategies, as well as not remain solely in the realm of decla- rations, despite its universal acceptance,the possibility to take advantage of the conditions and instruments which facilitate integrated development. In view of fundamental circumstances and symptoms which determine the rising rank and exceptional topicality of the discussed issues, from global and European challenges to internal conditions of a varied nature and the scale, new opportunities to stimulate integrated development are presented, in particular conditions and instruments associated with acquiring EU funds in the planning and financial perspective of2014-2020. The featured possibilities primarily include: smart specialization of regions, Integrated Territorial Investments (ITI), addressed to cities and other functional areas, Community-led Local Development (CLLD), which refers to positive experiences of Local Action Groups which have so far functioned in the scope of Leaders in rural, coastal and fishing areas, and financed as part of the Common Agricultural Policy,territorial contracts. Subsequently - in the form of questions - the concerns and dilemmas associated with using those instruments are presented. On that basis, the conclusion formulates postulates regarding the improvement of integrated development mechanisms. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Rozwój zrównoważony; Wspieranie rozwoju lokalnego; Wspieranie rozwoju regionalnego; Rozwój regionalny; Instrumenty wspierające rozwój regionalny; Gospodarka terytorialna

EN

Sustainable development; Local development support; Regional development support; Regional development; Instruments supporting regional development; Territorial economy

• Czasopismo: Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy
• Rocznik: 2014
• Numer: z. nr 37 Gospodarka Polski 1990-2013 : nadzieje i obawy o perspektywy zintegrowanego rozwoju
• Strony: 20--42

Twórcy

autor

Małgorzata Słodowa-Hełpa

• Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu

Bibliografia

• Bieńkowska E., 2011, Wstęp [w:] Strategicznie dla rozwoju. Polityka rozwoju w zintegrowanym podejściu, MRR, Warszawa.
• Brzozowy A., 2012, Partnerstwa lokalne a Community Led Local Development, Departament Koordynacji Polityki Strukturalnej MRR, Posiedzenie tematyczne Krajowego Forum Terytorialnego w dniu 12 września, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa.
• Bukowski M., Gąska J., Śniegocki A., 2012, Między Północą a Południem - pułapki status quo i wyzwania modernizacji Polski do roku 2050, Niskoemisyjna Polska 2050, Instytut Badań Strukturalnych, Warszawa.
• Bukowski M., Magda I. (red.), 2013, Zatrudnienie w Polsce 2011. Ubóstwo a praca, Instytut Badań Strukturalnych, Warszawa.
• Bukowski M., Szpor A., Śniegocki A., 2012, Drzemiący tygrys, spętany orzeł. Dylematy polskiej debaty o polityce innowacyjnej, Instytut Badań Strukturalnych, Warszawa.
• Długosz D., 2007, Konieczna kohabitacja? Polski samorząd terytorialny w mechanizmie polityki publicznej Analizy i Opinie ISP, nr 1/69.
• Domański B., 2012, Dylematy polityki rozwoju polskich regionów [w:] Transformacja sceny europejskiej i globalnej XXI wieku. Strategie dla Polski, red. A. Kukliński, J. Woźniak, Biblioteka Małopolskiego Obserwatorium Polityki Rozwoju, t. V, Kraków.
• Elementy wspólnych ram strategicznych na lata 2014-2020 dla Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego, Dokument Roboczy Służb Komisji, Bruksela 14.03.2012.
• Europa 2020. Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu, Komunikat Komisji KOM, Bruksela 3.03.2010.
• Firszt D., 2011, Ekonomiczna burza mózgów - działamy już dekadę, www.univ.rzeszow.pl (dostęp 21.01.2012).
• Golinowska S., 2009, Nie ma wzrostu bez rozwoju, "Tygodnik Powszechny", nr 30.
• Górniak J., 2011, Czy można w Polsce stworzyć mechanizm efektywnej władzy publicznej? [w:] Transformacja sceny europejskiej i globalnej XXI wieku. Strategie dla Polski, red. A. Kukliński, J. Woźniak, Biblioteka Małopolskiego Obserwatorium Polityki Rozwoju, t. V, Kraków.
• Grosse T.G., Hardt Ł., 2010, Sektorowa, czy zintegrowana, czyli o optymalnej strategii rozwoju polskich obszarów wiejskich po 2013 r., Warszawa.
• Hausner J. (red.), 2013, Konkurencyjna Polska. Jak awansować w światowej lidze gospodarczej?, Raport opracowany przez zespół niezależnych ekspertów, Fundacja Gospodarki i Administracji Publicznej, Kraków.
• Hausner J. (red.), 2013, Narastające dysfunkcje, zasadnicze dylematy, konieczne działania, Raport o stanie samorządności terytorialnej w Polsce, Małopolska Szkoła Administracji Publicznej, Kraków.
• Hausner J., 2002, Rozwój regionalny - polityka regionalna - fundusze unijne [w:] Rozwój polskiej gospodarki. Perspektywy i uwarunkowania, red. G.W. Kołodko, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Przedsiębiorczości i Zarządzania im. Leona Koźmińskiego, Warszawa.
• Hausner J., Geodecki T., 2013, Dlaczego Polska potrzebuje nowej polityki przemysłowej, forsal.pl (dostęp 11.09.2013).
• Jastrzębska W., 2010, Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy - z perspektywy publikacji prezentującej holistyczne podejście do ekonomii oraz polityki gospodarczej, "Gazeta Uniwersytecka", nr 5.
• Kardas M., 2011, Inteligentna specjalizacja - (nowa) koncepcja polityki innowacyjnej, "Optimum. Studia Ekonomiczne", nr 2.
• Kardas, M., 2012, Inteligentna specjalizacja w ramach nowej inicjatywy finansowej 2014-2020, MNiSW, Departament Strategii, Kraków, dokument PDF.
• Kołodko G.W., 2002, "Nowa gospodarka", stare problemy [w:] "Nowa gospodarka" i stare problemy. Perspektywy szybkiego wzrostu w krajach posocjalistycznych, red. G.W. Kołodko, M. Piątkowski, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Przedsiębiorczości i Zarządzania im. Leona Koźmińskiego, Warszawa.
• Kołodko G.W., 2002, Tygrys z ludzką twarzą, TNOiK, Toruń.
• Kołodko G.W., 2008, Wędrujący świat, Wydawnictwo Prószyński i S-ka, Warszawa.
• Kołodko G.W., 2010, Świat na wyciągnięcie myśli, Wydawnictwo Prószyński i S-ka, Warszawa.
• Kołodko G.W., 2013a, Dokąd zmierza świat. Ekonomia polityczna przyszłości, Wydawnictwo Prószyński i S-ka, Warszawa.
• Kołodko G.W., 2013b, Strategia dla Polski 2013-2025, "Rzeczpospolita", 30 stycznia, www.ekonomia.rp.pl.
• Kontrakt terytorialny. W kierunku negocjacyjnego systemu programowania działań rozwojowych ukierunkowanych terytorialnie. Zasady funkcjonowania kontraktu terytorialnego w latach 2014-2020, MRR, Warszawa.
• Kowalski J., 2013, Śląsk się wyludnia. W ciągu dekady z dwunastu województw zniknęło prawie milion osób, "Dziennik Gazeta Prawna", z dnia 19.08., www.praca.gazetaprawna.pl (dostęp19.08.2013).
• Kowalski M.A., 2013, Znaczenie klastrów dla innowacyjności gospodarki w Polsce, SGH, Warszawa.
• Kukliński A., 2011, Od gospodarki opartej na wiedzy do gospodarki opartej na mądrości, Biuletyn Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego. Wydanie specjalne: Polska myśl strategiczna - na spotkanie z enigmą XXI wieku, 2(52).
• Markowski T., 2011, Dylematy terytorialnego wymiaru w krajowych i regionalnych dokumentach strategicznych, Warszawa.
• Mączyńska E., 2007, Gospodarka przełomu. Wyzwania dla ekonomistów, Opolskie Roczniki Ekonomiczne, nr 17, PTE - Oddział w Opolu.
• Mączyńska E., 2011, Gdy sługa staje się panem, czyli dysfunkcje pomiaru wartości biznesu i wyników działalności gospodarczej [w:] Czas na pieniądz. Zarządzanie finansami, inwestycje, wycena przedsiębiorstw, zarządzanie wartością, red. D. Zarzecki, Szczecin.
• MRR przedstawia wytyczne dla ZIT-ów, www.portalsamorzadowy.pl (dostęp 4.08.2013).
• Nowakowska A., 2008, Dobrze zarządzać to zrozumieć "własne podwórko", "Dobre rządzenie" nr 2 (37), "Pomorski Przegląd Gospodarki", Instytut Badań nad gospodarką Rynkową.
• Opinia Komitetu Regionów "Projekt przewodni strategii Europa 2020: Unia innowacji", Dziennik Urzędowy UE (2011/C 259/04).
• Plan uporządkowania strategii rozwoju, 2009, MRR, Warszawa.
• Polska 2030. Trzecia fala nowoczesności. Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju; przyjęta przez Radę Ministrów w dniu 5 lutego 2013 r., Warszawa.
• Polska spadła do niższej kategorii rankingu innowacyjności, 2013, forsal.pl/artykuly/ 692844 (dostęp 29.03.2013).
• Polska w pułapce średniego dochodu. Gospodarka może dostać zadyszki, 2013, www.newseria.pl (dostęp 22.01.2013).
• Programujemy rozwój Polski - mniej strategii i ich aktualizacja, www.mrr.gov.pl/aktualnosci/polityka_rozwoju/ (dostęp 17.07.2013).
• Przewodnik Strategii Badań i Innowacji na rzecz inteligentnej specjalizacji, (RIS3), tłumaczenie: Guide to Research andInnovation Strategies for Smart Specialisations (RIS 3) Smart Specialization Platform S3, sfinansowane ze środków Banku Światowego, Luksemburg: Urząd Publikacji Unii Europejskiej, 2013 obowiązująca oficjalnie wersja angielska.
• Ratajczak M., 2011, Popularność ekonomii instytucjonalnej. Moda czy trwała zmiana?, "Zeszyty Naukowe PTE", nr 9, red. A. Pollok, Kraków.
• Ratajczak M., 2012, Finansyzacja gospodarki, "Ekonomista", nr 3.
• Słodowa-Hełpa M., 1999, Strategia zintegrowanego rozwoju - główne wyzwanie dla wielkopolskiej wspólnoty regionalnej, "Regionalny Biuletyn Wyższej Szkoły Bankowej", nr 3(14).
• Słodowa-Hełpa M., 2002a, Dokąd zmierzamy? Uwagi na marginesie książki Rolnicza polska wobec wyzwań współczesności, "Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny", nr 3.
• Słodowa-Hełpa M., 2002b, Dylematy i możliwości rozwojowe polskich regionów w świetle europejskiej polityki regionalnej [w:] Problemy przestrzeni w integracji europejskiej, red. B. Gruchman, Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, nr 23, Poznań.
• Słodowa-Hełpa M., 2012, Samorząd terytorialny w procesie stymulowania zintegrowanego rozwoju [w:] Zarządzanie w samorządzie terytorialnym, red. A. Kołomycew, B. Kotarba, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów.
• Słodowa-Hełpa M., 2013, Inteligentna specjalizacja polskich regionów - warunki, wyzwania i dylematy, "Roczniki Nauk Społecznych", t. 41 (5), nr 1.
• Szczerski K., 2012, Europa wielu prędkości a hierarchizacja państw członkowskich Unii Europejskiej. Konsekwencje dla Polski [w:] Transformacja sceny europejskiej i globalnej XXI wieku. Strategie dla Polski, red. A. Kukliński, J. Woźniak, Biblioteka Małopolskiego Obserwatorium Polityki Rozwoju, t. V, Kraków.
• Sztorc E., Inteligentna specjalizacja - nowe wyzwanie dla regionów, www.regioportal.pl (dostęp 12.01.2013).
• Światowe Dni Innowacji, "Nasz Region" 2011, nr 2.
• Unijna tablica wyników innowacyjności 2013, europa.eu (dostęp 28.03.2013).
• Thurow L.C., 1999, Przyszłość kapitalizmu: Jak dzisiejsze siły ekonomiczne kształtują świat jutra, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław.
• Wilczyński R., 2011, Odnowa Wsi w Polsce u progu XV-lecia [w:] Odnowa Wsi - opinie ekspertów. IVPolski Kongres Odnowy Wsi, Wrocław.
• Woźniak J., 2012, Polskie województwa jako potencjalne ośrodki regionalnej myśli strategicznej [w:] Transformacja sceny europejskiej i globalnej XXI wieku. Strategie dla Polski, red. A. Kukliński, J. Woźniak, Biblioteka Małopolskiego Obserwatorium Polityki Rozwoju, t. V, Kraków.
• Woźniak M.G., 2012, Teoretyczne i praktyczne kwestie budowy spójności społeczno-ekonomicznej dla gospodarki innowacyjnej [w:] Gospodarka Polski 1990-2011. Transformacja. Modernizacja. Droga do spójności społeczno-ekonomicznej, t. 3: Droga do spójności społeczno-ekonomicznej, red. M.G. Woźniak, PWN, Warszawa.
• Woźniak M.G., 2012, Gospodarka Polski 1990-2011, t. 1: Transformacja, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa.
• Woźniak M.G. (red.), 2013, Gospodarka Polski 1990-2011, t. 3: Spójność, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa.
• Zintegrowane podejście do rozwoju w Polsce, 2011, MRR, Warszawa.
• Zintegrowane Porozumienia Terytorialne oraz Zintegrowane Inwestycje Terytorialne w okresie programowania 2014-2020, 2013, Posiedzenie Rady Metropolitalnej Zatoki Gdańskiej, Gdańsk, 17 kwietnia.